Luke

Kapasen ölükülük ngeni Theofilus seni Luke

1 Pwokiten ei wewe pwe a fen wor chómmóng aramas ra sótuni le makkeetiw usun tettelöchün akkóóten porausen ekkewe mettóch ra fen pwönüetä lefilach, 2alóngólóng wón usun chök meet kewe mi fen esilesil ngeni kich seni chökewe mi wesewesen küna ren meseer ekkeei mettóch seni lepoputän, pwal iir ekkewe ra fen chón angang fäniten ewe kapas. 3Iei minne, ngang üwa meefätä pwe mi mwirinnö ngeniei äi üpwe pwal makkeetiw porausen ekkeei mettóch lón tettelöchün akkóóter fänitom en Theophilus mi unusen ämmäfen, pwokiten ngang üwa förfichi le tikeii tichchikin porausen ekkeei mettóch meinisin seni lepoputän, 4pwe en kopwe wesewesen silei enletin pwüngün ekkana mettóch ka fen rong o käeö.

Kabriel a aronga ngeni Zekariah usun än John upwutiw

5Lón ewe fansoun lupwen Herod a king lón Judea, mi wor emön souasór itan Zekariah seni lón tettelin än Abijah kinikin. Pwülüwen ätei emön fefin seni tettelin mwirimwirin Aaron. Iten neminnei, Elizabeth. 6Iir me rüömön, Zekariah me Elizabeth, ra manaweni manawen pwüng me mwen mesen Kot. Esap wor ar itengaw ren ar repwe pwuurätiw än ewe Samol kewe öllük me pwüüng. 7Iwe, esap wor nöüür, pün Elizabeth mi riit. Nge iei, pwal iir me rüömön ra chinlapeló.

8Iwe, lón ewe ränin, iei usun meet a fis lupwen Zekariah a föri an angangen wisen souasór me mwen Kot lón ewe ótun mi kefilitä fäniten an we kinikinin tettel. 9Alóngólóng wón pwüngün öörünien akkóóten ewe wisen souasór, Zekariah a kefilitä seni pwüngün üttüüt pwe epwe tolong lón än ewe Samol we imwenfel pwe epwe wisen keni ewe asóren ötüöt mi pwokkus. 10Iwe, lupwen ewe asóren ötüöt mi pwokkus a keek, unusen ewe mwichen aramas mi nóm lón ewe leeni pwellin ünükkün ewe imwenfel ra iótek.

11Zekariah a nóm lón ewe imwenfel lupwen emön nöün ewe Samol chón läng a pwä ngeni i, nge a ü peliifichin ewe róngen keek asóren ötüöt mi pwokkus. 12Zekariah a osukosuk lupwen a küna ewe chón läng o a fókkun nuokkus. 13Nge ewe chón läng a üreni i: “Zekariah, kosap nuokkus, pün óm iótek a pölü. Elizabeth pwülüwom we epwe le oupwätiw ngenuk emön noum äät. Iwe, kopwe eita ngeni i, John. 14En kopwe le fókkun chengel o pwapwa, pwal chómmóng aramas repwe meseik pwokiten an upwutiw. 15Pün ätei epwe fókkun lapalaap me mwen mesen ewe Samol. I esap fókkun wün wain are sakaw. I epwe pwal uren Ngüünmifel seni lupwen an chüen nóm lón än inan we leenien mönukól. 16I epwe köörisäfäli chómmóng chón Israel ngeni ewe Samol ar we Kot. 17I epwe pwal akkomw mwen Ätewe lón ngünün me manamanen Elijah, ‘pwe epwe okullu letipen ekkewe saam ngeni nöüür kana’, epwe pwal okullu letipen ekkewe chón lükümmach pwe repwe sókkuni sókkun chón pwüng, pün epwe amollätä fäniten ewe Samol ew mwichen aramas mi etiwa än Kot tipächchem.”

18Iwe, Zekariah a apasa ngeni ewe chón läng: “Epwe ifa usun äi üpwe silei pwe epwe fis minne en ka apasa? Pün iei ngang üwa emön mwän mi chinlap, nge pwülüwei we a pwal luuló ierin.”

19Mwirin, ewe chón läng a pölüweni o apasa ngeni ätewe: “Ngang Kabriel, ewe mi ükkü me mwen Kot, nge I a ökkünöweito pwe üpwe kapas ngenuk o uwato reemw ei poraus mi mwirinnö. 20Iwe, kopwe kuna pwe epwe le mwöch awom pün kosap chüen tongeni kapas tori ewe rän noum we epwe upwutiw, pwokiten kosap lükü äi kewe kapas, nge ina repwap pwönüwetä lupwen a tori fansoun.”

21Ekkewe aramas ra witwiti Zekariah, nge ra rukäsini ika pwata a mangewu me lón ewe imwenfel. 22Nge lupwen i a toowu, esap chüen tongeni kapas ngeniir. Iwe, a chök kkin me wón ekkewe aramas pwe a wor minne a pwä ngeni i me lón ewe imwenfel, pün a chök enen le täänipwom, nge esap chüen mwelieli.

23Lupwen a wesiló ekkewe ränin an epwe föri angangen ewe wisen souasór, a liwinló leimwan. 24Iwe, ekkóch rän mwirin ei fansoun, Elizabeth pwülüwan we a pwoopwo. Iwe, i a chök nónnóm lón imwan we lón üküükün limu maram, pün iei meet i a apasa: 25“Iei usun meet ewe Samol a föri ngeniei lón ei fansoun lupwen I a nennengeniei lón an ümöümöch, pwe epwe angei seniei äi itengaw me leiin aramas.”

Kabriel a aronga ngeni Mary usun än Jesus upwutiw

26Iwe, lón ewe awonuen än Elizabeth maram, Kot a tiinato ewe chón läng Kabriel ngeni ew telinimw itan Nazareth lón Kalili, 27ren emön föpwül esap tori mwo mwän mi kófót ngeni emön mwän itan Josef, i mwirimwirin David. Iten ei föpwül, Mary. 28Ewe chón läng a tolong ren neminewe o üreni: “Kapwongen pwapwa ngenuk, en ewe emön mi lieächengicheng. Ewe Samol a nónnóm reemw. Ka feiöch me leiin fefin.”

29Nge lupwen neminewe a küna ewe chón läng, a fókun nuokkus ren an kewe kapas, nge a ekieki lón letipan ika epwe meet wewen an we kapong. 30Iwe, ewe chón läng a apasa ngeni neminewe: “Mary, kosap nuokkus, pün en a wor chenum meren Kot. 31Nengeni, ina kopwe le pwoopwo o nöüni emön Äät; iwe, kopwe eita ngeni I, Jesus. 32I epwe lapalaap o aramas repwe kööri ngeni pwe I Nöün ewe mi Unusen Tekia. Iwe, ewe Samol Kot epwe ngeni I ewe leenien móótün king än David an we leewo. 33Iwe, I epwe nemenem wón chón leimwen Jakob tori feilfeilló chök, nge mwüün Ätei esap mwüchchüló.”

34Nge Mary a apasa ngeni ewe chón läng: “Epwe ifa usun an epwe tongeni fis ei, nge ngang emön föpwül üsap tori mwo emön mwän?”

35Ewe chón läng a pölüweni o apasa ngeni neminewe: “Ewe Ngüünmifel epwe feittiw wóóm o manamanen ewe mi Unusen Tekia epwe önnürukeló. Iwe, ina minne pwal ena Emön mi pin epwe upwutiw senuk epwe iteni Nöün Kot. 36Iwe, kopwe nengeni pwe määrärum we Elizabeth a fen pwoopwoäsini emön äät lón an ei a ierin chinlap. A fen iei awonuwen an maram, i neminewe aramas ra apasa pwe i emön mi riit. 37Pün esap wor och mettóch Kot esap tüfich ngeni.”

38Iwe, Mary a apasa: “Nengeni, ngang nöün ewe Samol amanaw fefin! Ngang üwa etiwa an epwe fis ngeniei usun minne i a mochen. Amwo meinisin minne ka apasa, epwe pwönüwetä.” Iwe, ewe chón läng a feilló seni neminewe.

Mary a feilló äämwa Elizabeth

39Iwe, ekkóch rän mwirin, Mary a amollätä o feilló fän pächchew ngeni lemalen ewe fönü mi palapalatä, ren ew telinimwen Judah, 40ia imwen Zekariah a nóm ie. Iwe, a tolong lón ewe imw o kapwong ngeni Elizabeth. 41Lupwen Elizabeth a rong än Mary we kapwong ngeni, ewe monukól a mwetemwet me lón an we leenien monukól. Iwe, Elizabeth a mwökütüküt fän emmwenien ewe Ngüünmifel. 42Mwirin, a chietä le kapas o osommóngetä le apasa ngeni Mary: “Feiöchchum me leiin fefin meinisin, pwal feiöchchün masowen upwom na! 43Nge pwata iei an ei a kan mwüümwütä ngeniei pwe inen äi Samol epwe feitto reei? 44Pün nengeni, lupwen chök äi we rongorong ngingiin óm we kapwong ngeniei, nge ewe monukól a mwetemwet me lón äi leenien monukól ren an chengel. 45Ka fókkun feiöch en ewe fefin, pwokiten ka lükü pwe ewe Samol epwe öpwönüwetä meet i a apasa ngenuk.”

Än Mary köölün mwareiti Kot

46Iwe, Mary a apasa:

“Üpwe enlingaló ewe Samol lón manawei. 47Ngüni a fókkun pwapwa ren Kot äi Chón Amanaw. 48Pün I a küna tekisónun nónnómwun nöün ei amanaw fefin, pün nengeni, poputä seni ei fansoun, pilóón aramas meinisin repwe le kööri ngeniei pwe ngang emön mi feiöch. 49Pün ewe Emön mi Manaman a föri ekkewe mettóch mi lapalaap fänitei. Itan a pin. 50An ümöümöch a nónnóm wón chókana mi nuokkusiti I, seni ew pilóón aramas tori pwal ew. 51A pwääri an pöchökkül ren pöün mi manaman. A atoropasafeili chókewe mi lamalamtekia lón ekiekin letiper. 52A asapwilätiw ekkewe mi wor maneer seni ar kewe leenien móótun samol o a etekiatä ekkewe mi tekisón. 53A ouraló manawen ekkewe mi mefi ar echik lón ngünür ren chómmóng mettóch, nge a ösuüeló ekkewe mi pisekisek fän ar ösöülapö. 54A älisi Israel nöün we chón angang, pün esap möllükaló an pwon pwe epwe ümöümöch ngeni. 55Pün I a fen pwon ngeni ach kewe leewo, ngeni Abraham me mwirimwirin kana pwe epwe ümöümöch ngeniir tori feilfeilló chök.”

56Iwe, Mary a nómwóló ren Elizabeth lón üküükün ülüngät maram. Mwirin, a pwal liwinsäfäliló ngeni leimwan we.

Usun än John ewe Soupapatais upwutiw

57Iei a tori fansoun än Elizabeth epwe le nöünöü. Iwe, a nöüni emön äät. 58Chón órun Elizabeth kewe me määrärin kewe ra rong pwe ewe Samol a pwääraló an kirekiröch mi lapalaap ngeni neminnei. Iwe, ra fiti neminnei lón an pwapwa.

59Iwe, lupwen a tori ewe awalüwen rän, meinisin määräriir me chiechieer kewe ra feitto fäniten än ewe monukól epwe sirkomsais. Iir meinisin ra mochen pwe repwe eita ngeni ewe mönükól, Zekariah, iten saman we. 60Iwe, inan we a pölüweni o apasa: “Apwii! Epwe iteni John.”

61Nge ra üreni neminewe: “Esap wor emön me leiin aramasemi kewe a iteni ena iit.” 62Iei minne, ra pwomw ngeni semen ewe monukól we are meet i a mochen epwe eita ngeni nöün we äät. 63Iwe, Zekariah a pwomw ngeniir o eisiniir pwe repwe uwato ren och leenien mak pwe epwe mak wón. Iwe, iei meet i a makketiw: “Iten ätei, John.” Ina minne, iir meinisin ra fókkun mwaar. 64Lón na chök ótun, a chü awen Zekariah, nge chöön mwöngön a pwal tongeni mwökütüküt. Iwe, a poputä le kapasen mwareiti Kot. 65Mwirin, chón óruur kewe meinisin ra fókkun mäirü. Iwe, meinisin aramasen leemelen unusen ewe äpär lemalen palapalatän Judea ra chök ääni aporaus ekkeei mettóch. 66Meinisin chókana mi rong ekkeei poraus ra lechüüni lón letiper o apasa: “Epwe ifa sókkun nónnómwun ei semiriit?” Iwe, pöün ewe Samol a älisiti ätei.

Än Zekariah köölün enlingaló Kot

67Ei ótun, Zekariah, semen John we, a mwöküt fän emmwenien ewe Ngüünmifel. Iwe, a apasatä ekkeei kapasen oosuni:

68“Sipwe mwareiti ewe Samol, Koten Israel, pün I a äämwa kich o angasa kich nöün keei aramas. 69I a tiinato fänitach emön Chón Amanaw mi manaman, mi wewe ngeni efóch mächään maan, seni tettelin mwirimwirin chón leimwen David, nöün we chón angang. 70Usun a fen apasa lón an pwon me lón mwelien awen nöün kewe soufós mi pin seni chök melóóm lóóm lupwen fönüfan a fisitä, 71pwe epwe amanawa kich seni kana chón koum ngeni kich, pwal seni lepöün chókana meinisin mi opwut kich. 72Pün epwe pwääri an ümöümöch a pwon ngeni ach kewe leewo o a chechchemeni an pwonen etipeew mi pin. 73A pwon fän ökköpöl ngeni ach we leewo Abraham, 74pwe epwe angasa kich seni lepöün chón opwut kich o mwüüt ngeni kich pwe sisap nuokkus le angang ngeni I, 75lón pin me pwüng me fän mesan lón ränin manawach meinisin. 76Iwe, en semiriit, kopwe iteni nöün ewe mi Unusen Tekia soufós. Pün en kopwe akkomwoló mwen ewe Samol pwe kopwe amollätä alan. 77Kopwe pwal esile ngeni nöün aramas ar repwe silei ewe alen manaw ren omwusomwusen ar kana tipis. 78Pwokiten ach Kot a luuk pweteete lón an ümöümöch, saramen ewe mannen rän epwe le tinetiw wóch seni läng. 79Epwe tinetiw wón chókana mi móót lón rochopwaak o nóm fän nürün mäló, pwe epwe emmwenalóng pecheech lón ewe alen kinamwe.”

80Iwe, ewe semiriit a mämmääritä o pöchökkülóló lón ngünün. Mwirin, a chök nónnóm lón ewe fönüapö tori ewe rän i a popuetä an angang leiin aramasen Israel.

Kraist a upwutiw seni Mary(Matt. 1:18-25)

2 Iwe, a fis lón ekkewe rän pwe ew öllük a toowu seni ewe Siisär Aukustus pwe epwe wor ew makken iit fäniten chón ekkewe fönü meinisin mi nóm fän nemenien ewe mwüün Rom. 2Iei äkkäewin makken iit epwe fis ünümwüün än Quirinius a nemenem lón Syria. 3Iei minne, aramas meinisin ra feilló pwe repwe makkei iter lón en me an telinimw.

4Iwe, pwal Josef a feittä seni ewe telinimw Nazareth lón Kalili, a feilló ngeni ewe telinimwen David itan Betlehem lón Judea, pwokiten i emön mwirimwirin me tettelin David. 5A feilló pwe epwe makkei itan, nge ra mwin me Mary pwülüwan we esap mwo kóón ren, nge a fen pwopwo. 6Nge a fis pwe lupwen ar ra nóm ikenan, a tori fansoun än neminewe epwe le faamw. 7Iwe, neminewe a nöünätiw nöün we Mwänichi, a finitaló I lón apan o a akkónätiw I lón ew leenien enen maan, pwokiten esap wor leeni fäniter lón ewe imwen wasööla.

Mwareiti Kot lón leenian mi unusen tekia

8Lón ei pwinin, mi wor ekkóch chón fóól siip leemalen ewe fönü ra nóm lükün lón ekkewe mälämäl, ra tümwünü le mammasa nöüür kewe pwiin siip. 9Iwe, repwap chök mäirü pwe emön nöün ewe Samol chón läng a üüló me mweer. Iwe, lingen ewe Samol a asaramaló pwellin ünükküür. Iwe, ra fókkun nuokkus. 10Nge ewe chón läng a apasa ngeniir: “Öüsap nuokkus, pün nengeni, ngang üwa arongato reemi ew poraus mi mwirinnö, epwe awarato pwapwa chapwüür ngeni aramas meinisin. 11Pün ikenäi a upwutiw ngeni kemi me lón ewe telinimwen David, emön Chón Amanaw, I Kraist, ewe Samol. 12Iwe, epwe iei ewe esissil fänitemi ämi öüpwe tongeni esilla: Öüpwe küna emön Monukól mi finifiniló lón apan o kóón lón ew leenien enen maan.”

13Iwe, lón ewe chök ótun, a wor ew wätten mwichen chón läng ren ewe chón läng ra mwareiti Kot o apasa:

14“Kot epwe ling me lón leenian mi unusen tekia lón läng. Kinamwe epwe le wor wón fönüfan ngeni ekkena aramas, iir chókewe Kot a filätä pwe epwe fang ngeniir an umöümöch seni pwisin pwapwan letipan.”

15Iwe, lupwen ekkewe chón läng ra feilló seni ekkewe chón fóól siip o feittä läng, epwapw ina ótun ra kapas fengen lefileer: “Öüsipwe le feilló Bethlehem o nengeni ei mettóch a fen fis, ewe Samol a esile ngeni kich usun.”

16Iwe, ra feilló lón ewe sóópw fän pächchew; nge ra küna Mary me Josef pwal ewe Monukól mi kóón lón ewe leenien enen maan. 17Lupwen ekkewe chón fóóleni siip ra wes le katol ei Monukól, mwirin ra arongafeili ewe poraus ewe chón läng a esilei ngeniir usun ei mönükól. 18Iwe, ekkewe aramas meinisin mi rong usun ra mwaar ren ekkewe mettóch ekkewe chón fóóleni siip ra aporausa ngeniir. 19Nge Mary a ekieki usun ekkeei mettóch meinisin o lechüüni usur lón letipan. 20Mwirin, ekkewe chón fóóleni siip ra liwinsäfäliló lón ekkewe mälämäl ren nöüür kewe siip, nge ra elinga o mwareiti Kot ren meet ekkewe chón läng ra esile ngeniir, pwal pwokiten ra küna ewe mönükól, usun chök minne ewe chón läng a apasa.

Jesus a sirkomsais

21Iwe, lupwen a unuseló ekkewe walü rän fäniten än ewe Monukól epwe sirkomsais, ra eita ngeni I, Jesus. Iei ewe iit ewe chón läng a eita ngeni me mwen an fis me lón än inan we leenien monukól.

Ra uwealó Jesus lón ewe imwenfel

22Lupwen ra wesiló ekkewe ränin än Mary föri pwüngün ewe angangen an limelim mwirin än emön mönükól upwutiw, usun mi affat me lón än Moses öllük; iwe, ra uwealó Jesus Jerusalem pwe repwe mweii I ngeni ewe Samol. 23Pün iei usun meet mi mak lón än ewe Samol we öllük: “Iteiten mwänichi mi akkomwen toowu seni än inan leenien monukól epwe epinipiniló fäniten ewe SAMOL.”a 24Repwe pwal ääni asór usun meet mi affat me lón än ewe Samol öllük a apasa: “Öüpwe ääni asór ew pean lisóóm ika rüömön appansüüsüün mwürö.”b

25Iwe, nengeni mi wor emön mwän lón Jerusalem itan Simeon. Ei mwän i emön mi pwüng o tuppwöl, i a ösüküsükü än Israel we apilükülükün ar ngasaló. Ngüünmifel a pwal nónnóm wón ätei. 26Ngüünmifel a fen pwääri ngeni ätei pwe i esap mäló me mwen an epwe küna Kraist, i ewe Samol epwe tiinato. 27Ätei a feitto lón ewe imwenfel fän emmwenien ewe Ngüünmifel. Iwe, lupwen Josef me Mary ra uweato ewe Monukól Jesus pwe repwe föri ngeni I usun pwüngün öörünien ewe öllük, 28Simeon a sapa ewe Monukól lón pöün, a mwareiti Kot o apasa:

29“Samol, iei kopwe le mwüüt ngeni noum ei amanaw epwe le feilló lón kinamwe, usun minne ka apasa. 30Pün iei üwa küna ren mesei keei óm we Alen Manaw, 31ewe En ka fen fangoto ngeni aramas meinisin. 32I ewe saram epwe pwääraló Kot ngeni chón ekkewe mwüü, pwal I lingen noum kewe aramasen Israel.”

33Iwe, Josef me inen ewe Monukól we ra mwaar ren ekkewe mettóch Simeon a apasa fäniten ewe Äät. 34Mwirin, Simeon a efeiöchür o apasa ngeni Mary, inen ewe Monukól we: “Kopwe nengeni pwe a fen pwüngülo usun minne epwe fis lón kan fansoun mwach fäniten ei Monukól, pün I epwe ew leenien turuló pwal leenien pwäätä ngeni chómmóng aramas me lón Israel. I epwe pwal ew esissil, aramas repwe kapasen üüngeni, 35pwe ekiekin letipen chómmóng aramas epwe pwääpwäló ren. Ewer, efóch ketilas epwe pwereni pwal pwisin leutum.”

Anna a pwärätä usun ewe alen ngasaló

36Mi wor emön soufós fefin itan Anna a pwal nóm lón ewe imwenfel. Neminnei, i nöün Fanuel seni ewe einangen Asher. Neminnei a fókkun chinlapeló. Mwirin ar pwüpwülü me emön pwülüwan, ewe mwän a chök manaw ngeni neminnei lón üküükün fisu ier. 37Iwe, ei fefin a lipichsäfäl lón ükükün waliik me rüänü ier. Neminnei esap mwo feilló seni ewe imwenfel, pwe a chök angang ngeni Kot ren an ökköchüün me ikkiótek lerän me lepwin. 38Lón ewe chök ótun Simeon a kakkapas ngeni Mary me Josef, neminnei a wareló. Iwe, a tolong o poputä le mwareiti ewe Samol. Iwe, a fókkun eneen le kapas usun ewe Monukól ngeni chókewe meinisin me lón Jerusalem mi ösüküsükü ewe King an epwe war o angaseereló.

Ewe famili a liwinsäfäliti Nazareth

39Iwe, lupwen ra wes le föri ekkewe mettóch meinisin mi affat usun lón än ewe Samol we öllük, ra liwinsäfäl ngeni Nazareth lón Kalili, ina pwükütän ar telinimw. 40Iwe, ewe Monukól a mämmääritä, a pöppöchöküleló lón peekin ngüün o uren tipachchem. Kot a anómwu an ümöümöch wón Ätei.

Ekkewe sousilelap öllük ra mwaar ren ewe äät Jesus

41Iteiten ier, lón ótun ewe Chuulapen Pasofer, semen me inen Jesus kewe ra kan soun feittä Jerusalem. 42Iwe, lupwen Jesus a engol me ruu ierin, ra pwal feittä Jerusalem alóngólóng wón meet mi affat usun pwüngün öörünien ewe chuulap. 43Lupwen ra äwesaló unusen ekkewe ränin ewe chuulap, ra liwinsäfäl, nge ewe Äät Jesus a nómwetiw Jerusalem. Nge Josef me inen Jesus we resap silei usun, 44pün itä mereer pwe I mi chök nóm leiin ekkóch chieneer kewe chón sääi le fätäl. Ina minne, ra chök sópweló ar sääi lón unusen ewe rän. Mwirin, ra kütta I leiin määräriir kewe me chókewe iir mi sissiler. 45Iwe, lupwen resap küna Jesus, ra liwinsäfäl ngeni Jerusalem pwe repwe kütta I. 46Mwirin ülüngat rän, epwap ina ótun ar ra küna Jesus me lón ewe imwenfel, a mómmóót leiin ekkewe sensen lamalam o ökköüseling ngeniir me kakkapas eiis ngeniir. 47Iwe, iir meinisin ekkewe mi öüseling ngeni I ra fókkun mwaar ren an weweöch pwal ren an kewe pölüwen. 48Lupwen Josef me Mary ra küna Jesus, ra fókkun mäirü. Iwe, inan we a üreni I: “Neii, pwata ka föri ei ngeni keem? Nengeni, semom me ngang aia küttók fän äm öürek.”

49Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Pwata öüwa küttaei? Öüsap silei pwe Ngang üpwe nóm lón imwen Semei o föri an angang?” 50Nge iir resap weweiti ewe kapas I a apasa ngeniir.

Jesus a feffeitä lón an tipächchem

51Mwirin, Jesus a fitiiretiw le feittiw Nazareth. Jesus a älleasochis ngeniir, nge inan we a lechuuni ekkeei mettóch meinisin lón letipan. 52Iwe, Jesus a wätteetä o a lallapeló an tipächchem. A pwal wätteetä lón an küna chenin meren Kot me aramas.

John, ewe Soupapatais a amollätä ewe aal (Matt. 3:1-6; Mark 1:1-6)

3 Ei fansoun, iei engol me limuen ierin än Siisär Tiberius a nemeni ewe mwüün Rom. Pontius Pailet a kepinan unusen Judea, nge Herod Antipas a nemeni ewe kinikin Kalili, pwiin we itan Filip a nemeni ewe kinikin Iturea me Trikonaitis, Lysanias a nemeni ewe kinikin Abilene. 2Iei lupwen än Annas a wiseni ewe wisen Souasór mi lap, nge Kaiafas mi pwal chök wiseni ei wiis. Iei ótun, ewe kapasen Kot a tori John nöün Zekariah we mwän me lón ewe fönüapö. 3Mwirin, John a fätälfeil leemelen unusen ekkewe leeni ünükkün ewe chaanpwupwu Jordan me rüwepeek o afalafal pwe ekkewe aramas repwe papatais ren ar repwe pwärätä pwe ra fen kul seni ar kana tipis o kul ngeni Kot pwe ar tipis a mwusoló, 4usun mi mak lón ewe pwuk lupwen ewe soufós Isaiah a kapas usun John o apasa:

“Möngüüngün emön a kökkö me lón fönüapö: ‘Öüpwe amollätä alen ewe Samol, öüpwe föri pwe alan kewe repwe wenechchar. 5Ekkewe lemólun meinisin repwe ammasow, ekkewe chuuk me pal repwe etekisónetiw. Ekkewe leeni mi kopäi repwe äwenechchar. Ekkewe leeni mi pwüküpwük repwe asóssónöch. 6Iwe, aramas meinisin repwe küna ewe alen manaw mi feitto seni Kot.’ ”a

John a fönööw me afalafal ngeni ekkewe aramas(Matt. 3:7-12; Mark 1:7,8; John 1:19-28)

7Iei usun meet John a apasa ngeni ekkewe pwiin aramas mi feitto pwe repwe papatais ren: “Ämi mwirimwirin kana serepenit mi poison. Iö a esile ngeni kemi pwe öüpwe sü seni än Kot we soong epwe war? 8Iei minne öüpwe älletätä ren föfförün manawemi pwe öüwa enletin kul seni ämi kana tipis o kul ngeni Kot. Nge öüsap fen itä ekiekin öüpwe apasa lón letipemi: ‘Äm mwirimwirin Abraham.’ Pün ngang üpwe üreni kemi pwe Kot mi tongeni an epwe föri mwirimwirin Abraham seni ekkeei faaw. 9Wesewesen iei, ewe kouk a fen mollotä le iseis lepopun ekkewe irä. Ina pwata, iteiten irä esap mwirinnö uwaan, epwe pöküpöküló o koturulong lón ewe ekkei.”

10Mwirin, ekkewe aramas ra eisini John o apasa: “Iwe, meet chök äm äipwe le föri?”

11Iwe, i a pölüweni o apasa ngeniir: “Iö leiimi mi wor rüachö üfan sööch epwe angei echö o ngeni iö esap wor üfan, nge iö mi wor anan mwöngö epwe amwöngöni chókana mi echik.”

12Mwirin, ekkewe chón ioni takises mi pwal feitto pwe repwe papatais ra kapas eiis ngeni John: “Sense, meet äm äipwe föri?”

13Nge John a apasa ngeniir: “Öüpwe ääni wenechchar! Lupwen öüpwe ioni takises, öüsap alapaló seni meet pwüngün öüküükün ewe mwüü a affata ngeni kemi.”

14Pwal usun chök ren ekkewe sounfiu, pün ra eisini John o apasa: “Nge äm, meet äm äipwe föri?” John a pwal apasa ngeniir: “Öüsap äfäächimwa seni aramas nöüür mooni are ettipisi mwäli emön. Nge öüpwe chök ääni menemenöch ren liwinimi lón ämi angang.”

15Ekkewe aramas mi nóm lón ar ösüküsükü ewe Kraist ra ereki lón letiper usun John ika epwe fen i Kraist ika sap i. 16Ina minne, John a chietä o apasa ngeniir meinisin: “Mi pwüng pwe ngang üwa papataisi kemi ren kólik, nge Emön mi tekia seniei epwe wareto, esap fichitiei äi üpwe mwo nge epichi riiriin ipwan sandal. Ätei epwe papataisi kemi ren ewe Ngüünmifel me ekkei. 17An we söföl a fen nóm lepöün fäniten an epwe äimwüfesenni föün wiit me piipi. Iwe, epwe limetifichi an we leenien ópwuup kewe pinükün umwun wiit o ionalong ekkewe föün wiit lón an imwen iseis, nge epwe kenaló ekkewe piipiin wiit ngeni ekkei esap kunuló.” 18Iwe, John a apasata pwal chómmóng kapasen öüröür le afalafala ewe poraus allim ngeni ekkewe aramas.

19Nge ewe samol Herod Antipas ätewe John a öpwüngü fänäsengesin an pwülüweni Herodias, pwülüwen Filip pwiin we, pwal pwokiten ekkewe mettóch mi ngaw meinisin i a föri; 20a fen pwal apachätä pwal ei föfför mi ngaw ren an oturalong John lón kalapwuus.

Jesus a papatais ren John(Matt. 3:13-17; Mark 1:9-11)

21Lón ew ränin, lupwen ekkewe aramas meinisin ra wes le papatais; mwirin, Jesus a pwal papatais. Iwe, lupwen Jesus a iótek, läng a sukkuló. 22Iwe, ewe Ngüünmifel a feittiw wón Jesus lón lapalapen emön mwurö. Iwe, pwal ew mwöngüüngü a möngüüngütiw seni läng o apasa: “En Neii mi ächengicheng, Ngang üwa unusen pwapwa reemw.”

Tettelin än Jesus leewo(Matt. 1:1-17)

23Iei Jesus a popuetä an angang lón an ina epwe le iliik ierin. Än aramas silei pwe Jesus i nöun Josef, nge Josef

nöün Heli, 24nge Eli nöün Matthat, Matthat nöün Levi, Levi nöün Melki, Melki nöün Jannai, Jannai nöün Josef,

25Josef nöün Mattathias, Mattathias nöün Amos, Amos nöün Nahum, Nahum nöün Esli, Esli nöün Nakkai, 26Nakkai nöün Maath, Maath nöün Mattathias, Mattathias nöün Semein, Semein nöün Josek, Josek nöün Joda,

27Joda nöün Joanan, Joanan nöün Rhesa, Rhesa nöün Zerubbabel, Zerubbabel nöün Shealtiel, Shealtiel nöün Neri, 28Neri nöün Melki, Melki nöün Addi, Addi nöün Kosam, Kosam nöün Elmadam, Elmadam nöün Er,

29Er nöün Joshua, Joshua nöün Eliezer, Eliezer nöün Jorim, Jorim nöün Matthat, Matthat nöün Levi, 30Levi nöün Simeon, Simeon nöün Judah, Judah nöün Josef, Josef nöün Jonam, Jonam nöün Eliakim,

31Eliakim nöün Melea, Melea nöün Menna, Menna nöün Mattatha, Mattatha nöün Nathan, Nathan nöün David, 32David nöün Jesse, Jesse nöün Obed, Obed nöün Boaz, Boaz nöün Salmon, Salmon nöün Nahshon,

33Nahshon nöün Amminadab, Amminadab nöün Admin, Admin nöün Arni, Arni nöün Hezron, Hezron nöün Perez, Perez nöün Judah, 34Judah nöün Jakob, Jakob nöün Isaak, Isaak nöün Abraham, Abraham nöün Terah, Terah nöün Nahor,

35Nahor nöün Seruk, Seruk nöün Reu, Reu nöün Pelek, Pelek nöün Eber, Eber nöün Shelah, 36Shelah nöün Kainan, Kainan nöün Arfaksad, Arfaksad nöün Lamek,

37Lamek nöün Methuselah, Methuselah nöün Enok, Enok nöün Jared, Jared nöün Mahalaleel, Mahalaleel nöün Kainan, 38Kainan nöün Enosh, Enosh nöün Seth, Seth nöün Adam, nge Adam nöün Kot.

Satan a sótuni Jesus(Matt. 4:1-11; Mark 1:12,13)

4 Mwirin, Jesus a liwinsäfäl seni ewe chaanpwupwu Jordan, nge a ur ren Ngüünmifel. Iwe, ewe Ngüün a emwenaló I pwe epwe feilló lón ewe fönüapö. 2Me ikenaie, Jesus a chuuri sóssót meren ewe devil lón fääik rän. Lón unusen ewe fansoun, Jesus esap mwöngö och mettóch, ina minne, a mefi an echik.

3Iwe, ewe devil a apasa ngeni Jesus: “Are en ewe Nöün Kot, kopwe öllük ngeni ei faaw pwe epwe wiliti pilawa.”

4Nge Jesus a pölüweni i o apasa: “A fen mak lón ewe taropwe mi pin, ‘Aramas resap manaw ren mwöngö chök, pwe pwal ren iteiten än Kot kapas.’ a”

5Mwirin, ewe devil a emmwenätä Jesus wón ew chuuk mi tekia o pwääri ngeni I ekkewe mwüün fönüfan meinisin lón ekis chök fansoun mwochomwooch. 6Iwe, ewe devil a üreni Jesus: “Ngang üpwe ngenuk unusen nemenemen ekkeei mwüü fiti fengen me linger, pün iei meet a fen mwüümwütä ngeniei, nge ngang üwa tongeni ngeni iö chök üwa mochen üpwe ngeni. 7Iei minne, are en kopwe chappetiw o fel ngeniei, ngang üpwe mwüüt ngenuk pwe epwe óm meinisin.”

8Iwe, Jesus a pölüweni o apasa ngeni i: “Kopwe süüló lükisöküri, Satan! Pün a fen mak lón ewe taropwe mi pin: ‘Kopwe fel ngeni ewe SAMOL óm Kot o kopwe angang ngeni I echök.’ b”

9Mwirin, ewe devil a emmwenaló Jesus ngeni Jerusalem o a emmwenätä I wón ungen ewe imwenfel. Iwe, a üreni Jesus: “Are en ewe Nöün Kot, kopwe pwisin oturuketiw seni ikeei. 10Pün mi fen mak lón ewe taropwe mi pin:

“ ‘I epwe ökkünöweto nöün kana chón läng reemw pwe repwe tümwünuk.’ 11Iwe, ‘repwe sapóketä lepöüür kana pwe pecheemw esap chepeti mwo nge eföw faaw.’ c”

12Iwe, Jesus a pölüweni o apasa ngeni i: “Ewe taropwe mi pin a pwal apasa: ‘Kosap sótuni ewe SAMOL óm Kot.’ d”

13Lupwen ewe devil a wes le sótuni ngeni Jesus ew me ew an kewe sóssót, a mwo likitaló Jesus tori pwal ew ótun mi fich.

Jesus a popuetä an angang lón Kalili(Matt. 4:12-17; Mark 1:14,15)

14Mwirin, Jesus a liwinsäfäl ngeni Kalili, nge a ur ren manamanen ewe Ngüün. Iwe, porausan a meresfeil leemelen unusen pwellin ewe fönü. 15Iwe, Jesus a poputä le esikuul lón ar kewe sinakok, nge aramas meinisin ra ingeiti I.

Jesus esap tiw me lón Nazareth

16Iwe, lupwen Jesus feitto ngeni ewe sóópw Nazareth, ikeweia I a mämmääritä me ia, iwe, usun minne I a kan soun öörüni le föri, a feilló lón ewe sinakok lón ewe ränin Sabbat o a üüta pwe epwe ällea seni lón ewe taropwe mi pin. 17Iwe, ra eiti ngeni Jesus ewe taropwe makkeien ewe soufós Isaiah. Iwe, lupwen a äfächaaló ewe taropwe, a küna eweia e mak ie ekkeei kapas o a älleani:

18“Ngünün ewe SAMOL a nónnóm wói pwokiten I a epitiei pwe üpwe afalafala ewe poraus allim ngeni ekkewe mi wöwingaw. I a tiinieito pwe üpwe echipa letipen ekkewe mi letipeta, üpwe aronga ngeni ekkewe mi nóm lón föötek ar repwe ngasaló, üpwe ännelói mesen ekkewe mi mesechuun, üpwe pwal angasaló chókewe mi nóm lón riäfföü. 19Üpwe pwal arongafeili pwe iei a war ewe fansoun än ewe Samol ümöümöch.”a

20Mwirin, Jesus a lumaaló ewe taropwe, a eitisäfäli ngeni ewe chón älillis o móttiw. Iwe, ekkewe aramas meinisin mi nóm lón ewe sinakok ra chök newenewen ngeni Jesus. 21Iwe, Jesus a poputä le kapas ngeniir o apasa: “Öüwa rong lón selingemi pwe ei kapas seni lón ewe taropwe mi pin a pwönüetä me mwen mesemi ikenäi.”

22Ekkewe aramas meinisin mi nóm ikenan ra kapas mwirinnö usun Jesus o ra mwaar ren ekkewe kapas mi fiti ümöümöch ra toowu seni awan. Ina minne, ra apasa: “Esap iei i nöün Josef we?”

23Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Esap mwäl, ina öüpwe apasa ngeniei ei mwiitun: ‘Sousäfei, kopwe pwisin echikarók!’ Minne äm aia rong pwe ka fen föri lón Kapernaum, kopwe pwal föri me lón pwisin äpärum ei.” 24Mwirin, Jesus a pwal apasa ngeniir: “Enlet, Ngang üpwe apasa ngeni kemi. Esap wor emön soufós a tiw me lón pwisin fönüan. 25Nge Ngang üpwe üreni kemi och kapas mi let. Mi wor chómmóng fefin mi mä seniir pwülüer lón Israel lón fansoun ewe soufós Elijah, lupwen ewe ótun esap chüen püngütiw üüt seni läng lón üküükün ülüngät ier me wonu maram. Lón na ótun a wor ew wätten lengita a tori unusen ewe fönü Israel. 26Iwe, nge Elijah esap ökkünöló ren emön me leiin ekkewe fefin mi mä seniir pwülüer me lón Israel pwe a fen ökkünöló ren emön fefin mi mä seni pwülüan lón Zarefath me lón ewe fönü Sidon. 27Mi pwal wor chómmóng mi üriir keilapaan me lón Israel lón fansoun ewe soufós Elisha, nge esap wor mwo emön me leiir a limöchsäfäl pwe fen ewe re Syria chök itan Naaman.”

28Iwe, lupwen chókewe meinisin mi nóm lón ewe sinakok ra rong ekkeei kapas, ra fókkun soong. 29Ra üütä o mwuungeni Jesus; iwe, ra etekinawu I leepökün ewe chukuchukutä ewe telinimw a köüütä wón. Ra lukealó I ngeni leepökün ewe chukuchukutä pün ra ekiekin repwe oturätiw I me lepökütiwen ewe chuuk. 30Nge Jesus a chök ännifeló leiin ewe pwiin aramas o fätäleló seniir wón ewe aal.

Jesus a ösüüeló emön önü mi limengaw (Mark 1:21-28)

31Mwirin, Jesus a feittiw ngeni Kapernaum, ew telinimw lón Kalili. Iwe, a esikuula ekkewe aramas lón ewe sinakok iteiten ränin Sabbat. 32Iwe, pwal me ikenan, ekkewe aramas ra nenneiruk ren ekkewe kapas i a apasa, pwokiten i a kapas fän pwüüng me manaman.

33Iwe, lón ew fansoun, lupwen Jesus a nóm lón ewe sinakok, a wor emön mwän mi wor emön önu mi limengaw a wääni. Ätei a leüommóngetä le pwuchöör, 34o apasa: “Kopwe likitikeemiló! Pwal meet popum ngeni keem, en Jesus seni Nazareth? Ina warom pwe kopwe efeiengawa keem? Ngang mi silei ika en iö. En ewe Emön mi Pin ka ökkünööto seni Kot!”

35Nge Jesus a mwittir öpwüngü ewe önüngaw o apasa ngeni: “Kopwe fanafanaló o toowu seni ätena!” Iwe, lupwen ewe önüngaw a oturätiw ätewe lepwül leiin ekkewe aramas, a toowu seni ätewe, nge esap chüen sópweló le efeiengawa.

36Iwe, meinisin ekkewe aramas ra fókkun mäirü. Iwe, ra poputä le kapas fengen lefiler o apasa: “A ifa me manamanen än ei mwän kapas? Pün ekkewe mwo ngüün mi ngaw nge ra älleasochis ngeni i o süüló lupwen a öllük ngeniir.” 37Iwe, porausen Jesus a meresiwu ngeni lón ekkewe leeni meinisin pwellin ünükkün ewe fönü.

Jesus a echikaratä inen pwülüwen Peter we (Matt. 8:14,15; Mark 1:29-31)

38Mwirin än Jesus a toowu seni lón ewe sinakok lón ewe ränin, a feilló o tolong lón imwen Simon we. Nge a küna inen pwülüwen Simon we pwe a wätte pwichikkaren inisin pün a samwaw. Iwe, ra tungór ngeni Jesus pwe epwe echikara neminnei. 39Iwe, Jesus a üütä lükün neminewe mi nóm wón kian we o a öpwüngü ewe pwichikkar. Iwe, ewe pwichikkar a wes seni neminewe. Lón chök ewe ótun, neminewe a pwäätä o a amollätä och mwöngö fäniteer.

Jesus a echikaratä chómmóng aramas mwirin an tupwutiw akkar lón ewe ränin Sabbat (Matt. 8:16,17; Mark 1:32-34)

40Lupwen ewe akkar a tupwutiw, ekkewe aramas meinisin ra uwato ren Jesus ese lifilifil iöön mi ääni sókkópaaten samwaw. Iwe, Jesus a attapatä wón emön me emön leiir o echikareretä. 41Mi pwal wor önüngaw ra toowu seni chómmóng aramas fän ar pwupwuchöör o apasa ngeni Jesus: “En Kraist, ewe Nöün Kot!” Nge Jesus a öpwüngüür. Esap mwüüt ngeniir pwe repwe kapas, pwokiten ra silei pwe I ewe Kraist.

Jesus a afalafal lón Kalili(Mark 1:35-39)

42Iwe, lupwen a sorotä ewe ränin, Jesus a toowu seni ewe leeni o feilló lón ew leeni ia esap wor aramas ie. Nge ew mwichen aramas ra küttafeili Jesus. Iwe, lupwen ra küna I, ra tungór maamaw ngeni pwe esap feilló seniir. 43Nge Jesus a üreniir: “Ngang üpwe fókkun afalafala usun ewe mwüün Kot ngeni ekkewe pwal ekkóch telinimw, pün iei popun meet Ngang üwa ökkünöto ren.” 44Iwe, Jesus a sópweló le sääifeil o afalafal lón ekkewe sinakok leemelen Judea.

Jesus a kööri ekkewe akkomwen chón käeö

5 Lón ew ränin lupwen Jesus a afalafal órun ewe nóómwun Kenesaret, ew mwichen aramas mi chómmóng ra etieppacheto ngeni I pwe repwe öüseling ngeni ewe kapasen Kot. 2Jesus a küna rüófóch waa mi nóm órun ewe nóóm, nge ekkewe chón attaw ra fen töötiw me wón ekkewe waa o lillimeti nöüür kewe cheew. 3Iwe, Jesus a töötä wón efóch me leiin ekkewe waa o a tungór ngeni Simon i ewe minne waan ei, pwe epwe ekis kinewu seni fönü. Mwirin, Jesus a móttiw o poputä le afalafal ngeni ewe pwiin aramas me wón ewe waa.

4Lupwen Jesus a ükütiw le kapas, a üreni Simon: “Öüpwe fötülewu ewe ia mi alóllól ie o oturätiw noumi kana cheew pwe öüpwe liap.”

5Nge Simon a pölüweni o apasa ngeni Jesus: “Masta, äm aia angang weires lón unusen ewe pwiin lepwinewe nge äm äisap fókkun liapeni mwo emön. Nge fän aloom; iwe, üpwe oturätiw ewe cheew.”

6Iwe, lupwen ra oturätiw ewe cheew, ra liäpeni epwi pwiin iik mi chómmóng, ina pwata nöüür we cheew a arapakkan chök epwe kamw. 7Ina minne, ra äkkälipö ngeni chieneer kewe wón pwal ewe efóch waa pwe repwe feitto o älisiir. Iwe, ra feitto o ra amasowa waar kewe me rüófóch tori ra arapakkan ngeni chök repwe kokoló.

8Lupwen Simon Peter a küna meet ei a fis, a chappetiw órun pwäsukun pecheen Jesus o apasa: “Äi Samol, kopwe feilló seniei pün ngang emön mwän mi uren tipis!” 9Pün ätei me chienan kewe meinisin mi nóm reer ra fókkun mäirü ren üküükün liäper kewe iik ra liäpeni. 10Iwe, James me John, nöün Zebedi kewe, iir chienen Simon kewe ra pwal fókkun mwaar. Nge Jesus a pölüweni Simon o apasa: “Kosap nuokkus. Seni ikenäi, en kopwe le chón attaw aramas.” 11Iwe, lupwen ra tori fönü, ra etekinätä ünifönü waar kewe, ra pöllüküweló mettóch meinisin o tapweló mwirin Jesus.

Jesus a amóieló kilingawen emön mi üri keilapaan(Matt. 8:1-4; Mark 1:40-45)

12Iei meet a fis lupwen Jesus a nóm lón ew kewe sóópw. Emön mwän mi kuuló inisin ren keilapaan a küna Jesus. Iwe, ätei a chappetiw o tungór maamaw ngeni Jesus o apasa: “Samol, en mi tongeni föri pwe üpwe limöchuló, are kopwe mochen.”

13Mwirin, Jesus a eitiewu pöün, a attapa ätewe o apasa: “Ngang mi mochen. Kopwe limöchüló.” Lón chök ewe ótun, ewe keilapaan a móóló seni ätewe.

14Iwe, Jesus a emmwirichou ngeni ätei pwe esap aporausa ngeni emön usun. A chök üreni: “Kopwe feilló o pwääri inisum ngeni ewe souasór pwe epwe cheki inisum, nge kopwe uweei ewe asór usun chök minne Moses a öllük fäniten chókana iir mi limöch seni ar keilapaan, pwe meinisin repwe älleta pwe ka limöch.”

15Iwe, ina mwo meet Jesus a ääni öüröür, nge porausen an manaman a fen lapaló le meresfeil. Iwe, mwichen aramas mi chómmóng ra mwimwicheto pwe repwe rongorong ngeni Jesus, ra pwal mochen pwe I epwe echikarer seni apwangapwangen inisiir kewe. 16Nge Jesus a soun ekkeliwiniló lón ewe fönüapö fän chómmóng pwe epwe iótek.

Jesus a omwusaló tipisin emön mi mwök o echikaratä i(Matt. 9:1-8; Mark 2:1-12)

17Iwe, lón ew ränin, lupwen Jesus a afalafal, a wor ekkóch Farisi me ekkóch sensen öllükün lamalam ra mómmóót arapakkaneto ngeni. Ekkeei mwän ra feitto seni ekkewe wisópwósópwun lón unusen Kalili me Judea pwal seni Jerusalem. Iwe, manamanen ewe Samol a nóm ren Jesus, iei popun I a tongeni echikaratä ekkewe chón samwaw. 18Iwe, ekkóch mwän ra ekiieto emön mwän mi mwök wón ew leenien keki chón samwaw. Ra kütta ia repwe ekielong me ia ei mwän pwe repwe isettiw i mwen Jesus. 19Nge lupwen resap tongeni küna alen ia repwe ekielong ätewe me ia pwokiten ewe pwiin aramas; iwe, ra töötä wón ewe imw o ra öürätiw ätewe lón leenian we me lefilen taelin ósun ewe imw ra särisäätä. Ra öürätiw ätewe mwen Jesus leiin ekkewe aramas.

20Lupwen Jesus a küna ar lükü, a apasa ngeni ätewe: “Mwän, óm kana tipis ra mwusóló senuk.”

21Iwe, ekkewe sensen öllükün lamalam me ekkewe Farisi ra poputä le kapas eiis o apasa: “Iö ei a kapasen turunufas? Iö a tongeni omwusaló tipis, nge Kot echök?”

22Nge lupwen a kkin me wón Jesus usun minne ra ekieki, a chietä le kapas o üreniir: “Meet popun a wor kapas eiis lón letipemi? 23Menni leiin epwe mecheres; äi üpwe apasa, ‘Óm kana tipis ra mwusóló senuk’ ika äi üpwe apasa, ‘Kopwe üütä o fätäl’? 24Nge üwa föri iei usun pwokiten öüpwe silei pwe mi wor äi Ngang ewe Nöün Aramas manaman wón fönüfan äi üpwe omwusaló tipis.” Iwe, Jesus a üreni ewe mi mwök: “Ngang üwa apasa ngenuk; kopwe üütä, ekii kiom na o feilló lón imwom.” 25Lón ewe chök ótun, ätewe a pwäätä me mweer meinisin, a ekii kian we e kókkóón wón o a feilló ngeni imwan we fän an mwareiti Kot. 26Iwe, iir meinisin ra fókkun mäirü o uren mösök. Iwe, ra mwareiti Kot o apasa: “Ikenäi, sia küna mettóch mi fókkun amwaraar.”

Jesus a kööri Matthew, ewe chón ioni takises(Matt. 9:9-13; Mark 2:13-17)

27Mwirin an fis ekkeei mettóch, Jesus a feiliwu seni ewe telinimw nge a küna emön chón ioni takises itan Levi, a mómmóót lón an we ofesin takises. Iwe, Jesus a üreni Levi: “Kopwe tapweto mwiri.” 28Iwe, ätewe a üütä, a likitaló meinisin, o tapweló mwirin Jesus.

29Mwirin, Levi a föri ew kametip mi wätte fäniten Jesus lón pwisin imwan we. Iwe, a wor chómmóng chón ioni takises me pwal ekkóch aramas ra fitiir le móót ngeni cheepelin mwöngö. 30Nge ekkewe Farisi me nöür kewe sensen öllükün lamalam ra tunopweni Jesus ngeni nöün kewe chón käeö o apasa: “Pwata öüwa fiti ekkewe chón ioni takises me chón tipis le mwöngö o wün?”

31Nge Jesus a pölüweni o apasa ngeniir: “Ekkewe aramas mi pöchökkül resap osun emön sousäfei pwe chökana chök mi samwaw. 32Ngang üwa feitto sap ren äi üpwe kööri ekkewe chón pwüng, nge i ekkewe chón tipis pwe repwe kul seni ar tipis o kul ngeni Kot.”

33Mwirin, ra üreni Jesus: “Pwata chök nöün John kewe chón käeö me nöün ekkewe Farisi kewe chón käeö ra soun öchüün me iótek, nge noum kana chón käeö ra mwömwöngö o ükkün?”

34Iwe, Jesus a eisiniir: “Ämi mi tongeni föri pwe chienen ewe mwän epwe kärän öpwüpwülü repwe öchüün lupwen i mi chüen nóm reer? 35Nge lupwen epwe tori fansoun än ewe mwän epwe kärän öpwüpwülü epwe feilló seniir; mwirin, lón na fansoun repwap öchüün.”

36Mwirin, Jesus a aporausa ei porausen äwewe ngeniir: “Esap wor emön ekan teeätä och kamwen mangaku mi fö an epwe ääni eppinas wón och mangaku mi mes, pün ina ewe mangaku mi fö epwe kamw seni ewe minen lóóm. Iwe, pwal ewe eppinas mi fö esap chüen nönnö ngeni ewe minen lóómun mangaku. 37Esap pwal wor emön ekan alöölölong wain mi fö lón leenien wain mi mes mi för seni ünüchchen maan. Pün ina ewe wain mi fö epwe ömökkü ewe leenien wain mi mes. Iwe, ewe wain epwe niiló, nge pwal ewe leenien wain mi mes epwe taaló. 38Nge si kan chök alöölölong wain mi fö lón minafóón leenien wain mi för seni ünüchchen maan, pün iir me ruu repwe tümwün. 39Esap wor emön ekan efich an epwe wün ekkaan wain mi fö mwirin an a öörüni le wün ekkaan wain ra minen lóóm. Pün ina epwe apasa: “Ekoon annö ewe wain minen lóóm lap seni ewe wain mi fö.”

Ekkewe chón käeö ra kinikin uwään wiit lón ewe ränin Sabbat(Matt. 12:1-8; Mark 2:23-28)

6 Iwe, iei meet a fis lón ew ränin Sabbat. Jesus me nöün kewe chón käeö ra fätälelong lón kewe tännipin wiit. Iwe, nöün kewe chón käeö ra kinii ekkewe etin wiit; mwirin, ra tuutuuner lón pöür o äni ekkewe föün. 2Iwe, ekkóch leiin ekkewe Farisi ra apasa ngeniir: “Pwata öüwa föri minne esap mwüümwütä lón öllük pwe öüpwe föri lón ränin Sabbat?”

3Nge Jesus a pölüweniir o apasa: “Öüsap mwo äkkälleani me lón ewe taropwe mi pin usun meet King David a föri lupwen i me chienan kewe ra echik? 4A tolong lón ewe imwen Kot, a angei ewe pilawan asór fäniten chök minen nennengeni. Iwe, a äni ewe pilawa, nge a pwal amwöngöni chienan kewe. Ewe pilawa esap mwüümwütä lón öllük än emön epwe mwöngö, pün ekkewe souasór chök repwe mwöngö.” 5Mwirin, Jesus a pwal üreniir: “Ngang ewe Nöün Aramas pwal Ngang Samolun ewe ränin Sabbat.”

Jesus a echikaratä emön mwän mi mä efóch pöün lón ewe ränin Sabbat(Matt. 12:9-14; Mark 3:1-6)

6Iei meet mi pwal fis lón pwal ew ränin Sabbat. Jesus a tolong lón ewe sinakok o afalafal. Nge emön mwän mi mä efóch pöün a nóm lón ewe sinakok. 7Iwe, ekkewe sensen öllükün lamalam me ekkewe Farisi ra chök ókkófóta le operi Jesus pwe repwe pii are epwe echikaratä ätewe lón ewe ränin Sabbat, pün epwe wor popun ar repwe ettipisi I. 8Nge Jesus a silei ar ekiek; ina pwata a üreni ewe mwän mi mä efóch pöün: “Kopwe üütä o fätäleto ikeei.” Iwe, ätewe a üütä o fätäleto.

9Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Ngang üpwe eisini kemi och mettóch. Mi mwüümwütä lón öllük än emön epwe föri lón ränin Sabbat föfför mi mwirinnö ika föfför mi ngaw; än emön epwe tümwünü manaw ika sipwe kitereló manaw?”

10Iwe, mwirin än Jesus a nennefeil o nengeniir meinisin, a apasa ngeni ewe mwän: “Kopwe eitiewu poum na.” Ätewe a eitiewu pöün we; iwe, pöün we a mwirinnö säfäl o öchchüló usun chök pwal ewe efóch. 11Nge ekkewe Farisi me ekkewe sensen öllükün lamalam ra fókkun määngaw. Iwe, ra pwüngüpwüng fengen lefiler ika meet repwe föri ngeni Jesus.

Jesus a filätä ekkewe engol me rüömön chón käeö(Matt. 10:1-4; Mark 3:13-19)

12Mwirin an pwongieló ekkóch fansoun; iwe, Jesus a feilló ngeni ewe chuuk pwe epwe iótek. Iwe, a chök sópwósópwóló le iótek ngeni Kot lón unusen ewe pwiin. 13Lupwen a räniló, Jesus a köörato ren nöün kewe chón käeö. Iwe, a fili me leiir engol me rüömön, iir ekkewe I a pwal eita ngeniir soukünö. Iwe, ikeei iteer: 14Simon, ätewe Jesus a pwal eita ngeni Peter me Andrew pwiin we; James me John; Filip me Bartholomew; 15Matthew me Thomas; James nöün Alfios we me Simon ewe ra köri ngeni pwe i emön Äte Ekitekit; 16Judas nöün James we me Judas Iskariot, ewe a afangamä Jesus me mwirin.

Jesus a echikaratä chómmóng aramas(Matt. 4:23-25)

17Iwe, lupwen Jesus me nöün kewe chón käeö ra feittiw seni wón ewe chuuk, mwirin, ra köüló lón ew leeni mi sóssónöch. Nge chómmóng chókewe mi tapweló mwirin me pwal ew pwiin aramas mi chómmóng ra feitto o pwelliireló. A wor aramas mi feitto seni unusen Judea pwal seni Jerusalem me pwal seni Tayer me Sidon, ekkewe fönüen arosset. Ra feitto pwe repwe öüseling ngeni Jesus, nge epwe pwal echikareer seni ar kewe samwaw, 18pwal chókewe mi wor ar osukosuk ren ngüün mi ngaw mi wäänir. Iwe, iir meinisin ra chikaratä. 19Iwe, unusen ewe pwiin aramas meinisin ra ekiekin mochen repwe attapa Jesus, pün manaman a toowu seni I o echikarer meinisin.

Ekkewe enletin alen feiöch(Matt. 5:1-12)

20Mwirin, Jesus a säp ngeni nöün kewe chón käeö o apasa:

“Öüwa feiöch ämi kana chón wöwingaw, pün mwüümi ewe mwüün Kot. 21Öüwa feiöch ämi kana chón echik iei, pün ina öüpwap mötüló. Öüwa feiöch ämi kana mi kechiw iei, pün epwe war ew fansoun lupwen öüpwap takirin pwapwa. 22Öüwa feiöch lupwen aramas repwe opwut ämi, lupwen repwe ösüükemiiló, lupwen repwe turunufasei kemi o eitengawa kemi pwe ämi chón föfföringaw fänäsengesin itei Ngang ewe Nöün Aramas. 23Pün pwal iei chök usun minne ar kewe leewo ra föri ngeni ekkewe soufós melóóm. Nge öüpwe pwapwa lón ena ótun epwe fis ngeni kemi ei sókkun. Öüpwe mwetemwet fän ämi pwapwa! Pün nengeni, ina öüpwap angei liwinimi mi wätte me lón läng.

Jesus a osomänetiw ekkewe kapas usun feiengaw

24“Nge feiengaw a souni kemi ämi kana mi ekieki chök ämi öüpwe pisekisek, pün iei öüwa fen angei unusen liwinimi ren ämi nónnómöch iei. 25Feiengaw a souni kemi ämi kana mi möt, pün ina öüpwap echik. Feiengaw a souni kemi ämi kana mi tattakirikir iei, pün ina öüpwap letipeta me kechiw. 26Feiengaw a souni kemi lupwen aramas meinisin ra kapasen eingakemiitä, pün pwal ina chök usun ämi kewe leewo ra kapasen eingäätä ekkewe soufós chofona.

Tongei chókana mi opwut en(Matt. 5:43-48)

27“Nge Ngang üpwe üreni kemi ämi ekkeei mi öüseling ngeniei: Öüpwe tongei ekkena chón koum ngeni kemi, öüpwe föfför mwirinnö ngeni chókana mi opwut ämi. 28Öüpwe efeiöchüw chökana mi otteki kemi o iótek fäniten chókana mi ettipisimwäli kemi. 29Are emön a pösapei epeek sapom, kopwe okullu ngeni ewe pwal epeek. Are emön a angei senuk üfom pinu; iwe, kosap fen pwal ömwöchü seni üfom wääwupw. 30Are emön a tungórek minne a wor reemw, kopwe ngeni. Are emön epwe angei senuk pisekum; iwe, kosap chüen eiis óm kopwe angeisäfäliir. 31Öüpwe föri ngeni ekkóch usun chök minne ämi öüwa mochen pwe iir repwe föri ngeni kemi.

32“Nge are öüwa chók tongei chókana mi tongei kemi; iwe, ifa tikiöchün ei sókkun föfför ngeni kemi? Pün ekkewe mwo chón tipis nge ra pwal tongei chókana mi tonger. 33Pwal are öüwa föfför mwirinnö ngeni chök chókana mi föfför mwirinnö ngeni kemi; iwe, ifa tikiöchün ei sókkun föfför ngeni kemi? Pün ekkewe mwo chón tipis nge ra pwal föri ei sókkun. 34Are öüwa mwüütätä pisekimi ngeni chök chókana öüwa apilükülüküw pwe öüpwe angeisäfäli seniir; iwe, ifa tikiöchün ei sókkun föfför ngeni kemi? Pün ekkewe mwo chón tipis nge ra pwal mwüütätä pisekiir ngeni pwal ekkóch chón tipis pwe repwe pippisek pisekir, nge ra pwal angeisäfäli öüküükün minne ra fangeló. 35Nge öüpwe tongei ekkana chón opwuta kemi, öüpwe föfför mwirinnö ngeniir o mwüüt ngeniir pwe repwe aea pisekimi, nge öüsap pwal ekiekin öüpwe angeisäfäli och seniir. Iwe, liwinimi seni läng epwe fókkun lapalaap, nge öüpwe le nöün ewe mi Unusen Tekia. Pün I a kirekiröch ngeni chókana mi kilisou mang me chón föfföringaw. 36Iei minne, öüpwe pwal uren ümöümöch, usun chök Sememi we mi uren ümöümöch.

Öüsap öpwüngü föfförün aramas(Matt. 7:1-6)

37“Öüsap öpwüngü föfförün ekkóch ren ämi ekieki pwe öüwa pwüng lap seniir pün öüte pwal tolong lón köpwüng. Öüsap eitäätä tipisin aramas, pün ete pwal iti ngeni kemi tipis. Öüpwe omwusaló än aramas tipis, pün epwe pwal mwusóló ämi tipis. 38Öüpwe fang, pün epwe pwal wor chón fang ngeni kemi. Öüküükün minne epwe liwinsäfäliti kemi epwe wewe ngeni chök öükükün minne öüwa fangeló. Äwewe chök ren emön chón kamwor föün irä: öükükün minne a amworawu seni lepiluun chotään üfan, epwe liwiniti uwaan lón och öüküük mi uroló, iteitetiw, oppos o säsewu.

39Mwirin, Jesus a pwal aporausa ew porausen äwewe ngeniir: “Mi tüfich än emön mi mesechuun epwe emmweni pwal emön mi mesechuun? Ifa usun, resap turuppökulong lón pwaang? 40Emön chón käeö esap lap seni nöün sense. Nge emön mi ounusaöchchüüw an käeö epwe wewe ngeni nöün we sense.

41“Iwe, pwata ka nengeni ewe kükkün piipi mi nóm lón mesen pwiimw, nge kosap meefi ewe sópwun irä mi nóm lón pwisin mesom? 42Epwe ifa usun óm kopwe üreni pwiimw: ‘Pwiipwi, kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe angei ewe kükkün piipi mi nóm lón mesóm’, nge pwisin en kosap küna ewe sópwun irä mi nóm lón pwisin mesom? Manawen likotupwutup! Akkomw, kopwe angei seni lón pwisin mesom ewe sópwun irä; mwirin, kopwap künaöchük óm kopwe angei ewe piipi mi nóm lón mesen pwiimw we.

Öüpwe silleniir ren uwaar(Matt. 7:15-20; 12: 33-37)

43“Efóch irä mi mwirinnö esap uwääni uwa mi ngaw, nge efóch irä mi ngaw esap uwääni uwa mi mwirinnö. 44Pün efóch me efóch irä a siil ren ewe sókkun uwa a uwääni. Aramas resap kinikin föün ewe irä fiik seni iräfölüföl, resap pwal kinikin föün irän wain seni kana kükkün irä mi fölüföl. 45Emön aramas mi mwirinnö a ääni föfför mi mwirinnö mi pop seni ew letip mi mwirinnö. Nge emön aramas mi ngaw, epwe chök toowu mettóch mi ingaw seni masowen lón letipan mi ingaw. Pün minne a somwowu seni lón letipen emön aramas, ina meet awan a apasa.

Köüütä imw wón achaw(Matt. 7:24-29)

46“Nge pwata öüwa köri ngeniei, ‘Samol, Samol’, nge öüsap föri ekkewe mettóch Ngang üwa apasa ngeni kemi? 47Ngang üpwe äiti ngeni kemi ifa usun lapalapen emön mi feitto rei o rongorong ngeni äi keei kapas, nge mwirin, a pwal älleasochisiei. 48I a wewe ngeni emön mwän mi öüüwetä ew imw. A alóllóólätiw le tuuwetiw sónun o anómwu an we lóngólóng wón ew achaw. Iwe, lupwen ewe löölö a pwootä, o ewe pwuupwu a pöchökkül le pwuuiti ewe imw, nge esap tongeni ömwökütukütü ewe imw pün a lóngólóng wón ew achaw. 49Nge emön mi rong äi keei kapas, nge esap älleasosich ngeniir, a wewe ngeni emön mwän a öüüwetä ew imw lepwül nge esap wor lóngólóngun. Ewe pwuupwu a pöchökkül le pwuiti ewe imw; iwe, ewe imw a chök mwittir turuló. Iwe, taan ewe imw a fókkun wätte.”

Jesus a echikaratä nöün emön meilapen sounfiu chón angang(Matt. 8:5-13)

7 Lupwen Jesus a asópwaló le apasa an kewe kapas meinisin ngeni ekkewe aramas, a liwinsäfäliló ngeni Kapernaum. 2Lón Kapernaum, a wor emön meilapen ipwükü sounfiu mi wor emön nöün amanaw. Ei amanaw a fókkun öüchchea meren ewe meilap, nge a samwaw, arap ngeni epwe mäló. 3Lupwen ewe meilap a rong usun Jesus, a tiinaló ren Jesus ekkóch souakkomwen leiin ekkewe chón Sus pwe repwe tungórei pwe epwe feitto o echikaratä nöün we amanaw. 4Iwe, lupwen ätekewe ra feitto ren Jesus, ra eneen le tungór maamaw ngeni o apasa: “A fich ngeni ätewe óm kopwe älisi i, 5pün i a tongei ekkewe chón Sus, a pwal mwo nge öüüwetä ew sinakok fänitach.” 6Iei popun Jesus a fitireló. Nge me mwen än Jesus epwe tori ewe imw, ewe meilapen sounfiu a tiinaló ekkóch chiechian ren Jesus pwe repwe üreni: “Samol, kosap osukosukok óm kopwe feitto lón imwei. Pün esap fichitiei óm kopwe tolong lón imwei. 7Iei minne, ngang üsap mwo nge ekieki pwe epwe fichitiei äi üpwe feilló reemw. Nge kopwe chök apasawu ewe kapas seni iaan na ka nóm ie; iwe, neii we chón angang epwe chikar. 8Pün ngang pwal emön aramas mi nóm fän nemenem, nge mi pwal wor sounfiu ra nóm fän äi nemenem. Üwa üreni emön: ‘Kopwe feilló’; iwe, a feilló. Üwa üreni pwal emön: ‘Kopwe feitto’; iwe, a pwal feitto. Üwa pwal üreni neii amanaw: ‘Kopwe föri ieen’; iwe, a pwal föri.”

9Lupwen Jesus a rong usun ekkeei mettóch, a mwaar ren ätewe. Iwe, a kulsäfäl o üreni ekkewe pwiin aramas mi tapweto mwirin: “Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe üsap mwo kükküna ei sókkun lükü mi lapalaap, sap mwo nge me lón Israel!” 10Iwe, chókewe mi ökkünóto ren Jesus ra liwinisäfäliti ewe imw, nge ra küna ewe amanaw mi samwaw pwe a chikar.

Jesus a amanawatä nöün emön fefin mi mä pwülüwan me lón Nain

11Iwe, iei meet a fis lón ewe rän mwirin. Jesus a feilló lón ew telinimw itan Nain. A wor chómmóng me leiin nöün kewe chón käeö ra fiti, pwal ew pwiin aramas mi chómmóng. 12Iwe, lupwen Jesus a arap ngeni asamalapen tittin ewe telinimw, ekkóch aramas ra ekiiewu emön mwän mi mäló. Ätei, i chök äkkälämön nöün inan we, nge fen pwal inan ei a mäló seni pwülüwan. Iwe, ewe pwiin aramas mi chómmóng ra fiti neminnei. 13Lupwen Jesus a küna neminewe, a fókkun tongei. Iwe, a üreni: “Kosap kechiw.”

14Mwirin, Jesus a feilló o attapa ewe pworun soomä mi chök sukkutä. Iwe, chókewe mi mwärei ewe pwóór ra köüló. Iwe, Jesus a apasa: “Ölüöl, Ngang üwa apasa ngenuk, kopwe pwäätä!” 15Iwe, ewe mi mäló a pwäätä o a poputä le kapas ngeni chókewe mi nóm ünükkün. Mwirin, Jesus a eliwinisäfáli ätewe ngeni inan we. 16Iwe, ekkewe aramas meinisin ra fókkun nuokkus, nge ra mwareiti Kot o apasa: “Emön soufós mi lapalaap a pwä lefilach.” Ra pwal apasa: “Kot a äämwa nöün aramas.” 17Iwe porausen meet ei Jesus a föri lón ei ränin, a meserfeil leemelen unusen Judea me unusen ekkewe wisópwósópwun ünükkün.

John, ewe Soupapatais a tiinaló chón künö ren Jesus(Matt. 11:2-19)

18Mwirin, nöün John kewe chón käeö ra aporausa ngeni John usun porausen meinisin minne Jesus a föri. 19Iei popun, John a köörato ren rüömön nöün kewe chón käeö o a tiiniireló ren ewe Samol pwe repwe eisini: “En ewe Emön epwe wareto, ika äm äipwe sópweló le ösüküsükü pwal emön?”

20Lupwen ekkewe mwän ra tori Jesus, ra apasa: “John, ewe Soupapatais, a tiinikeemito reemw pwe äipwe eisinuk: “Fókkun en ewe Emön epwe wareto, ika äm äipwe sópweló le ösüküsükü pwal emön?”

21Nge fen lón chök ewe ótun, Jesus a echikaratä chómmóng aramas seni sókkopaaten ar samwaw, a pwal älisi ekkewe aramas ngüün mi ngaw ra wääniir o ännelói mesen chómmóng mi mesechuun. 22Iei minne, Jesus a pölüweni nöün John kewe chón käeö o apasa ngeniir: “Öüpwe feilló o aporausa ngeni John ekkeei mettóch öüwa küna o rong. Ekkewe mi mesechuun ra küna mweer, ekkewe mi pecheemä ra fätäl, ekkewe mi üriir keilapaan ra limöchsäfäl, ekkewe mi selingepüng ra tongeni rongorong, ekkewe mi mäló ra manawsäfäl, ekkewe mi mweleele ra rong afalafalen ewe poraus allim. 23Feiöchün iö esap chepetek rei.”

24Iwe, lupwen nöün John kewe chón künö ra liwinsäfäl, Jesus a poputä le kapas ngeni ekkewe pwiin aramas fäniten John. A apasa: “Meet ewe ämi öü kan feilló pwe öüpwe nengeni me lón ewe fönüapö? Öüwa nengeni efóch äsäät mi mwaroro ren äsäpwääl? 25Nge meet chök ewe öü kan feilló pwe öüpwe nengeni? Emön mwän mi üföüf kana sókkun üüf mi pweteete? Mi enlet pwe chókana mi saani ar repwe üföüf üüf mi ling o efich manawen äpwetete ra nóm lón kana imwen king. 26Nge meet chök ewe öü kan feilló pwe öüpwe nengeni? Öüpwe nengeni emön soufós? Ewer, Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe fen lap seni emön soufós. 27Iei i ätewe a mak usun lón ewe taropwe mi pin:

‘Nengeni, Ngang üpwe tiinato neii we chón künö pwe epwe akkomwoto mwom. I epwe amollätä alom me mwom.’a

28“Pün Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe esap wor mwo emön leiin chókana mi upwutiw seni ineer epwe lap seni John, ewe Soupapatais. Nge Ätewe chök mi kisifóchófóch me lón ewe mwüün Kot a lap seni John.”

29Iwe, lupwen ekkewe aramas meinisin me pwal ekkewe chón ioni takises ra rong ei kapas, ra tipeew ngeni pwe än Kot akkóót a pwüng, pün iir ra fen papatais ren John. 30Nge ekkewe Farisi me ekkewe souöllükün lamalam resap etiwa än Kot akkóót fäniter, ina popun resap mochen papatais ren John.

31Iwe, ewe Samol a apasa: “Meet ngang üpwe appöön ngeni ei pilóón aramas, meet iir ra wewe ngeni? 32Ra wewe ngeni ekkana semiriit rekan móót lón ekkana leenien amöömö, nge ra kökkö fengen o apasa:

“ ‘Äm aia ettik ngeni kemi pisekin likettik usun aangün nge öüsap pwörük. Äm aia pwal senituttunen wón mönümä ngeni kemi, nge öüsap kechiw.’

33“Pün John, ewe Soupapatais, a wareto. Iwe, a ökköchüün, esap pwal ükkün wain, nge ämi öüwa apasa: ‘Önüngaw a wääni.’ 34Nge Ngang ewe Nöün Aramas üwa war, iwe, üwa mwömwöngö o ükkün, nge ämi öüwa apasa: ‘Nengeni, Ätei emön mi mwöngömmóng me chón wünüwain. I emön chón chiechi ngeni kana chón ioni takises me chón tipis!’ 35Nge tipächchem a pwääpwäló pwe mi pwüng ren minne a fis lón föfförun nöün kana meinisin mi lükü.”

Jesus a omwusaló tipisin emön fefin

36Mwirin, emön leiin ekkewe Farisi a üreni Jesus pwe epwe feitto fiti i le mwöngö. Iwe, Jesus a feilló lón imwen ewe Farisi we o mótetiw pwe epwe mwöngö. 37Iwe, mi wor emön fefin lón ewe telinimw, i emön fefin mi tipis. Lupwen neminnei a silei pwe Jesus a móót ngeni cheepelin mwöngö me lón imwen ewe Farisi we; iwe, a uweato ew lömmis mi pwokkus lón ew ruume mi för seni och sókkun faaw itan alabaster. 38Neminnei a feitto lükün sökürün Jesus, a fótópwäsukutiw órun pachapachan nge kechiw. Iwe, a poputä le tölü pachapachen Jesus ngeni chönün mesan o tölüpwaser ngeni meeten möküran. A pwal mitii pachapachen Jesus o epitiir ngeni ewe lömmis mi pwokkus.

39Ei ótun, lupwen ewe Farisi mi kööri Jesus pwe epwe mwöngö ren, a küna ei, a chök kapaseló wón pwisin an le apasa: “Are enletin pwe ei Mwän I emön soufós; iwe, epwe silei are iö ei me meet sókkun fefin ei a attapa I, pün neminnei i emön chón tipis.”

40Iwe, Jesus a pölüweni o apasa ngeni ätei: “Simon, mi wor och mettóch Ngang üpwe apasa ngenuk.” Iwe, ätewe a apasa: “Sense, kopwe apasa.”

41“Mi wor emön mwän a kan mwüütätä än aramas repwe liwinimang mooni seni. Iwe, a wor rüömön aramas ra liwinimang ngeni. Emön leiin ekkeei mwän a liwinimang limöpwükü denarii, nge ewe emön a liwinimang lime. 42Iwe, lupwen resap tongeni ar repwe omwusa ar kewe liwinimang, ätewe a chök omwusereló me rüömön nge resap mönätiw och. Iei minne, kopwe üreniei ika iöön leiin ekkewe rüömön chón liwinimang epwe koon lapaló an tongei ätewe?”

43Simon a pölüweni o apasa: “Ngang üwa ekieki pwe ewe emön ätewe a omwusaló an we liwinimang mi wätte.” Iwe, Jesus a apasa ngeni Simon: “A fókkun pwüng minne ka öpwüngaló.”

44Mwirin, Jesus a kul ngeni ewe fefin, nge a kapas ngeni Simon: “Ka küna ei fefin? Ngang üwa tolong lón imwom ei, nge en kosap uweato och kólik rei pwe üpwe tölü pachapachei. Nge neminnei a tölü pachapachei ngeni chönün mesan o tölüpwaser ngeni meeten möküran. 45En kosap etiwaei ren och kapwongen mitimit, nge ei fefin esap ükütiw le mitii pachapachei seni chök ewe ótun Ngang üwa tolong. 46En kosap pwal epiti mökürei ngeni lömmis, nge ei fefin a epiti ngeni pachapachei lömmis mi pwokkus. 47Iei minne, Ngang üpwe ürenuk pwe än neminnei kewe tipis mi fókkun chómmóng ra mwusóló, ina popun a pwal wätte an tong i a pwääri ngeniei. Nge iöön a chókisikiis an tipis mi mwusóló, a pwal ätittin an tong.”

48Mwirin, Jesus a apasa ngeni neminewe: “Óm kana tipis ra mwusóló.”

49Iwe chókewe mi fiti Jesus le mómmóót ngeni cheepelin mwöngö ra poputä le kapas fengen lefiler o apasa: “Iö ei, iei a mwo nge omwusaló tipis?”

50Mwirin, Jesus a pwal üreni ewe fefin: “Óm lükü a amanawók. Kopwe feilló lón kinamwe.”

Chómmóng fefin ra eteneki Jesus

8 Mwirin an a ekis pwongieló, Jesus a feilló lón iteiten ekkewe telinimw me sóópw. A afalafal o aronga ewe poraus mi allim usun ewe mwüün Kot. Iwe, ekkewe engol me rüömön chón käeö ra fiti Jesus, 2me pwal ekkóch fefin, iir neminkewe mi chikar seni ar samwaw me ngas seni än ngüün mi ngaw wääniir. Mary, ewe ra pwal köri ngeni Makdalene, i emön me leiir. Iei i neminewe Jesus a ösüüeló seni i füümön önüngaw, 3pwal Joanna pwülüen Kuza we, i nöün Herod chón tümwünü pisekin lón imwan, pwal Susana me pwal ekkewe ekkóch fefin ra eteneki Jesus me nöün kewe chón käeö ren meet mi pwisin wor reer.

Ewe porausen äwewe usun ewe chón fót föün irä(Matt. 13:1-9; Mark 4:1-9)

4Lón ew ränin, lupwen ekkewe pwiin aramas mi chómmóng ra mwichfengen, iir chókewe mi feitto ren Jesus seni iteiten ekkewe telinimw, Jesus a aporausa ngeniir ew porausen äwewe. A apasa: 5“Emön chón fót föün irä a feilló pwe epwe amwora fótan kewe föün irä. Iwe, lupwen a amwora ekkewe föün irä, ekkóch me leiir ra mworotiw ünükkün ewe leenien fätäl. Iwe, chón fätäl ra pwuriretiw, nge ekkewe machchang mi äkkääs lón äsäpwääl ra ässito o äniir. 6Ekkóch ekkewe föün irä ra mworotiw wón pwül mi wor achaw faan. Iwe, lupwen chök ra pwükütä, nge ra mwittir eiolololó o pwaseló pwokiten esap wor nüküchöchchönün ewe pwül. 7Pwal ekkóch ekkewe föün irä ra mworotiw leiin iräfölüföl. Ekkewe iräfölüföl me ekkewe föün irä mi pwük ra määrippökütä, nge ekkewe iräfölüföl ra amwachööw ekkewe irä mi pwük. 8Nge ekkóch ekkewe föün irä ra mworotiw wón pwül mi mwirinnö. Ra pwükütä o uwa, nge a fen lapaló uwaar seni me mwan fän ekkeipwükü.” Iwe, lupwen Jesus a wes le apasatä ekkeei kapas, a osommóngotä le apasa: “Iö mi wor selingan o mochen epwe rong, epwe öüseling o wewe.”

Jesus a äwewei meet popun ewe porausen äwewe(Matt. 13:10-17; Mark 4:10-12)

9Mwirin, nöün Jesus kewe chón käeö ra eisini I o apasa: “Meet wewen ei porausen äwewe?” 10Iwe, Jesus a apasa: “Ämi, a mwüümwütä ngeni kemi pwe öüpwe silei kewe mwónómwónun ewe mwüün Kot. Nge Ngang üwa nöünöü ekkeei porausen äwewe pwe üpwe amwónómwóna mettóch meinisin usun ewe mwüün Kot seni ekkewe pwal ekkóch, pün epwe pwönüwetä minne a mak lón ewe taropwe mi pin e apasa:

“ ‘Ra küna me küna meet Ngang üwa föri, nge usun chök nge resap küna. Ra rong me rong meet Ngang üwa apasa, nge resap wewe.’a

Jesus a äwewei ewe porausen äwewe usun ewe chón fót föün irä(Matt. 13:18-23; Mark 4:13-20)

11“Iwe, iei wewen ewe porausen äwewe: Ewe föün irä, iei ewe kapasen Kot. 12Ewe pwülün lepeekin aal a wewe ngeni letipen ekkewe aramas mi rong ewe kapas, nge mwirin chök, ewe devil a feitto o angealó ewe kapas seni lón letiper; iei popun resap tongeni lükü o küna manaw. 13Nge pwal ewe pwülün wón achaw ia ekkewe föün irä ra mworotiw ie, a wewe ngeni letipen ekkóch aramas mi etiwa ewe kapas fän pwapwa lupwen ra rong. Nge ra wewe ngeni ekkewe kükkün ira mi pwükütä lón ei sókkun pwül, wareer resap pwüküttametiw. Ra chök lükü lón ew fansoun mwochomwooch, nge lupwen pwichikkaren äsäpwäälin sóssót a toriir, ra aiolooleló o pwasaló. 14Ewe pwülün leiin irä fölüföl a wewe ngeni letipen ekkewe aramas mi rong ewe kapas, nge mwirin ar ra nónnómwóló, ewe kapas a tieló o mäló ren öürek, ekiekin wöw me pwapwan ei manaw. Ina popun ar resap määritä o uwa. 15Nge ewe pwül mi mwirinnö ia ekkewe föün irä ra mworotiw ie, a wewe ngeni letipen chókewe mi rong ewe kapas o etiwa fän letip mi wenechchar o mwirinnö. Ra kömwöchünnük wón ewe kapas o ra uwa pwokiten ra mökürochchow.

Pwönüweló saram fän ew sepi(Mark 4:21-25)

16“Esap wor emön ekan keni ew laamp; iwe, a pwölüwetiw ew sepi wón ika anómwu fän ew peet. Nge epwe anómwu ewe laamp wón och leenian mi tekia pwe chókana mi tolong repwe küna saraman. 17Pün mettóch meinisin mi mwónómwónóló repwe pwääpwäló, pwal mettóch meinisin mi kóópóló repwe pwääwu o tolong lón saram. 18Iei minne, öüpwe tümwünüfichi le ekieki meet öüwa rongorong. Pün iö a alamwota le aea minne mi wor ren, epwe pwal sópwósópw ngeni, nge iö esap alamwota le aea meet mi wor ren; iwe, meet a ekieki pwe mi wor ren epwe angangeló seni.”

Inen Jesus me pwiin kewe ra tiiti I(Matt. 8:23-27; Mark 4:35-41)

19Mwirin, inen Jesus we me pwiin kewe ra feitto ren nge resap tongeni ar repwe tikeri I pwokiten chómmóngun ekkewe aramas. 20Iwe, ekkóch ra üreni Jesus o apasa: “Inom we me pwiimw kewe ikkeiir ra ükkü lükün, nge ra mochen repwe churuk.”

21Nge Jesus a pölüweni o apasa ngeniir: “Inei me pwii kana ikkeiir mi öüseling ngeni ewe kapasen Kot o älleasochis ngeni.”

Äsäpwääl me nóó ra rongosich ngeni Jesus(Matt. 8:23-27; Mark 4:35-41)

22Iwe, iei meet a fis lón ew ränin. Jesus a apasa ngeni nöün kewe chón käeö: “Öüsipwe feilló ngeni enan epeek ei nóóm.” Iei popun ra töötä wón efóch waa o ra su. 23Lupwen ar ra sesseres, nge Jesus a kóónoló o möür. Nge lupwen i a möür, ew äsäpwäälin mölümöl a tori lón ewe nóóm. Iwe, arapakkan ngeni chök repwe le feiengaw, pün a uretä ewe säät leföön war we ren ekkewe nóó mi nulong.

24Iwe, ra feitto ren Jesus, ra föngünätä o apasa: “Masta, Masta, sipwe le kokotiw!” Mwirin, Jesus a pwäätá o öpwüngü ewe äsäpwääl me ewe wätten nóóngaw. Iwe, ra köüló, mwirin, a lüwaló. 25Nge Jesus a üreni nöün kewe chón käeö: “Ifan ämi lükü?” Iwe, ra fókkun nuokkus o mwaar, nge ra apasa fengeni lefiler: “Epwe fókkun iö Ätei? Pün iei I a öllük ngeni mwo nge äsäpwääl me nóó; iwe, ra rongosich ngeni I!”

Jesus a echikaratä emön mwän ngüün mi ngaw a wääni (Matt. 8:28-34; Mark 5:1-20)

26Mwirin, ra pwal seresiló tori ewe fönüen Kerasenes, mi nóm epeek ewe nóóm äkkäwenewenen Kalili. 27Iwe, lupwen Jesus a tiwetä winifönü, emön mwän seni ewe telinimw önüngaw ra wääni lón fansoun langattam a feitto souni Jesus. Lön fansoun langattam, ätei esap chüen ükküföüf, esap pwal nónnóm lón imw, nge a chök nónnóm lón ekkewe leenien peias. 28Lupwen ätei a küna Jesus, a pwuchöörütä o chappetiw me mwen Jesus. Iwe, a leüommóng le apasa: “Pwal meet popum ngeniei, en Jesus Nöün ewe Kot mi Unusen Tekia? Üwa tungór maamaw ngenuk, kosap eriäfföüei!” 29Pün Jesus a fen öllük ngeni ewe ngüün mi limengaw pwe epwe toowu seni ewe mwän. Pün fän chómmóng, lupwen ewe ngüün mi limengaw a töötä wón ewe mwän; iwe, ika mwo a fööfö pöün me pecheen ei mwän ngeni sein o a wor chón masa, nge a tongeni mwüüti ekkewe fööfö. Iwe, ewe ngüün mi ngaw a pwal uweeló ätei lón ewe fönüapö.

30Iwe, Jesus a eisini ei mwän o apasa: “Ifa itom?” Nge ätei a apasa: “Mwichemmóng.” Pwokiten a wor chómmóng önüngaw ra wääni ätei. 31Iwe, ra poputä le tungór maamaw ngeni Jesus pwe esap öllük ngeniir pwe repwe feilló lón ewe pwaang mi alóllól.

32Ei ótun a wor epwi pwiin piik mi chómmóng ra mwömwöngöfeil wón ewe pal. Iwe, ekkewe ngüün mi ngaw ra tungór maamaw ngeni Jesus pwe epwe mwüüt ngeniir ar repwe tolong lón ekkewe piik. Iwe, Jesus a mwüüt ngeniir. 33Mwirin, ekkewe ngüün mi ngaw ra toowu seni ewe mwän o tolong lón ekkewe piik. Iwe, ekkewe pwiin piik ra säpwuropwuretiw fän ewe pal o turulong lón ewe nóóm. Iwe, ra kokoló.

34Lupwen chókewe mi wisen tüttümwünü ekkewe piik ra küna meet a fis, ra sü o feilló aporausa usun lón ewe telinimw me pwal lon ekkewe wisópwósópwun lemal. 35Mwirin, ekkewe aramas ra kiiwu pwe repwe katol minne a fis. Iwe, ra feitto ren Jesus, nge ra küna ewe mwän ekkewe ngüün mi ngaw mi toowu seni, a mómmóót órun pachapachen Jesus. A üföüf o miriitiló. Iwe, ra fókkun nuokkus. 36Pwal chókewe mi küna minne a fis ra aporausa ngeni ekkewe aramas ifa usun lapalapen än ewe mwän ngüün mi ngaw mi piin wääni a chikar. 37Mwirin, unusen ewe mwichen aramas seni pwellin ewe kinikin Kerasenes ra tungórei Jesus pwe epwe feilló seniir pün ra fókkun nuokkus. Iei popun Jesus a töötä wón efóch waa o liwinisäfäliló epeek ewe nóómw.

38Ewe mwän ekkewe ngüün mi ngaw ra toowu seni a tungór maamaw ngeni Jesus pwe epwe le fiti I. Nge Jesus a tiinaló o apasa ngeni i: 39“Kopwe liwinló ren pwisin óm famili o aporausa ngeniir ekkewe mettóch meinisin mi amwaraar Kot a föri fänitom.” Iei popun ätewe a feilló o aporausa feili lón unusen ewe telinimw usun ekkewe mettóch mi amwaraar Jesus a föri fänitan.

Jesus a öpöchökkülasäfäli emön nengngin o echikaratä emön fefin(Matt. 9:18-26; Mark 5:21-43)

40Iwe, iei meet a fis lupwen Jesus a liwinsäfäliló epeek ewe nóómw. Ew mwichen aramas mi chómmóng ra etiwa I pün ra chök akkawitiwiti. 41Repwapw chök mäirü pwe a pwereto emön mwän itan Jairus, i emön meilapen ewe sinakok. Iwe, ätei a chappetiw órun pachapachen Jesus o tungór maamaw ngeni pwe epwe fitaaló i lón imwan we, 42pün mi wor emön chök nöün nengngin, ina epwe engol me ruu ierin, nge a arap ngeni epwe mäló. Iwe, lupwen Jesus a fätäleló, ekkewe aramas mi chómmóng ra chök etieppach ngeni. 43Lón ei ótun, emön fefin mi pwal nóm leiin ekkewe aramas, i mi ääni ewe samwaw än chcha esap ükütiw le tottoowu seni i lón engol me ruu ier. A chök lussuló nöün neminnei mooni ren an mööni ngeni kana sousäfei, nge esap tongeni an epwe chikar ren emön leiir. 44Neminnei a feitto lükün sökürün Jesus o attapa lepwülün üfen Jesus we. Iwe, lón chök ewe ótun, a ükütiw le toowu ewe chcha seni.

45Iwe, Jesus a apasa: “Iö a attapaei?” Lupwen ekkewe aramas meinisin ra apasa pwe esap iir, Peter me ekkewe mi nóm ren ra apasa: “Ewe pwiin aramas ra mwicheicheto reemw o etieppach ngenuk, nge ka eiis: ‘Iö a attapaei’?”

46Nge Jesus a apasa: “Emön a attapaei, pün a kkin me wói pwe och manaman a toowu seniei.”

47Iei minne, lupwen ewe fefin a meefi pwe esap tongeni epwe opoló, a feitto fän an chechchech o chappetiw me mwen Jesus. Iwe, a pwärätä ngeni Jesus me mwen ekkewe aramas meinisin meet popun an attapa Jesus me usun an a mwittir le chikar lón ewe chök ótun. 48Iwe, Jesus a üreni neminnei: “Neii fefin, kopwe apilükülük. Óm lükü a echikaróketä. Kopwe feilló lón kinamwe.”

49Lupwen Jesus a chüen chök kakkapas, nge emön a feitto ren seni leimwen ewe meilapen sinakok o apasa ngeni i: “Nöum we nengngin a mäló. Kosap chüen osukosuka ewe Sense.”

50Nge lupwen Jesus a rong usun, a pölüweni ngeni ätewe o apasa: “Kosap nuokkus, kopwe chök lükü; iwe, noum we epwe pöchökkületä.”

51Iwe, lupwen Jesus a tolong lón ewe imw, esap mwüüt ngeni emön epwe tolong, chiilón chök Peter, James me John; iwe, pwal semen me inen ewe nengngin kewe. 52Meinisin ekkewe aramas ra senituttun o kechiweiti ewe nengngin. Nge Jesus a apasa: “Öüsap kechiw. Neminnei esap mäló pwe a chök möür.”

53Iwe, ekkewe aramas ra takirin esiita Jesus, pün ra silei pwe neminewe a fen mäló. 54Nge Jesus a atorowu meinisin lükün. Iwe, a kömwöchuló pöün neminewe, a kökkö o apasa: “Kükkün nengngin, kopwe pwäätä.” 55Lón ewe chök ótun, ngünün neminewe we a liwinsäfál; iwe, a mwittir pwäätä. Iwe, Jesus a üreniir pwe repwe uwowto minne neminewe epwe mwöngö. 56Iwe, semen me inen ewe nengngin kewe ra fókkun mäirü, nge Jesus a öllük ngeniir pwe resap aporausa ngeni emön meet a fis.

Jesus a ökkünöweló ekkewe engol me rüömön chón käeö(Matt. 10:5-15; Mark 6:7-13)

9 Lón ew ränin, Jesus a köörato ren nöün kewe engol me rüömön soukünö o a ngeniir manaman me pwüüng ren ar repwe ösüüeló önüngaw o ómóieló sókkópaaten samwaw meinisin. 2Mwirin, Jesus a tiiniireló pwe repwe afalafala ngeni ekkewe aramas meinisin usun wareton ewe mwüün Kot o repwe pwal echikaratä chón samwaw. 3Iwe, a üreniir: “Öüsap uweei och mettóch lón ämi sääi. Öüsap uwoow wókumi ika ämi pwotowun sääi ika mwöngö ika mooni. Öüsap pwal mwo nge uweei ökkörüachö üfemi. 4Menni chök imw öüpwe tolong wasööla lón, öüpwe nómwóló lón tori ämi öüpwe toowu seni ewe leeni. 5Nge are aramasen ewe sóópw resap mochen etiwa kemi; lupwen öüpwe toowu seni ena telinimw, öüpwe üchükaló pwülün ena leeni seni pachapachemi pwe epwe iei och esissilen ämi öüwa likiti ngeni ena sóópw an feiengaw.” 6Iei popun, ekkewe chón käeö ra toowu o fätälfeil lón ekkewe sóópw. Ra afalafala ewe poraus allim o echikaratä ekkewe mi samwaw ekis meinisin.

John, ewe Soupapatais a ninniiló(Matt. 14:1-12; Mark 6:14-29)

7Lón ei ótun, Herod, ewe a kepina lón ewe kinikin Kalili, a rong usun meinisin minne Jesus a föfföri. Iwe, a rukoruk ekiekin letipan pwokiten ekkóch ra apasa pwe iei i John nge a manawsäfál seni mäló, 8ekkóch ra apasa pwe Elijah nge a war, pwal ekkóch ra apasa pwe emön leiin ekkewe soufósun lóóm nge a manawsäfäl. 9Iwe, Herod a apasa: “Ngang üwa üküfaló möküren John, nge epwe iöön chök ei üwa rong usun porausan pwe a föri ekkeei mettóch?” Iwe, a kütta minne epwe tongeni küna Jesus ren.

Jesus a amwöngöni ina epwe ükükün limu ngöröw mwän(Matt. 14:13-21; Mark 6:30-44; John 6:1-14)

10Iwe, lupwen ekkewe soukünö ra liwinsäfälito, ra aporausa ngeni Jesus meinisin minne ra föri. Iwe, Jesus a eweineereló ngeni ew leeni ia esap wor aramas ie me lón ewe telinimw Bethsaida. 11Nge lupwen ekkewe pwiin aramas ra rong usun ia a feilló ie, ra pwal likatattapweló mwirin. Iwe, Jesus a etiweer o kapas ngeniir usun ewe mwüün Kot. A pwal echikaratä chókewe mi wor ar osupwangen apwangapwangen inisiir.

12Iwe, lupwen a tori leólapan otoló, ekkewe engol me rüömön chón käeö ra feitto ren Jesus o üreni: “Kopwe le tiinaló ekkeei pwiin aramas pwe repwe feilló lón ekkewe sóópw me äpär mi arapeto pwe repwe küüt ener me ar leenien möür, pün ei leeni sia nóm lón, ew leeni mi pöön.”

13Nge Jesus a üreniir: “Ämi öüpwe ngeniir minne repwe mwöngö.” Iwe, ra apasa: “Minne a wor reem esap lap seni limeföü pilawa me rüömön iik, chiilón chök ika äm äipwe feilló o kamö mwöngö fäniten ekkeei aramas meinisin.” 14(Pün a wor ina epwe ükükün limu ngöröü mwän ra nóm.) Iwe, Jesus a üreni nöün kewe chón käeö: “Öüpwe üreni ekkewe aramas pwe repwe móttiw, nge repwe ekkelime lón ew mwalö.” 15Iwe, ina meet ekkewe chón käeö ra föri. Ra üreni ekkewe aramas meinisin pwe repwe móttiw. 16Mwirin, Jesus a angei ekkewe limeföü pilawa me ekkewe rüömön iik; iwe, a sachchetä läng o tungór ngeni Kot epwe efeiöchür. Mwirin, a kinikisiiretiw. Iwe, a eneen le keit ngeni ekkewe chón käeö ekkewe pilawa me iik pwe repwe iseisetiw mwen ekkewe pwiin aramas. 17Iwe, ekkewe aramas meinisin ra mwöngö o ra mötuló. Mwirin, ra amasowa engol me ruu chüük ren ekkewe lussun ra ionifengenir.

Peter a pwärätä pwe Jesus ewe Kraist(Matt. 16:13-20; Mark 8:27-30)

18Iei meet a fis lón ew ränin, lupwen Jesus a emönüló chök le iótek, nge nöün kewe chón käeö ra feitto ren. Iwe, Jesus a eisiniir: “Ekkewe pwiin aramas ra apasa pwe Ngang iö?”

19Iwe, ra pölüweni o apasa: “Ra apasa pwe en John, ewe Soupapatais, nge ekkóch ra apasa pwe en Elijah. Ekkóch ra apasa pwe en emön ekkewe soufósun lóóm nge a manawsäfälitä.”

20Nge Jesus a üreniir: “Nge ämi, öüwa apasa pwe Ngang iö?” Iwe, Peter a pölüweni o apasa: “En ewe Kraist, ewe mi ökkünööto seni Kot.”

Jesus a oosuni usun an mäló me manawsäfäl(Matt. 16:21-23; Mark 8:31-33)

21Iwe, Jesus a emmwirichchow o öllük ngeniir pwe resap aporausa ei ngeni emön. 22Pün a apasa: “A ina usun pwüngülón pwe Ngang ewe Nöün Aramas üpwe tolong lón chómmóng riäfföü, üpwe pwal küna kopwut meren ekkewe souakkomwen leiin aramas me ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam. Iwe, Ngang üpwe ninniiló, nge lón ewe öülüngätin rän üpwe manawsäfälitä seni mäló.”

23Mwirin, Jesus a apasa ngeni ekkewe aramas meinisin: “Are emön a mochen epwe tapweto mwiri, epwe pöllüküeló öüchchean ekiekin pwisin manawan, epwe pwisin mwärei an iräpenges iteiten rän o tapweto mwiri. 24Pün iö a mochen epwe lóchcheei ekiekin manawan, epwe pöüt seni manawan, nge iö a pöllüküeló öüchchean ekiekin manawan fänäsengesi; epwe amanawa manawan. 25Pün epwe meet lamwotan ngeni emön aramas are i a fönüeni unusen fönüfan, nge pwisin manawan a kiteteriló ika pöütüló? 26Pün iö a sääwäsiniei me äi kewe kapas, Ngang ewe Nöün Aramas üpwe pwal sääwäsini i lupwen üpwe war lón pwisin äi ling pwal lón än Semei we ling me än ekkewe chón läng mi pin ling.

27“Nge Ngang üpwe kapas enlet ngeni kemi pwe mi wor ekkóch mi üütä ikeei resap mäló tori ar repwe küna ewe mwüün Kot.”

Jesus a wililó me wón ewe chuuk(Matt. 17:1-13; Mark 9:2-13)

28Iwe a ekis pwongieló, ina epwe walü rän me mwirin än Jesus apasa ekkeei kapas, a eweina Peter, John me James. Iwe, ra feittä wón ew chuuk pwe repwe iótek. 29Lupwen än Jesus a ikkiótek, lapalapen wówóón wón sapwüülün a wililó, üfan a pwecheló o molupolup. 30Repwap chök mäirü pwe rüömön mwän ra kapas ngeni Jesus. Ätekkeei, iir Moses me Elijah, 31ra pwääló lón ling, nge ra kapas ngeni Jesus usun an epwe mäló. Iei meet I epwe öpwönüetä me lón Jerusalem. 32Nge iei, Peter me chienan kewe ra fen möür. Iwe, lupwen ra nenneló, ra küna lingen Jesus me ekkewe rüömön mwän mi nóm ren Jesus. 33Iwe, a fis pwe mwirin än ekkewe rüömön mwän ra feilló seni Jesus, Peter a üreni Jesus: “Masta, a fókkun mwirinnö pwe sia nóm ikeei. Kopwe mwüüt ngeni keem pwe äm äipwe öüüwetä ülüngät tento. Ew fänitom, ew fäniten Moses, ew fäniten Elijah.” Nge Peter esap silei meet a apasa.

34Lupwen Peter a apasa ei, och kuchu a feitto o pwölüüreló. Iwe, ra nuokkus lupwen ra nóm lón ewe kuchu. 35Nge ew möngüüngü a möngüüngüwu seni lón ewe kuchu o apasa: “Iei i Neii mi ächengicheng. Öüpwe öüseling ngeni I!” 36Lupwen ewe möngüüngü a köüüló, ra küna pwe Jesus chök a nóm. Iwe, ra chök fanafanaló, o resap üreni emön usun och me leiin ekkewe mettóch ra küna tori fansoun langattam me mwirin an fis ei.

Jesus a echikaratä emön äät mi wor emön ngüün mi ngaw a wääni(Matt. 17:14-21; Mark 9:14-29)

37Iwe, iei meet a fis lón ewe rän mwirin ar feittiw seni wón ewe chuuk. A wor ew mwichen aramas mi chómmóng ra souni Jesus. 38Iwe, a wor emön mwän me leiin ewe mwichen aramas a kökkö a apasa: “Sense, üwa tungór ngenuk, kopwe nengeni neii ei äät, pün iei i kächchif neii äät. 39Emön ngüün mi ngaw a soun turufi i; iwe, a chók kan mwittir pwuchöör. Mwirin, ewe ngüün a öpwöükü ewe äät, ina pwata a pwuropwurowu me lón awan. Ewe ngüün a soun upwuuw ewe äät ina pwata a chök pwök inisin. A weires än ewe ngüün epwe likitaló ewe äät. 40Iwe, ngang üwa tungórei noum kewe chón käeö pwe repwe ösüüweló ewe ngüün, nge resap tongeni.”

41Mwirin, Jesus a pölüweni o apasa: “Ämi ew pilóón aramas mi lükülükümmang me tiperikirik. Epwe ifa langattamen fansoun äi üpwe chök nónnóm ngeni kemi o engngiló ngeni kemi? Kopwe uwato noum na äát ikeei.”

42Iwe, lupwen än ewe äát a chüen chök fätäleto, ewe ngüün mi ngaw a pwal oturätiw i lepwül o öpwöükü. Mwirin, Jesus a öpwüngü ewe ngüün mi limengaw. Iwe, a echikaratä ewe äät o eliwinsäfäli i ngeni saman we. 43Iwe, ekkewe aramas meinisin ra mwaar ren amwaraaren manamanen Kot.

Jesus a pwal oosuni säfäli usun an epwe mäló(Matt. 17:22,23; Mark 9:30-32)

Nge lupwen än ekkewe aramas ra chüen mwaar ren ekkewe mettóch Jesus a föri, I a apasa ngeni nöün kewe chón käeö: 44“Öüpwe öüseling ngeniei o chechchemeni meet Ngang üwa apasa. Pün iei a arapakkan än emön epwe le afangamäelong ewe Nöün Aramas lepöün aramas.” 45Nge iir resap weweiti an ei kapas. A mwónómwón seniir ina pwata resap tongeni weweiti. Nge ra nuokkus ar repwe eisini I usun an ei kapas.

Iö a lap seni meinisin?(Matt. 18:1-5; Mark 9:33-37)

46Mwirin, a fis och äniini fengen lefilen ekkewe chón käeö ika iöön leiir epwe lap seniir meinisin. 47Nge a chök kkin me wón Jesus meet ra ekieki lón letiper. Iwe, a angei emön kükkün semiriit o anómwu i ünükkün. 48Iwe, a üreni ekkewe chón käeö: “Iö a etiwa ei kükkün semiriit lón itei, a etiwaei. Nge iö a etiwaei, a pwal etiwa Semei we mi tiinieito. Pün iöön a kisifóchófóch me leiimi meinisin, i epwe lap.”

Jesus esap saani apaap fengen(Mark 9:38-40)

49John a pölüweni o apasa: “Masta, äm aia küna emön aramas pwe a ösüüeló kana ngüün mi ngaw lón itom. Iwe, äm aia üreni pwe epwe ükütiw pün sap pwal i chiechiach.”

50Nge Jesus a üreni John: “Öüsap öükätiw i, pün iö esap üüngeni kich, a nóm wón ach peekin.”

Chón ew sóópw me lón Samaria ra ösüüeló ewe chón amanaw

51Iwe, iei meet a fis lupwen a arapakkan ngeni ewe fansoun än Jesus epwe le feittä läng. Jesus a filätä me lón letipan nge esap tipemwaramwar an epwe chök feittä Jerusalem. 52Iwe, a tiinaló ekkóch ekkewe chón künö pwe repwe akkomwoló mwan lón ew sópwun ekkewe chón Samaria pwe repwe önükünükü le amollätä fäniten an epwe wareto. 53Nge ekkewe aramasen ewe leeni resap mochen ar repwe etiwa Jesus pwokiten ra silei pwe I epwe feilló ngeni Jerusalem. 54Iwe, lupwen nöün kewe chón käeö, James me John, ra küna ei, ra apasa: “Samol, ka mochen pwe äm äipwe öllük pwe ekkei epwe püngütiw seni läng o keniireló, usun chök minne Elijah a föri?” 55Nge Jesus a kul ngeniir, a öpwüngür o apasa: “Ämi öüsap silei meet na sókkun ngüün öüwa ngününi. 56Pün Ngang ewe Nöün Aramas üwa feitto sap ren äi üpwe efeiengawa manawen aramas, pwe üpwe fen amanawer.” Iwe, ra feilló ngeni pwal ew sóópw.

Tapweló mwirin Jesus(Matt. 8:18-22)

57Iwe, iei meet a fis lupwen ra fäffätäleló wón ewe aal pün emön a üreni Jesus: “Samol, ngang üpwe tapweló mwirum, ekis meinisin ia kopwe feilló ie.”

58Iwe, Jesus a üreni ätewe: “A wor pwangen ekkewe foks, a pwal wor fasen ekkewe machchang, nge Ngang ewe Nöün Aramas esap wor ia üpwe ekis öünnätiw ie mökurei.”

59Mwirin, Jesus a üreni emön pwal mwän: “Kopwe tapweto mwiri.” Nge ätewe a apasa: “Samol, kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe mwo akkomw feilló o peiaseni semei we.”

60Iwe, Jesus a apasa ngeni ätewe: “Kopwe likiti ngeni ekkewe mi mäló lón ngünüür repwe pwisin peiaseni ar kewe sotup. Nge en kopwe feilló o afalafala usun ewe mwüün Kot.”

61Iwe, pwal emön mwän a apasa: “Samol, ngang üpwe tapweló mwirum, nge kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe mwo akkomw feilló o kapwongen emwirimwir ngeni iö kana mi nóm lón imwei we.”

62Nge Jesus a apasa ngeni ätewe: “Are emön epwe kömwöch ewe pisekin tu pwül nge epwe pwal säpesäfäl; iwe, i esap fich ngeni ewe mwüün Kot.”

Jesus a ökkünöw ekkewe pwal fiik chón käeö

10Mwirin ekkeei mettóch, ewe Samol a fili pwal fiik chón käeö o tiiniireló ökkörüömön wón ar pwe repwe akkomwoló mwan lón iteiten ekkewe telinimw me leeni ia pwisin I epwe feilló ie. 2Nge I a üreniir: “A fókkun wätte ewe rääs, nge ra chókükkün ekkewe chón angang. Iei minne, öüpwe tungór ngeni ewe Samolun rääs pwe epwe tiitiló chón angang lón ewe rääs. 3Öüpwe le feilló, nge öüpwe nengeni pün Ngang üpwe tiinikemiiló, nge öüpwe usun chök ekkena appanen siip leiin ekkana wolif. 4Öüsap pwal sóssópwilim le uwoow ämi pwees ika ämi pwotowun sääi ika ipwemi sandal. Öüsap pwal köüüló ren ämi öüpwe kapwong ngeni emön me leal.

5“Nge menni chök imw öüpwe tolong lón, öüpwe akkomwen apasa: ‘Kinamwe epwe tori ei imw.’ 6Iwe, are mi wor emön äte kinamwe a nóm ikenan, ämi kapwongen kinamwe epwe sootiw wón. Nge are esap wor emön; iwe, ämi kinamwe epwe liwinsäfäliti kemi. 7Öüpwe chök nómwóló lón ewe imw öüwa nóm lón, öüpwe mwöngö o wün minne ra fang ngeni kemi. Pün emön chón angang a fich ngeni an epwe angei liwinin. Öüsap mwöküt seni ew imw mwirin pwal tolong lón ew.

8“Menni chök telinimw öüpwe tolong lón, nge ra etiwa kemi, öüpwe mwöngö minne ra uwato reemi. 9Öüpwe echikaratä ekkewe mi samwaw me ie o öüpwe üreniir: ‘Ewe mwüün Kot a arap ngeni kemi.’ 10Nge menni telinimw öüpwe tolong lón nge aramasen lón resap etiwa kemi me ie, öüpwe feiliwu lón alan kewe o apasa: 11‘Äm aia pööpönaló süüsüün pwülün ämi ei telinimw seni pachapacheem pwe och minen esilesil ngeni kemi fäniten ämi feiengaw. Iwe, inamwo nge öüpwe chök silei pwe ewe mwüün Kot a fen arap ngeni kemi.’ 12Nge Ngang üpwe üreni kemi pwe epwe ekis ätittin köpwüngün Sodom mwen ena telinimw lón ewe Ränin Köpwüng.

Feiengawen ekkewe telinimw resap ekieksäfäl chóón(Matt. 11:20-24)

13“Feiengaw epwe toruk, Korazin! Feiengaw epwe toruk, Bethsaida! Pün are ekkewe manaman mi fis lóómi repwe fis lón Tayer me Sidon; iwe, ekkewe aramas repwe le fen siwili ar ekiek, kul seni ar tipis o kul ngeni Kot me lóóm o üföüf üüf mi för seni tuuk, pwal amworomworätä falangen ekkei wón möküreer pwe esissilen ar letipeta. 14Iwe, epwe fen ekis ätittin köpwüngün Tayer me Sidon mwemi lón ewe ränin köpwüng. 15Iwe, en Kapernaum, ewe ka tekiatä ngeni fän läng, kopwe koturutiw ngeni ewe leenien sotup!

16“Iö a öüselinga kemi, a öüselingaei. Nge iö a eliwini kemi, a eliwiniei. Iwe, iö a eliwiniei, a eliwini Semei we mi tiinieito.”

Ekkewe fiik chón käeö ra liwinsäfälito fän pwapwa

17Mwirin, ekkewe fiik chón käeö ra liwinsäfälito fän pwapwa o ra apasa: “Samol, ekkewe mwo ngüün mi ngaw nge ra älleasochis ngeni keem lón itom.”

18Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Ngang üwa küna Satan a turutiw seni läng usun inefi. 19Nengeni, Ngang üwa ngeni kemi ämi pwüüng me manaman pwe öüpwe tongeni fätäl leiin ekkewe serepenit me ekkewe mónnukam o pwuuriiretiw, öüpwe pwal pworaiti meinisin manamanen ewe chón oput. Iwe, esap wor och epwe tongeni efeiengawa kemi ren och lapalap. 20Iwe, inamwo are ekkewe ngüün mi ngaw ra älleasochis ngeni kemi, nge esap ina meet öüpwe pwapwa ren. Nge öüpwe pwapwa pwokiten itemi ra mak lón läng.”

Jesus a pwapwa lón ngünün(Matt. 11:25-27; 13:16,17)

21Lón ewe chök ótun, Jesus a fókkun pwapwa lón ngünün o a apasa: “Ngang üwa kilisou ngenuk En Semei, Samolun läng me fönüfan. Pün En ka amwónómwóna ekkeei mettóch seni ekkewe mi tipächchem me silelap, nge ka pwääriir ngeni ekkewe mi wewe ngeni semiriit. Ewer, Semei, pün iei meet a mwirinnö meremw.

22“Semei a fen atolonga mettóch meinisin fän äi nemenem. Iwe, esap wor emön a silei ewe Naaw chiilón chök ewe Saam. Esap pwal wor emön a silei ewe Saam, chiilón chök ewe Naaw me pwal iöön ewe Naaw a mochen epwe pwääri ewe Saam ngeni.”

23Mwirin, Jesus a kul ngeni nöün kewe chón käeö o kapas ngenir iir chök wón ar. A apasa: “Ra feiöch ekkena maas mi küna ekkeei mettóch ämi mi küna. 24Pün Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe chómmóng soufós me king ra mochen ar repwe küna minne ämi öüwa küna, nge resap küna. Ra pwal mochen repwe rong minne ämi öüwa rong, nge resap rong.”

Ewe porausen äwewe usun ewe chón Samaria mi mwirinnö

25Lón ew ränin, repwap chök mäirü pwe ina emön souöllükun lamalam a üütä o sótuni Jesus. A apasa: “Sense, meet ngang üpwe föri pwe üpwe ääni ewe manaw esemwüch?”

26Iwe, Jesus a üreni ätewe: “Meet a mak lón ewe öllükün Moses? Meet ka älleani?”

27Iwe, ätewe a pölüweni o apasa: “ ‘Kopwe tongei ewe SAMOL óm Kot ren unusen letipom, ren unusen ngünum, ren unusen pöchökkülom me ren unusen ekiekum.’ Iwe, ‘Kopwe pwal tongei chón órum usun chök pwisin óm tongeek.’ a”

28Iwe, Jesus a apasa ngeni ätewe: “A fókkun pwüng minne ka ääni pölüwen. Iwe, ina meet kopwe föri pwe kopwe manaw.”

29Nge ewe mwän a mochen pwärätä pwe an föfför a pwüng, ina minne a eisini Jesus: “Iö chón óri?”

30Mwirin, Jesus a pölüweni o aporausa ngeni ei porausen äwewe: “A wor emön re Sus a feittiw seni Jerusalem pwe epwe feilló ngeni Jeriko. Iwe, a feiengaw ren ekkóch aramasingaw. Ra pwiliti seni üfan, ra wichi i o sü seni. Ra likitaló nge a arapakkan chök epwe mäló. 31Iwe, a sereni ótun än emön souasór chón Sus a fätäletiw wón ewe aal. Nge lupwen ewe souasór a küna ätewe, a rikiló epeek ewe aal o pwereló seni. 32Iwe, pwal ina chök usun emön re Levi chón älillis lón ewe imwenfel. Lupwen a tori ewe leeni, a feitto o küna ewe mwän a chök kóón, nge pwal i a rikiló epeek ewe aal o pwereló seni ewe mwän mi feiengaw. 33Mwirin, emön chón Samaria mi wor kopwutan a pwal sääi wón ewe aal. Iwe, a tori ikeweia ewe mwän e nóm ie. Lupwen ewe chón Samaria a küna ätewe, a fókkun müüti. 34Iwe, ewe re Samaria a feilló o fótópwäsukutiw ünükkün ewe mwän, a niinätiw lömmis me wain wón kinasan kewe o finitiireló. Mwirin, a ekietä ätewe wón nöün we maan, a uweeló i ngeni ew imwen wasööla o tümwünü i. 35Lón ewe rän mwirin, lupwen epwe le feilló, a angei rüöföü föün denarii o ngeni ewe chón tümwünü ewe imwen wasööla, nge a apasa ngeni: ‘Kopwe tümwünü ätei, nge lupwen üpwe liwinsäfälito üpwe mööni ngenuk üküükün liwinin minne a lapaló seni liwinin.’ ”

36Iwe, Jesus a eiis: “Menni leiin ekkewe ülümön aramas ka ekieki pwe i chón órun ätewe mi feiengaw ren kewe chón soolä?”

37Nge ewe souöllükün lamalam a apasa: “Ätewe mi ääni kirekiröch ngeni ewe mi feiengaw ren chón soolä.” Mwirin, Jesus a apasa ngeni: “Ewer. Iwe, kopwe feilló o föri pwal iei chök usun.”

Mary me Martha: emön a fel, nge emön a angang

38Iwe, iei meet a fis lupwen Jesus me nöün kewe chón käeö ra sópweló ar sääi ngeni Jerusalem. Ra tori ew sóópw ia emön fefin itan Martha a etiweer me ie lón imwan we. 39Nge mi wor emön pwiin neminnei itan Mary, a móót ren pachapachen Jesus o öüseling ngeni meet Jesus a ääni afalafal. 40Nge Martha a tamangaw ren chómmóngun an angangen amollätä. Iei minne a feitto ren Jesus o apasa: “Samol, kosap ekieki usun än pwii ei a likitiei pwe üpwe le chök äkkälämönuló le angang? Ina pwata kopwe üreni pwe epwe älisiei.”

41Iwe, Jesus a pölüweni o apasa ngeni neminewe: “Martha, Martha, en ka öürek me osukosukok usun chómmóng mettóch. 42Nge ew chök mettóch a öüchchea emön epwe ekieki usun. Iwe, Mary a filätä ewe peekin mi mwirinnö, ewe esap wor emön epwe tongeni angei seni i.”

Jesus a esikuula ewe lapalapen iótek (Matt. 6:5-15)

11Iwe, iei meet a fis lupwen Jesus a iótek lón ew leeni. Lupwen a wes le iótek, emön nöün kewe chón käeö a apasa ngeni I: “Samol, kopwe äiti keem iótek, usun chök John a äiti nöün kewe chón käeö iótek.”

2Iei minne, Jesus a apasa ngeniir: “Lupwen öüpwe kan iótek; iwe, öüpwe apasa:

“ ‘Semem lón läng. Itom epwe pin. Mwüüm epwe war. Letipom epwe fis wón fönüfan, usun chök lón läng. 3Kopwe fang ngeni keem eneem mwöngön iteiten ew me ew rän. 4Iwe, kopwe omwusa seni keem äm kana tipis, pün pwal äm mi omwusaló tipisin iteiten emön me emön mi liwinimang ngeni keem. Iwe, kosap emmwenikeemilong lón sóssót. Nge kopwe angasa keem seni ewe emön mi ingaw.’ ”

Emön chiechi a war lukenipwin

5Iwe, Jesus a pwal sópweló le äiti ngeniir usun iótek. Iwe, a nöünöü ei porausen äwewe o apasa: “Epwe ifa usun ika emön leiimi epwe feilló lukenipwin ren imwen chiechian o apasa ngeni: ‘Pwiipwi, kose mochen mwüüt ngeniei üpwe liwinimang senuk ülüföü pilawa, 6pün a wor emön pwal chiechiei a chök kärään wareitiei, nge esap wor minne üpwe amwöngöni ngeni.’ 7Iwe, ätewe epwe pölüwenawu me lón ruumwan we o apasa: ‘Kosap osukosukaei. Ewe asam a fen kesipeló, pwal neii keei ra fen möür reei lón kieem. Üsap chüen tongeni üpwe pwäätä lón ei ótun o älisuk ren meet na ke tungór.’ 8Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe ika mwo ätewe esap mochen epwe pwäätä pwe epwe ngeni chiechian we minne a tungór pwokiten iir chiechi, nge pwokiten an esap ükütiw le fichifich o tuttungórmaaw, iei minne ätewe epwe pwäätä o ngeni chiechian we üküükün minne a ääni osupwang, pwe esap mochen ataai iteöchchün meren chiechian we.

Likiitü le tuttungór, kükküt me fichifich (Matt. 7:7-11)

9“Iei minne Ngang üpwe apasa ngeni kemi: Öüpwe sópweló le tuttungór; iwe, epwe wor minne öüpwe angei. Öüpwe sópweló le kükküüt; iwe, epwe wor minne öüpwe küna. Öüpwe sópweló le fiffichifich; iwe, epwe wor asam mi suuk ngeni kemi. 10Pün iteiten iö mi tungór; epwe wor minne epwe angei, iö mi kükküüt epwe wor minne epwe küna, pwal iö mi fichifich, epwe wor asam mi suuk ngeni.

11“Menni leiimi ekkana saam, are nöün epwe tungórei anan pilawa, ifa usun, epwe ngeni i eföü faaw? Ika nöün epwe tungórei emön iik, ifa usun, epwe ngeni i emön serepenit? 12Nge are epwe tungórei eföü sokuul, ifa usun, epwe ngeni i emön mönnukam? 13Iwe, are pwe ämi mwo aramas mi ngaw nge öüwa sile usun ämi öüpwe fang ngeni nöümi kana liffang mi mwirinnö; iwe, epwe le fen ifan öüküükün lapalón än Sememi we lón läng epwe fang ewe Ngüünmifel ngeni chókana mi tungórei I.”

Ew imw mi kinikinfesen chóón lón repwe küpetfesen (Matt. 12:22-30; Mark 3:20-27)

14Iwe, lón ew ränin, Jesus a ösüüeló emön önüngaw mi wääni emön mwän o föri pwe ewe mwän epwe awemwöch. Iwe, a fis pwe lupwen ewe ngüün mi ngaw a toowu; iwe, ewe mi awemwöch a tongeni kapas. Iwe, ekkewe pwiin aramas ra mwaar. 15Nge ekkóch me leiir ra apasa: “Ätei a ösüüeló ekkewe ngüün mi ngaw ren manamanen Beelzebub, ewe samolun ekkewe ngüün mi ngaw.” 16Nge ekkóch ra ekiekin sótuni Jesus o ra küttä seni I an epwe pwääri ngeniir och esissil seni läng.

17Nge Jesus a silei ar ekiek, iei minne a apasa ngeniir: “Iteiten mwüü mi kinikin fesen o pwisin üfengen aramasan, epwe kiteteriló. Pwal ew imw mi kinikin fesen o üfengen aramasen lón repwe küpet fesen. 18Are Satan epwe pwal pwisin üüngeni i; iwe, epwe ifa usun än mwüün epwe pöchökkül le üütä? Üwa apasa ei pwokiten ämi ürä pwe Ngang üwa ösüüeló ekkewe ngüün mi ngaw ren manamanen Beelzebub. 19Iwe, are Ngang üwa ösüüeló ekkewe ngüün mi ngaw ren manamanen Beelzebub; iwe, ren än iöön manaman nöümi kana chón käeö ra ösüüeló ekkewe ngüün mi ngaw? Iei minne iir repwe nöümi souköpwung. 20Nge are Ngang üwa ösüüeló ekkewe ngüün mi ngaw ren manamanen pöün Kot; iwe, pwüngün pwe ewe mwüün Kot a fen tori kemi.

21“Lupwen emön mwän mi pöchökkül a unusen mollotä fän an pisekin fiu o a mammasa pwisin imwan, esap wor och me leiin pisekin meinisin epwe tór. 22Nge lupwen epwe war emön mi pöchökkül seni o okkufu i, epwe angei seni ätewe an kewe pisekin maun meinisin i a ääni apilükülük o uweeló pisekin kana pwe choon wókun.

23“Iö esap älisiei, i chón üüngeniei. Iö esap fitiei le iooi, i chón küpet feseni.

24“Lupwen emön ngüün mi limengaw a toowu seni emön aramas, a feilló leemelen ekkewe leeni mi pwasapwas o kütta ia epwe asöösö ie. Nge are esap küna och leeni; iwe, epwe apasa: ‘Üpwe liwinsäfäliti imwei we ia üwa feitto me ie.’ 25Iwe, lupwen epwe war, epwe küna ewe leeni pwe a limelim o akkóótöch. 26Mwirin, epwe feilló o eweina pwal füümön ngüün mi koon ngaw seni pwisin i. Iwe, repwe tolong o nónnóm ikenan. Iwe, nónnómwun ewe mwän me mwirin efen ngawaló seni me mwan.”

Jesus a efeiöchü ekkewe chón öpwönüetä ewe kapas

27Iwe, a fis pwe lupwen Jesus a apasatä ekkeei mettóch, emön fefin me leiin ekkewe pwiin aramas a leüommóngetä le kapas o apasa ngeni Jesus: “Feiöchün ewe leenien mönukól en ka üpwütiw seni me ekkewe oup en ka oup seni.”

28Nge Jesus a apasa: “Iei meet ekoon mwirinnö seni ena. Ra feiöch chókana mi rong ewe kapasen Kot o öpwönüetä!”

Ekkewe Farisi ra kütta och esissil(Matt. 12:38-42; Mark 8:11,12)

29Iwe, lupwen ekkewe pwiin aramas ra fókkun chómmóngóló o etieppach fengen, Jesus a poputä le apasa: “Iei ew pilóón aramas mi fókkun ingaw, pün ra eisiniei pwe üpwe pwääri ngeniir och esissil mi manaman, nge Ngang üsap ngeniir och esissil repwe küna, chiilón chök esissilen ewe soufós Jonah. 30Pün meet a fis ngeni Jonah a ew esissil ngeni ekkewe aramasen Ninivah pwe Kot a tiinato i. Iwe, meet epwe fis ngeniei Ngang ewe Nöün Aramas üpwe ew esissil ngeni ei pilóón aramas pwe Kot a tiinieito. 31Ewe kiwiin seni Sheba epwe üütä lón ewe fansoun köpwüng o ettipisi aramasen ei pilóón aramas, pün i a feitto seni lesópwuchikin fönüfan pwe epwe öüseling ngeni än Solomon tipächchem. Nge nengeni, Emön mi wesewesen lap seni Solomon iei a nóm ikeei. 32Pwal ekkewe aramasen Ninivah repwe üütä lón ewe fansoun köpwüng o repwe ettipisi ei pilóón aramas, pün iir ra kul seni ar tipis o kul ngeni Kot ren än Jonah afalafal. Nge nengeni, Emön mi wesewesen lap seni Jonah iei a nóm ikeei.

Ewe laampen inis(Matt. 5:15; 6:22,23)

33“Esap wor emön ekan keni ew laamp, mwirin, a anómwu lón ew leeni mi mwónómwónóló ika fän ew chüük. Nge a anómwu wón leenian mi tekia pwe chókewe mi tolong repwe küna ewe saram. 34Maas, a usun chök laamp me wón ewe inis. Iei minne, lupwen mesom a fatafatöch, unusen inisum a pwal uren saram. Nge lupwen mesom a ingaw; iwe, inisum a pwal uren rochopwaak. 35Iei minne, kopwe tümwünüöchuk pwe ewe saram ka ekieki pwe mi wor reemw esap rochopwaak. 36Are unusen inisum epwe uren saram, nge esap wor och kinikinin epwe kiroch; mwirin, unusen manawom epwe saram, usun chök lupwen tinen ew laamp a tineituk.”

Jesus a kapas usun feiengawen ekkewe Farisi me ekkewe souöllük(Matt. 23:1-36; Mark 12:38-40; Luke 20:45-47)

37Iwe, lupwen Jesus a kakkapas, emön Farisi a tungórei I pwe epwe fiti lón imwan le mwöngö. Iwe, Jesus a tolong o móttiw pwe epwe mwöngö. 38Nge ewe Farisi a mäirü lupwen a küna pwe Jesus esap akkomwen tölü pöün me mwen an epwe mwöngö.

39Mwirin, ewe Samol a apasa ngeni ätei: “Ämi ekkewe Farisi öüwa tichchik le limeti lükün kap me sepi, nge leutumi a uren mocheniä me föfföringaw. 40Ämi aramas mi umwes! Ifa usun, Kot ewe Emön mi föri ewe minen lükün esap pwal föri ewe minen lón? 41Nge öüpwe fen fang ngeni ekkewe mi wowingaw ekkewe mettóch öüwa angei fän ämi mocheniä; mwirin, öüpwe unusen limöch.

42“Nge feiengawemi ämi kana Farisi! Pün öüwa ääni asór naengol kana irä usun warüng me usun tunun me pwal ekkewe sókkopaten wölüwöl meinisin, nge öüwa luchchang me wón ämi öüpwe föri minne mi wenechchar me än Kot tong. Ikkeei ekkewe mi öüchchea öüpwe fen föriir, nge öüsap pwal likiti ämi öüpwe föri ekkewe ekkóch.

43“Feiengawemi ämi kana Farisi! Pün öüwa efich ämi öüpwe móót wón ekkewe leenien móót än meilap lón ekkewe sinakok, öüwa pwal saani än aramas repwe kapwongen osuuföl ngeni kemi me lón ekkewe leenien amöömö.

44“Feiengawemi ämi kana sensen öllükün lamalam me Farisi, ämi chón manaweni manawen likotupwutupw! Pün öüwa wewe ngeni ekkana peias mi pwölüló, aramas ra fätäl wór nge resap silei pwe ra pwuutä wón och limengaw.”

45Mwirin, emön leiin ekkewe souöllükün lamalam a pölüweni o apasa ngeni Jesus: “Sense, lupwen ka apasa ekkeei kapas, ka pwal eitangawa keem.”

46Nge Jesus a apasa: “Feiengawemi, pwal ämi ekkewe souöllükün lamalam! Pün öüwa ochukuchukätä ekkana osochchow wón ekkewe aramas pwe repwe mwäreer, nge pwisin ämi öüsap mwo nge attapa ekkewe osochchow ngeni efóch ächefen pöümi.

47“Feiengawemi! Pün öüwa försäfäli peiasen ekkewe soufós, ämi kewe leewo ra niireló me lóóm. 48Ämi öüwa pwärätä pwe öüwa tipeew ngeni pwe mi pwüng minne ämi kewe leewo ra föri melóóm. Pün enletin pwe iir ra niieló ekkewe soufós, nge ämi öuwa föri peiaser. 49Iei minne, iei meet Kot a apasa usumi lón an tipächchem: ‘Ngang üpwe tiinaló reer ekkewe soufós me ekkewe chón künó, nge iir repwe niieló ekkóch leiir o eriafföü ekkóch.’ 50Iwe, ämi ei pilóón aramas, öüpwe angei chappen chaan nöün Kot kewe soufós mi ninniiló seni lepoputän fönüfan tori iei. 51Poputä seni än Abel ninniiló tori än Zekariah, ätewe mi ninniiló me lefilen ewe róngen asór me ewe imwenfel. Ewer, Ngang üpwe üreni kemi pwe ei pilóón aramas epwe angei chappen chaan chókewe mi ninniiló.

52“Feiengawemi ämi kana souöllükün lamalam! Pün wewen chök nge öüwa aopaló seni ekkewe aramas ewe kiien ar repwe silei usun ewe mwüün läng. Pün öüwa aopaló ewe kiien silelap seni ekkewe aramas. Pwisin ämi öüsap mochen tolong lón ewe Mwüün läng, nge öüwa pwal eppeti seni ekkóch ar repwe tolong.”

53Iwe, lupwen Jesus wes le apasa ngeniir ekkeei kapas, ekkewe sensen öllükün lamalam me ekkewe Farisis ra fókkun soong. Iwe, seni lón ena fansoun, ra poputä le kapas pöchökkül ngeni I, ra pwal etipächchem le kapas eiis ngeni I usun chómmóng mettóch. 54Ra chök okkoperi Jesus o kütta ar repwe awooi I lón minne epwe apasa, pwe epwe wor meet repwe ettipisi I wón.

Äfälli kemi ren ewe manawen likotupwutup än ekkewe Farisi(Matt. 10:26,27)

12 Lón ewe fansoun, lupwen ew mwichen aramas mi chómmóng resap lea ra mwichiechi fengen, ina pwata ra chök ipweipweri fengeniir, Jesus a poputä le akkomwen kapas ngeni nöün kewe chón käeö o apasa: “Öüpwe äfälli kemi ren ewe iis än ekkewe Farisi, pün iei ewe manawen likotupwutupw. 2Pün minne mi pwölüló, epwe chök pwääpwäló, pwal minne mi mwónóló, aramas repwe silei. 3Iei minne, meinisin minne öüwa apasa lón kiroch, aramas repwe rong usun me lón saramen lerän, pwal minne öüwa mwöngününgünulong lón selingen emön me lukeniföün ekkewe ruum, aramas repwe ääni akökkö me wón ungen ekkewe imw.

Jesus a esikuula usun nuokkus Kot(Matt. 10:28-31)

4“Iwe, Ngang üpwe apasa ngeni kemi ämi chiechiei kana. Öüsap nuokkusiti chókana mi niieló ewe inis, nge mwirin na, esap pwal wor och repwe tongeni föri. 5Nge Ngang üpwe pwääri ngeni kemi iöön öüpwe nuokkusiti. Öüpwe nuokkusiti Ätewe mi wor an manaman an epwe oturalong emön lón ewe hell mwirin an niieló ewe inis. Ewer, Ngang üwa apasa pwe öüpwe nuokkusiti Ätena! 6Ifa usun, resap kan amöömöló limmön lichchok wón rüöföü föün mooni kapa? Nge Kot esap möllükaló emön me leiir. 7Nge pwal meeten möküremi kewe mwo nge iir meinisin mi pwal nampa. Iei minne, öüsap nuokkus, pün ämi öüwa fókkun öüchchea lap seni chómmóng lichchok.

Pwääri Kraist me fän mesen aramas (Matt. 10:32,33)

8“Ngang üpwe pwal apasa ngeni kemi pwe iö a pwääriei fän mesen aramas kana, Ngang ewe Nöün Aramas üpwe pwal pwääri i me mwen nöün Kot kewe chón läng. 9Nge iö a amaam Ngang fän mesen aramas kana, Ngang ewe Nöün Aramas üpwe pwal amaam i me mwen nöün Kot kewe chón läng. 10Emön aramas mi apasa ew kapasen üüngeni ewe Nöün Aramas, epwe tongeni mwusóló seni i tipisin. Nge iö a kapasen äsäia ewe Ngüünmifel, esap mwusóló seni i tipisin.

11“Iwe, lupwen repwe uweikemiiló pwe öüpwe köpwüng lón ekkewe sinakok mwen ekkewe chón nemenem me ekkewe nöüwiis, öüsap öüreki usun meet öüpwe ääni pölüwen, ika meet öüpwe apasa ren ämi öüpwe pwisin peni kemi. 12Pün lón ena chök ótun, ewe Ngüünmifel epwe äiti ngeni kemi minne öüpwe apasa.”

Ewe porausen äwewe usun ewe mwän pisekisek mi umwes

13Mwirin, emön me leiin ewe mwichen aramas a apasa ngeni Jesus: “Sense, kopwe üreni pwii we pwe epwe ineti ngeniei wisei me lón äm famili.”

14Nge Jesus a apasa ngeni ätewe: “Enan mwän, iö a filieitä pwe üpwe emön souköpwung ika emön chón filätä pwüngün lefilemi?” 15Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Öüpwe mammasa o tümwünüfichi kemi ren ei manawen mocheniä, pün manawen emön esap öüküük wón chómmóngun ekkewe mettóch i a ääni.”

16Mwirin, Jesus a aporausa ew porausen äwewe ngeniir o apasa: “Mi wor emön mwän mi pisekisek a fókkun chómmóng uwään fönüan. 17Iwe, a pwisin ekiekielong lón letipan o apasa: ‘Meet ngang üpwe le föri, nge iei ese chüen naaf äi leeni ia üpwe iseni ie uwään irän fönüei?’

18“Iwe, a apasa: ‘Iei meet ngang üpwe le föri. Üpwe le ataetiw äi kewe imwen iseis uwään fönüei, o öüüweta ekkóch mi wätte seniir. Iwe, üwa tongeni iseni ikenan meinisin uwään fönüei me piseki. 19Mwirin, ngang upwe apasa ngeni pwisin ngüni: Ngüni, a wor chómmóng pisekum mi iseiseló fäniten ier chómmóng. Kole chök äkkäpeteete, kopwe le chök mwömwöngö o ükkün me akkapwapwók.’

20“Nge Kot a apasa ngeni ätewe: ‘Umwesum! Lepwinei chök üpwe angei senuk ngünüm. Mwirin, iöön epwe le ääni ekkewe mettóch en ka amollätä?’

21“Iwe, epwe iei chök pwal usun minne epwe fis ngeni emön mi ioni pwisin fänitan wöwün ei fönüfan, nge esap wöw lón nónnómwun lefilan me Kot.”

Öüsap öürek(Matt. 6:19-21,25-34)

22Mwirin, Jesus a üreni nöün kewe chón käeö: “Iei minne Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe öüsap öüreki usun manawemi ren meet öüpwe äni; öüsap pwal öüreki usun inisimi ren meet öüpwe üfeni. 23Pün manaw a koon öüchchea lap seni mwöngö, nge inis a koon öüchchea lap seni üüf. 24“Öüpwe nengeni ekkewe machchang, resap fóffót föün irä resap pwal kinikin, esap wor ar leenien iseis me ar imwen sookon uwään fönüer, nge Kot a amwöngöniir. Iwe, ifa ükükün wätten öüchcheami lap seni ekkewe machchang? 25Iwe, iöön me leiimi a tongeni apachatä emwalu ngeni langattamen inisin ren an öürek? 26Are öüsap tongeni föri ei üküükün mettóch mi chök kükkün; iwe, pwata chök öüpwe öürek fäniten ekkewe ekkóch mettóch?

27“Öüpwe nengeni ekkewe siop usun ar määritá. Resap angang weires, resap pwal tür üfer. Iwe, nge Ngang üpwe üreni kemi pwe Solomon mwo lón unusen lingan nge esap foutei usun efóch ekkeei siop. 28Are Kot epwe öüföüfa ekkewe fetil, iir ekkewe ra chök nóm lemal ikenäi, nge lesor chök ra koturulong lón uumw; iwe, epwe fen ifa me lapalón än Kot epwe öüföüfa kemi ämi kana mi kisikiis ämi lükü? 29Öüsap öüreki meet öüpwe eni ika meet öüpwe ünümi. Öüsap öüreki ika Kot epwe awora enemi ika ünümemi. 30Pün meinisin chón ekkewe mwüün fönüfan ra kütta ekkeei mettóch. Nge Sememi we lón läng a fen silei meet ämi osupwang. 31Nge öüpwe akkomwen kütta ewe mwüün Kot; mwirin, ekkeei mettóch meinisin repwe kapacheto ngeni kemi.

32“Öüsap nuokkus, ämi mwichen siip mi kisikiis, pün iei än Sememi we pwapwa an epwe ngeni kemi ewe mwüü. 33Öüpwe amöömöló pisekimi o fangaló moonian ngeni ekkewe chön wöwingaw. Öüpwe awora fänitemi kewe sókkun pwees minen läng resap tongeni repwe memmesiló o kamw. Iwe, wöwümi mi iseis lón läng esap tongeni epwe iteló, chón soolä resap sooläni pwal pwötür resap ataai. 34Pün ia wöwümi a nóm ie; iwe, letipemi me ämi ekiek repwe pwal nóm ie.

Ewe chón angang mi ölükülük me ewe chón angang mi ngaw(Matt. 24:45-51)

35“Öüpwe üföüf fäniten ämi öüpwe angang, öüpwe pwal molloöchchütä, öüpwe pwal ettina nöümi kana laamp. 36Iwe, öüpwe usun ekkana aramas mi witi ar masta lupwen epwe liwinsäfälito seni an kametipen öpwüpwülü. Pün lupwen epwe war o fichifich ngeni asam, repwe mwittir suuki ngeni. 37Ra feiöch ekkena amanaw, ar we masta epwe küneer pwe iir mi chök tümwünöch le mollotä lupwen epwe liwinsäfälito. Enlet, Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe pwisin ewe masta epwe üföüfóló üfen chón angang o amóótätiw nöün kewe amanaw. Iwe, pwisin i epwe feitto o saapis ngeniir lupwen repwe móót o mwöngö. 38Ekkewe amanaw repwe fókkun feiöch are ewe masta epwe war lukenipwin ika winimweirän nge epwe küner pwe iir mi chök tümwünöch le mollotä. 39Nge iei meet öüpwe silei, pwe are ewe mastan ew imw a silei ika lón menni kulók emön chón soolä epwe war; iwe, epwe tümwünöch le mammas, pün esap mwüüt ngeni ewe chón soolä epwe ännifa le ataelong imwan we. 40Iei minne, pwal ämi öüpwe mollotä, pün ewe Nöün Aramas epwe war lón ew ótun ämi öüsap ösüküsükü I.”

41Mwirin, Peter a apasa ngeni Jesus: “Samol, ka aporausa ei porausen äwewe fänitem chök, ika pwal fäniten aramas meinisin?”

42Iwe, ewe Samol a pölüweni o apasa: “Ngang üwa kapas ngeni ese lifilifil iö chón angang mi ölükülük o miriit an we masta a ewisa ngeni pwe epwe wisen nemeni nöün kana chón angang lón imwan, epwe pwal wisen ngeni chón an famili ener mwöngö lupwen a tori fansoun. 43Feiöchün ena amanaw are an we masta epwe liwinsäfäl nge a küna pwe i mi föri wisan, pün i epwe angei liwinin. 44Enlet, Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe ewe masta epwe ewisa ngeni ewe amanaw pwe epwe pwal wisen nemeni pisekin meinisin. 45Nge are ewe amanaw epwe ekieki o apasa lón letipan: ‘Äi we masta a mang le wareto.’ Iwe, a poputä le wichii ekkewe amanaw mwän me fefin. Iwe, a mwömwöngö o ükkün, a pwal sassakawaló. 46Iwe, än ena amanaw we masta epwe war lón ew rän i esap ösüküsükü lón, lón ew ótun i esap nüküfich ngeni. Iwe, ewe masta epwe üküsópwuw ewe chón angang o atolonga i lón leenian ren ekkewe chón resap ölükülük.

47“Ena amanaw mi silei letipen an we masta, nge esap amollätä ika föri minne a mochen; epwe kawet ren wichiwich mi chómmóng. 48Nge emön amanaw esap silei tipen an we masta, nge a föri minne a fich ngeni meet epwe wichiwich ren; iwe, epwe kawet ren wichiwich mi chókisikiis. Pün iteiten emön me emön mi angei chómmóng, epwe pwal wätte an sekining. Nge iö aramas ra lüküetä wón chómmóng mettóch, repwe pwal eisini seni i chómmóng mettóch.

49“Ngang üwa war äi üpwe öpüngätiw ekkei wón fönüfan. Nge üwa änean pwe amwo epwe le fen poputä le kü! 50Nge mi wor ew papatais Ngang üpwe papatais ngeni. Iwe, a ifa me äi ei riäfföü tori an epwe pwönüetä! 51Öüwa ekieki pwe Ngang üwa feitto äi üpwe uwato kinamwe lón fönüfan? Iwe, Ngang üpwe üreni kemi, esap fókkun ina usun. Ngang üwa feitto pwe üpwe uwato kinikinfesen. 52Pün seni iei feilló, ika epwe wor limmön chón ew imw; iwe, repwe kinikinfesen. Ülümön repwe üüngeni rüömön, nge rüömön repwe üüngeni ülümön. 53Epwe wor ewe kinikinfesen, pün ewe saam epwe üüngeni nöün we mwän, nge ewe naaw epwe üüngeni ewe saam, ewe inelap epwe üüngeni nöün we fefin, nge ewe naaw fefin epwe üüngeni inan. Inen pwülüen emön fefin epwe üüngeni pwülüen nöün we mwän, nge emön fefin epwe üüngeni inen pwülüan we.”

Älefila ewe fansoun(Matt. 16:2,3)

54Mwirin, Jesus a säp ngeni ekkewe pwiin aramas o apasa: “Iteiten fansoun lupwen öüwa küna ew kuchu a feittä me lotow; iwe, öüwa mwittir apasa: ‘Epwe püng üüt,’ iwe, iei meet a fis. 55Pwal lupwen öüwa küna pwe ewe äsäpwääl a enito me öör; iwe, öüwa apasa: ‘Epwe ew rän mi pwichikkar’; iwe, ina meet a fis. 56Manawen likotupwutupw! Ämi öüwa tongeni meefi mesemesen fän läng me lapalapen wón fönüfan, nge pwata chök öüsap meefi usun ei fansoun?

Kopwe chäängeni chón oturuk

57“Ewer, nge pwata mwo chök öüsap tongeni pwisin älefila le filätä minne a pwüng? 58Lupwen kopwe feilló ngeni ewe imwen köpwüng nge kopwe chuuri me leal ewe chón ettipisuk, kopwe achoocho ngeni le sótuni óm kopwe atawei ewe mettóch me mwen epwe tori ewe souköpwüng. Pün ika kosap; iwe, ina i epwe oturuk ren ewe soukköpwüng, nge ewe soukköpwüng ina epwe atolongók lepöün ekkewe polis. Mwirin, ekkewe polis repwe oturukolong lón kalapwuus. 59Ngang üpwe ürenuk pwe ika epwe fis ngenuk ena, iwe, kosap tongeni óm kopwe ngasowu säfäl seni lón ewe kalapwuus tori óm kopwe püngütiw unusen óm we liwinimang.”

Siwili ekiek ika feiengaw

13 Lón ewe chök ótun, a wor ekkóch aramas ra aporausa ngeni Jesus pwe Pailet a niieló ekkóch chón Kalili lupwen ra ääni ar kewe asór lón ewe imwenfel lón Jerusalem. 2Iwe, Jesus a pölüweni o eisiniir: “Öüwa ekieki pwe ekkeei chón Kalili iir chón tipis mi koon ngaw seni ekkewe chón Kalili meinisin, iei popun ra ääni ei sókkun riäfföün mäló? 3Ngang üpwe üreni kemi pwe, apw. Nge ika pwe ämi öüsap kul seni ämi kewe föfför mi ngaw o kul ngeni Kot; iwe, ämi meinisin öüpwe pwal mäfeiengaw usun chök iir. 4“Are ifa usun, ekkewe engol me walümön aramas ewe imw tekia lón Siloam e turutiw wóór o niireló, ämi ekieki pwe iir chón tipis ra koon ngaw seni ekkewe aramas meinisin mi nóm lón Jerusalem? 5“Ngang üpwe üreni kemi pwe, apw. Nge ika pwe ämi öüsap kul seni ämi kewe föfför mi ngaw o kul ngeni Kot; iwe, ämi meinisin öüpwe pwal mäfeiengaw usun chök iir.”

Ewe porausen äwewe usun ewe irä fiik esap wor uwaan

6Iwe, Jesus a pwal aporausa ei porausen äwewe. A apasa: “A wor efóch irä fiik än emön mwän, a fótuki lón an we tännipin irän wain. Iwe, a feitto pwe epwe pii ika mi wor uwa wón nge esap küna och. 7Mwirin, ätewe a üreni ewe chón tümwünü an we tännipin irän wain: ‘Nengeni, lón ükükün ülüngät ier ngang üwa feitto o pii uwään ei irä fiik nge usap küna mwo och. Kopwe pöküweló. Pwata epwe chök angealó manamanen ei pwül?’

8“Nge ewe chón tümwün a pölüweni o apasa ngeni ätewe: ‘Meen, kopwe mwo likiti ei irä lón pwal ei ier, pwe üpwe tuuw pwellin ünükkün o koiasiini. 9Iwe, are epwe uwa; iwe, a mwirinnö. Nge ika esap uwa, mwirin, epwap pöküpöküló.’ ”

Jesus a echikaratä lón ränin Sabbat emön fefin mi samwaw

10Iwe, lón ew ränin Sabbat, Jesus a esikuul lón ew ekkewe sinakok. 11Nge, a nóm emön fefin mi ääni och samwaw lón ükükün engol me walü ier, mi pop seni emön ngüün mi ngaw a nóm wón. Neminnei a pwór fengen inisin; iwe, esap tongeni an epwe pwisin wenetä. 12Nge lupwen Jesus a küna neminnei, a köörato i ren o apasa ngeni: “Fefin, ka ngasaló seni óm na samwaw.” 13Mwirin, Jesus a isettä pöün wón neminewe; iwe, lón ewe chök ótun neminewe a wenetä. Iwe, neminewe a mwareiti Kot.

14Iwe, ewe meilapen ewe sinakok a kapas fiti soong pwokiten än Jesus echikaratä ewe mi samwaw lón ewe ränin Sabbat. A apasa ngeni ekkewe pwiin aramas: “A wor wonu rän aramas ra tongeni föri ar angang lón. Iei minne, öüwa tongeni feitto kütta ämi öüpwe chikar lón ekkeei rän, nge esap lón ewe ränin Sabbat.”

15Mwirin, ewe Samol a pölüweni ätewe o apasa: “Manawen likotupwutupw! Ifa usun, esap wor leiimi ei ekan epichi särin nöün kowu ika dongki seni ewe leenien maan lón ewe ränin Sabbat o emmwenaló ngeni an epwe öünnü kólik? 16Iwe, öüpwe sótun ekieki usun, pwe ei fefin i emön mwirimwirin Abraham, Satan a fööti i lón engol me walü ier. Nge pwata esap fen mwirinnö än ei fefin epwe kepichiló seni an fööfö lón ewe ränin Sabbat?”

17Iwe, lupwen Jesus a apasa ekkeei mettóch, meinisin ekkewe chón opwut I ra mitingngaw. Nge ekkewe aramas meinisin ra pwapwa ren ekkewe mettóch meinisin mi amwaraar Jesus a föri.

Ewe porausen äwewe usun föün ewe irä mustard(Matt. 13:31,32; Mark 4:30-32)

18Mwirin, Jesus a apasa: “Meet ewe mwüün Kot a wewe ngeni? Meet Ngang üpwe appöön ngeni? 19Ewe mwüün Kot a wewe ngeni eföü föün ewe irä mustard, emön mwän a angei o fótuki lón an we atake. Ewe föün irä a pwükütä o wiliti efóch irä mi wätte. Iwe, ekkewe machchang mi äkkääsfeil lón äsäpwääl ra ässito o asöösö wón palan kewe.”

Ewe porausen äwewe usun iis(Matt. 13:33)

20Mwirin, Jesus a pwal apasa: “Meet Ngang üpwe appöön ngeni ewe mwüün Kot? 21Ewe mwüün Kot a wewe ngeni iis, emön fefin a angei o nofiti fengeni me ülüngät öüküükün tukotuken pilawa mi amas. Inamwo ika ewe pilawa a wätte, nge ewe iis a okuuweló lón kinikinin ewe pilawa meinisin.”

Ewe aal mi chöökükkün(Matt. 7:13,14; 21-23)

22Iwe, Jesus a feilló leemelen ekkewe telinimw me sóópw o ekkesikuul, nge a sópweló le fäffätäl ngeni Jerusalem. 23Mwirin, emön a apasa ngeni Jesus: “Samol, ra chök chókükkün iö kana mi küna manaw?” Nge Jesus a apasa ngeniir: 24“Öüpwe öttures ngeni ämi öüpwe tolong lón ewe asamen läng mi wewe ngeni asamen ew tiit mi wäkükkün. Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe chómmóng repwe kütta ar repwe tolong me lón ei asam nge resap tongeni. 25Fän ew, lupwen ewe Mastan imw epwe pwäätä o esipaló ewe asam, öüpwe üütä lükün o fichifich wón ewe asam o öüpwe apasa: ‘Samol, Samol, kopwe suuki ngeni keem ei asam.’ Nge I epwe pölüweni o apasa ngeni kemi: ‘Ngang usap silei kemi ika ämi chón ia.’

26“Mwirin ämi öüpwe le poputä le apasa: ‘Äm mi fiffituk le mwömwöngö o ükkün. En mi pwal ekkesikuul lón aleem kewe.’

27“Nge I epwe apasa: ‘Ngang üpwe üreni kemi pwe Ngang üsap silei kemi ika ämi chón ia. Öüpwe süseniei, ämi meinisin chón föfföringaw.’

28“Iwe, epwe wor pwupwuchöör me akkasüngüru nii, lupwen öüpwe küna Abraham me Isaak me Jakob me ekkewe soufós meinisin lón ewe mwüün Kot, nge ämi öüwa koturuwu lükün. 29Aramas repwe kiito seni öötiw me lotow, seni efeng me öör o móót ngeni cheepelin mwöngö lón leenier lón ewe mwüün Kot. 30Ewer, wesewesen pwüngün, pwe ekkewe chón kuukumwir repwe le fen akkomw, nge ekkewe mi akkomw, repwe le kuukumwir.”

Jesus me Herod

31Lón chök pwal ewe ótun, ekkóch Farisi ra war; iwe, ra apasa ngeni Jesus: “Kopwe toowu o süüló seni ikeei, pün Herod Antipas a mochen epwe niikeló.”

32Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Öüpwe feilló o üreni ena foks pwe nengeni iei Ngang mi chök sópweló le ösüüeló ekkewe ngüün mi ngaw o echikaratä aramas mi samwaw ikenäi me pwal lesor. Nge lón ewe öülüngätin rän, üpwe äwesiöchüweló minne Ngang üpwe föri. 33Inamwo i na, nge Ngang üpwe chök sópweló äi sääi ikenäi me lesor pwal sorotä. Pün esap tüfich än emön nöün Kot soufos epwe mäló lükün Jerusalem.

Jesus a kechiweiti Jerusalem(Matt. 23: 37-39)

34“O Jerusalem, Jerusalem, en ewe ka niieló ekkewe soufós o mónei faaw ngeni chókewe mi ökkünóto reemw. A fän fitu Ngang üwa mochen ioni fengeni noum kana, usun emön liäfefinin chukó a ioni fengeni etelin kana fän pöükässin, nge kosap mochen. 35Nengeni, üwa likitaló ngenuk imwom we, iei minne epwe le pöönüló. Enlet, Ngang üpwe apasa ngenuk pwe kosap chüen künaei tori ewe fansoun lupwen kopwe apasa: ‘Feiöchün Ätewe a war lón iten ewe SAMOL!’ a”

Jesus a echikaratä lón ränin Sabbat emön mwän mi samwaw

14 Iwe, a fis pwe lupwen Jesus a feilló lón imwen emön ekkewe meilapen Farisi pwe epwe mwöngö ren lón ewe ränin Sabbat, nge ekkewe aramas ra chök opoperi, 2pün mi wor emön mwän a riäfföü ren an löölö lón unusen inisin a nóm mwen Jesus. 3Nge Jesus a chietä le kapas ngeni ekkewe souöllükün lamalam me ekkewe Farisi o apasa: “Mi mwüümwütä lón ölluk än emön epwe echikaratä aramas lón ränin Sabbat?” 4Nge ra chök fanafaneló. Iwe, Jesus a kömwöchüló ätewe, a echikaratä i o mwüüt ngeni pwe epwe feilló.

5Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Iöön leiimi esap angang lón ränin Sabbat are mi wor emön nöün dongki ika emön nöün kowu a turulong lón ew pwaang lón ewe ränin Sabbat? Iöön leiimi esap mwittir le etekinawu ewe maan seni lón ewe pwaang inamwo ika lón ränin Sabbat?” 6Iwe, resap tongeni ar repwe pölüweni ngeni I och usun ekkeei mettóch.

Fili ewe leeni mi tekisón

7Lupwen Jesus a küna pwe chókewe meinisin mi kökkööto ngeni ewe mwöngö ra saani ar repwe móót lón ekkewe leenien aramas tekia me órun ewe cheepel, iwe, i a aporausa ew porausen äwewe ngeniir. A apasa: 8“Lupwen emön a kööruk pwe kopwe fiti an kametipen öpwüpwülü, kosap móttiw wón ewe leenien móót än aramas tekia. Pün ika epwe wor emön mi koon tekia senuk nge i mi pwal kökkööto; 9iwe, ina ätewe mi kööri kemi me rüömön epwe apasa ngenuk: ‘Kopwe ngeni ei mwän ena leeni pwe epwe móót wón.’ Mwirin, ina kopwe le sääw pwe kopwe le móót wón ewe leenien móót än aramas mi tekisón. 10Nge lupwen emön epwe kööruk, kopwe feilló o móttiw wón ewe leenien mi tekisóssón, pwe lupwen ätewe mi kööruk epwe war; iwe epwe ürenuk: ‘Pwiipwi, kopwe töötä wón ewe leenien aramas mi tekia.’ Mwirin, kopwe küna ling me mwen chókewe mi fituk le móót ngeni cheepelin mwöngö. 11Pün iö a etekiata pwisin i, epwe tekisónetiw, nge iö a etekisónätiw pwisin i, epwe tekiatä.”

12Mwirin, Jesus a pwal apasa ngeni ätewe mi kööri I: “Lupwen kopwe föri och mwöngön leolowas ika mwöngön lekkuniól; iwe, kosap chök kööri chiechiom ika pwiimw kana, ika määrärum kana, ika chón órum kana mi pisekisek, pün ina repwe pwal kökkööruk me mwirin. Iwe, a ina chök liwinum ka angei. 13Nge lupwen kopwe föri ew kametip, kopwe kööri ekkewe mi wöwingaw, ekkewe mi ter, ekkewe mi pecheemä me ekkewe mi mesechuun. 14Iwe, mwirin kopwe feiöch, pwokiten iir resap tongeni liwinisäfäli ngenuk minne ka föri fäniteer. Nge ina en kopwap angei liwinum lón ewe ränin manawsäfälin ekkewe chón pwüng, pün Kot epwe ngenuk liwinum”

Ewe porausen äwewe usun ew kametipen öpwüpwülü(Matt. 22:1-14)

15Iwe, lupwen emön me leiin chókewe mi fiti Jesus le móót ngeni cheepel a rong ekkeei kapas, a apasa ngeni Jesus: “Feiöchün iö epwe fiti ewe mwöngö lón ewe mwüün Kot!”

16Mwirin, Jesus a apasa ngeni ätei: “A wor emön mwän a föri ew kametip mi wätte o a kööri chómmóng aramas. 17Iwe, lupwen a tori ewe fansoun kametip, ewe mwän a tiinaló nöün we amanaw pwe epwe üreni chókewe mi kkö: ‘Öüpwe le feitto pün iei mettóch meinisin a mollotä.’

18“Nge iir meinisin ra wewe fengen chök pün ra poputä le awora ar kapasen künetipingen. Ewe akkomwan, a apasa ngeni ewe chón angang: ‘Ngang üwa fen mööni och kinikinin fönü; iwe, üpwe feilló nengeni. Üwa tungór ngenuk kopwe le kan omwusaeiló mwo.’

19“Pwal ewe emön a apasa: ‘Ngang üwa fen mööni limu pean kowu; iwe, üpwe feilló o asóssótur. Üwa tüngór ngenuk kopwe le kan omwusaeiló mwo.’

20“Nge pwal ewe emön a pwal apasa: ‘Ngang üchök kärään öpwüpwülü ngeni pwülüwei we, iei minne üsap tongeni üpwe feilló.’

21“Iwe, ewe amanaw a war o aporausa ekkeei mettóch ngeni an we masta. Mwirin, ewe mastan ewe imw a soong. Iwe, a apasa ngeni nöün we amanaw: ‘Kopwe chök mwittir feilló lón ekkewe alalap me alekis lón ewe telinimw o kööräto ikeei ekkewe mi wöwingaw me ekkewe mi ter me mi pecheemä me mi mesechuun.’

22“Mwirin, lupwen ewe amanaw a wes le föri meinisin minne an we masta a öllük ngeni, a apasa ngeni an we masta: ‘Masta, meinisin a wes, nge a chüen chök wor leeni.’

23“Mwirin, ewe masta a üreni ewe amanaw: ‘Kopwe feilló lón ekkewe alen lükün ei telinimw me lükün ekkewe tiit o eneen le peseei ekkewe aramas pwe repwe feitto pwe imwei ei epwe ureló. 24Pún ngang üpwe ürenuk pwe esap ekkemön mwo emön me leiin chókewe mi kö repwe tongeni neni ekis mwöngön ei kametip.’ ”

Minne emön epwe pöllüküweló fäniten an epwe tapweló mwirin Kraist(Matt. 10:37-39)

25A wor ew mwichen aramas mi chómmóng mi tapweto mwirin Jesus. Iwe, i a kulsäfäl o apasa ngeniir: 26“Are emön a mochen epwe tapweto mwiri, nge esap echeniei lap seni an echeni saman me inan, pwülüwan me nöün kana, pwal pwiin me fefinan kana, ewer, pwal mwo nge pwisin manawan; iwe, i esap tongeni an epwe neii chón käeö. 27Iwe, iö esap mwärei an iräpenges o tapweto mwiri, esap tongeni epwe neii chón käeö.

28“Nge öüsap poputä le tapweto mwiri, ika öüsap akkomwen ekiekifichi epwe ifa üküükün ämi öüpwe tongeni pöllüküeló öüchchean ekiekin manawemi. Pün iö leiimi, lupwen a ekiekin öüüwetä ew imw mi tekia, esap móótiw akkomw o älelletafichi ükükün liwinin ika epwe naf ngeni an epwe äwesi? 29Pün are esap ina usun; iwe, mwirin an a tawe ewe lóngólóng nge esap tongeni äwesaló ewe imw; meinisin chón küna repwe poputä le takiri, 30o apasa: ‘Ei mwan a poputä le öüüwetä ei imw, nge esap tongeni äwesaló.’

31“Are menni king epwe feilló maun ngeni pwal emön king, nge esap móttiw akkomw o ekiekifichi ika epwe tongeni pöchökkül ren engol ngöröw sounfiu an epwe pölüweni ewe pwal emön king mi feitto epwe maun ngeni fän rüe ngöröw sounfiu? 32Pün are esap tongeni; iwe, lupwen ewe emön king a chüen toowaweló, epwe tiinaló ew mwichen chón tupwuniir pwe repwe tungór lóngólóngun minne repwe kinamwe fengen ren. 33Iwe, epwe pwal iei chök usun, pün esap wor emön me leiimi epwe tongeni an epwe neii chón käeö are esap pöllüküeló fänitei meinisin minne a wor ren.

Sólt esap chüen wor nennan a lamwotongaw(Matt. 5:13; Mark 9:50)

34“Sólt a mwirinnö, nge are esap chüen wor nennen ewe sólt; iwe, epwe ifa usun an epwe wor säfäl nennan? 35Esap chüen wor lamwotan fäniten pwülün fönü ika fäniten ewe leenien likiló. Iwe, aramas repwe le chök oturaló. Emön mi wor selingan o mochen rong, epwe öüseling o wewe!”

Ewe porausen äwewe usun ewe siip mi mwälecheló(Matt. 18:10-14)

15 Mwirin, ekkewe chón ioni takises me ekkewe chón tipis ra kinekineto ren Jesus pwe repwe öüseling ngeni an afalafal. 2Iwe, ekkewe Farisi me ekkewe sensen öllükün lamalam ra tunopwen o apasa: “Ei Mwän a etiwa ekkewe chón tipis o fitiir le mwöngö.”

3Iei minne, Jesus a aporausa ngeniir ew porausen äwewe o apasa: 4“Are emön leiimi kana aramas a wor ipwükü nöün siip, nge emön me leiir a mwalecheló, ifa usun, esap likitaló ekkewe tiwe me tiwemön lón ewe fönüapö o feilló kütta ewe emön mi mwälecheló tori an epwe küna? 5Nge lupwen ätewe a küna nöün we siip, a ekiietä wón afaran fän pwapwa. 6Iwe, lupwen epwe tori imwan we, epwe köörato chiechian kana me chón órun kana o apasa ngeniir: ‘Öüpwe fitiei le pwapwa, pün ngang üwa küna neii ei siip mi mwälecheló!’ 7Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe epwe pwal ina chök usun pün epwe wor pwapwa mi lap seni ei lón läng fäniten emön chón tipis mi siwili an ekiek, kul seni tipis o kul ngeni Kot, lap seni tiwe me tiwemön aramas mi pwüng, ra ekieki pwe resap osun ar repwe siwili ar ekiek, kul seni tipis o kul ngeni Kot.

Ewe porausen äwewe usun ewe föün mooni mi pöütüló

8“Epwe ifa are a wor nöün emön fefin engol föün mooni silifer, nge eföw me leiir a pöütülo seni. Ifa usun, ewe fefin esap ettina ew laamp o pirumwei lón ewe imw o küttafichi ewe mooni tori an epwe küna? 9Nge lupwen epwe küna, epwe köörato chiechian kana me chón órun kana o apasa: ‘Öüpwe fitiei le pwapwa, pün ngang üwa küna ewe föün mooni mi pöütüló seniei!’ 10Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe epwe pwal iei chök usun, pün epwe wor pwapwa me fän mesen nöün Kot kewe chón läng fäniten emön chón tipis mi siwili an ekiek, kul seni tipis o kul ngeni Kot.”

Ewe porausen äwewe usun ewe naaw mi mwälecheló

11Mwirin, Jesus a pwal aporausa ew porausen äwewe o apasa: “A wor emön mwän mi wor rüömön nöün ölüöl. 12Ewe mi kis me leiin ekkewe naaw a apasa ngeni saman we: ‘Semei, kopwe ngeniei wisei me lón kinikinin wöwum.’ Iei minne, ewe saam a ineti wöün wón nöün kewe.

13“Iwe, ese pwongeiló mwo fitu rän me mwirin, nge ewe naaw mi kis a ionifengeni pisekin meinisin o sääiló wón ew fönü mi toowaw. Me lón ena leeni, ätewe a chök olussumwälieló nöün mooni ren sókkun manawen föffóringaw. 14Nge lupwen ätewe a arosaló mettóch meinisin mi wor ren, a fis och lengita mi wätte lón ewe fönü. Iwe, ätewe a poputä le meefi an osupwang. 15Mwirin, a feilló o tungór an angang ren emön chón ewe fönü. Iwe, ätei a ökkünöweló ewe ölüöl lón fönüan kewe pwe epwe wisen ammwöngö piik. 16Iwe, ewe ölüöl a fókkun mochen pwe epwe amasowa ngeni luukan meet kewe ekkewe piik rekan äni, nge esap chök wor emön a ngeni och.

17“Iwe, lupwen a wor pwisin än ewe ölüöl memmeef, a apasa: ‘Fitemön nöün semei we chón angang mi kamö a sossomwoló seniir eneer mwöngö, nge ngang iei üwa mä ren äi ei echik! 18Ngang üpwe le üüta o feilló ren semei we. Iwe, üpwe apasa ngeni i: ‘Semei, ngang üwa tipis ngeni läng, üwa pwal tipis ngenuk. 19Ngang usap chüen fich ngeni äi üpwe iteni pwe ngang noum. Kopwe föri pwe ngang üpwe le chök emön leiin noum kewe chón angang mi kamö.’ 20Iwe, ewe ölüöl a üüta o liwinsäfäliló ren saman we. Nge, lupwen a chüen chök nóm toowaw seni ewe leeni, saman we a küna i. Iwe, a tongei nöün we. Mwirin, saman we sääló, a róómi uwan o mitii.

21“Iwe, ewe ölüöl a üreni saman we: ‘Semei, ngang üwa tipis ngeni läng, üwa pwal tipis ngenuk. Ngang üsap chüen fich ngeni äi üpwe iteni pwe ngang noum.’

22“Nge ewe saam a apasa ngeni nöün kewe amanaw: ‘Öüpwe mwittir uwato ewe üüf mi mwirinnö seni meinisin o öüföüfa ngeni i. Öüpwe pwal uwalong efóch ring wón ächefen pöün o eipweipwa ngeni pachapachan suus. 23Öüpwe uwato ewe liäliföön kowu mi fóól o kitinnup fäniten kametip o niieló. Iwe, öüsipwe mwöngö o efisi ach apwaapwa, 24pün neii ei a mäló, nge iei a manawsäfäl, a mwälecheló, nge iei a pwääsäfäl.’ Iwe, ra poputa le efisi ar apwaapwa.

25“Nge lón ei ótun, nöün we mi wätte a wareto me lón atake. Iwe lupwen a war o arapeto ngeni ewe imw, a rong ngiingiin pisekin likettik me pwörük. 26Iei minne, a kööri emön leiin ekkewe chón angang o eisini i ika meet popun a fis ekkewe mettóch. 27Iwe, ewe chón angang a üreni: ‘Pwiimw we a war. Iei popun somwom we a niieló ewe liäliföön kowu mi fóól o kitinnup, pwokiten a efisi apwapwan an a etiwasäfäli pwiimw we, pün a manaw o pöchökkül.’

28“Nge ätewe a soong o esap mochen epwe tolong. Iei minne, saman we a toowu ren o tungórei pwe epwe tolong. 29Nge ätewe a pölüweni o apasa ngeni saman we: ‘Nengeni, ngang üwa akkangang ngenuk lón ekkeei chómmóng ier. Üsap mwo pwuurätiw óm öllük fän ew, nge en kosap mwo fang ngeniei emön appanen kuuch pwe üpwe efisi och fansoun apwaapwa me chiechiei kewe. 30Nge iei noum ei mi arosaló wöwum ngeni kana fiin lisowu e chök kärään war, nge ka fen niieló fänitan ewe liäliföön kowu mi fóól o kitinnup.’

31“Iwe, ewe saam a üreni ätewe: ‘Neii, en ka nónnóm reei fansoun meinisin. Iwe, meinisin minne a wor reei, óm. 32A fókkun pwüng ach sipwe efisi apwaapwa o meseik, pün pwiimw we a mäló, nge iei a manawsäfäl, a mwälecheló, nge iei a pwääsäfäl.’ ”

Ewe porausen äwewe usun ewe souwaan mi wiifich

16Jesus a pwal aporausa ei porausen äwewe ngeni nöün kewe chón käeö. A apasa: “A wor emön mwän mi pisekisek, nge mi wor emön nöün chón souwani pisekin. A wor och kapasen tipingeni ei chón souwaan, a tori ewe mwän pisekisek pwe ei mwän mi wisen souwani pisekin a chök turunufasei le asolapaló mettóchun kana. 2Iei minne, ewe mwän pisekisek a kööri ätewe o apasa ngeni i: ‘Meet ei poraus ngang üwa rong usum? Kopwe pwääri ngeniei taropwen ekkewe mettóch en ka souwani, pün iei kosap chüen neii chón souwani piseki.’

3“Mwirin, ewe chón souwaan a pwisin ekiekielong lón letipan o apasa: ‘Meet ei üpwe le föri? Pün iei äi ei masta a angei seniei ei wisen chón souwaan. Ngang üsap pöchökkül äi üpwe tongeni tu pwül, ngang üwa pwal sääw äi üpwe chewäl feil. 4Ngang üwa silei meet üpwe föri, pwe lupwen üpwe toowu seni wisei ei, nge epwe wor aramas repwe etiwaei lón imweer.’

5“Iei minne, ätei a kööri meinisin ekkewe chón liwinimang ngeni an we masta. Iwe, a üreni ewe äemönün: ‘Ifa üküükün óm liwinimang ngeni äi we masta?’

6“Iwe, ätewe a apasa: ‘Ipwükü öüküükün löölön apüra.’ Iwe, ewe chón souwaan a apasa ngeni ätewe: ‘Kopwe angei noum na taropwen liwinimang, kopwe mwittir móttiw o makketiw lime.’

7“Mwirin, a üreni pwal ewe emön chón liwinimang: ‘Ifa üküükün óm na liwinimang?’ Iwe, ätewe a apasa: ‘Ipwükü öüküükün föün wiit.’ Nge ewe chón souwaan a apasa ngeni ätewe: ‘Kopwe angei noum na taropwen liwinimang o makketiw waliik.’

8“Iei minne, ewe masta a ingeiti ewe chón souwani pisekin mi rikirik pwokiten angangöchchün le wiiwi. Pün ekkewe aramasen fönufän re fen koon wiifich ren meet ra föri ngeni pilóór kana mwen ekkewe aramasen lón saram. 9Iwe, Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe öüpwe aea meet tüfichimi me wón ei fönüfan pwe öüpwe efeiöchüw ekkóch o kütteto pwisin chiechiemi. Ren ei lapalap, ämi fangafangöch epwe iseni och liiwin fänitemi lón läng.

10“Emön mi ölükülük lón meet mi kiskiis, epwe pwal ölükülük lón meet mi wätte. Nge emön esap wenechchar lón meet mi kisikiis, esap pwal wenechchar lón meet mi wätte. 11Iei minne, are öüsap ölükülük lón wöwün ei fönüfan; iwe, iö epwe lükü ngeni kemi ewe enletin wöw? 12Are öüsap ölükülük le tümwünü minne än emön aramas; iwe, iö epwe lükü kemi pwe öüpwe tümwünü minne pwisin ämi?

13“Esap wor emön chón angang epwe tongeni angang ngeni rüömön masta. Pün ina epwe opwut emön leiir nge echeni ewe emön. Ika, ina epwe afóna emön leiir nge turunufasei ewe emön. Öüsap tongeni angangöppök ngeni Kot me wöün fönüfan.”

Än Kot öllük esap tongeni siiwil(Matt. 5:31,32; 11:12,13; Mark 10:11,12)

14Lón ei ótun, ekkewe Farisi, iir ekkewe mi fókkun echeni mooni, ra pwal rong ekkeei kapas meinisin o ra esiita Jesus. 15Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Ämi chókana mi kütta öchchumi me fän mesen aramas, nge Kot a silei meet mi nóm lón letipemi kana. Pün meet aramas ra ekieki pwe a koon öüchchea, ina meet a ennioput me fän mesen Kot.

16“Ekkewe Öllük me ekkewe taropwe makkeien ekkewe soufós ra arongfeil tori ewe fansoun John a poputä le afalafal. Nge seni ena fansoun, ewe poraus allim usun ewe mwüün Kot a esilesil lón afalafal o pesepes ngeni emön me emön pwe epwe tolong lón. 17Nge esap wewen pwe a pöütüló pöchökkülen ewe öllük. Pün epwe fen mecheres än läng me fönüfan repwe móróló mwen än och tikin esissilen eföü föün mesen makken ewe taropwen öllük epwe wes pöchökkülan.

18“Are emön mwän mi pwüpwülü epwe mwüseni pwülüan nge epwe pwülüeni pwal emön fefin, a tipisin lisowu. Nge are emön mwän epwe pwülüeni emön fefin mi mwüseni pwülüan, ätena epwe pwal tipisin lisowu.”

Ewe mwän mi pisekisek me Lazarus

19Jesus a apasa, “A wor emön mwän mi pisekisek, a üföüf üüf mi parachól me üüf mi pwech o pwetete. Iteiten rän a chök eingalö usun chómmóngun wöwün. 20Nge a pwal wor emön mwän chón chewäl itan Lazarus. Inisin a kuuló ren ruup, nge a kókkóón ren asamen tittin imwen ewe mwän mi pisekisek we, 21pün a mochen epwe mwöngö ekkewe mworomworen mwöngö mi mworetiw seni wón än ewe mwän mi pisekisek we cheepel. Fen pwal sópwósópwóló, ekkewe mwo kolaak nge ra feitto o chönnawei rupwun kewe.

22“Iwe, a fis pwe ewe chón chewäl a mäló, nge ekkewe chón läng ra pwisieló i o anómwu leepekin Abraham. Ewe mwän mi pisekisek a pwal mäló o peiaseló. 23Lupwen a nóm lón ewe leenien sootup, a fókkun wätte an riäfföü. Iwe, a nennetä o küna Abraham a nóm toowaweló, nge Lazarus a móót órun pecheen. 24Mwirin, a kökkö o apasa: ‘Semei Abraham, kopwe kirekiröch ngeniei. Kopwe ökkünööw Lazarus pwe epwe tikalong ülüülen efóch ächefan lón kólik o feitto pwe epwe apatapata chönnawei, pün ngang üwa riäfföü lón ngetengeten ei ekkei.’

25“Nge Abraham a apasa: ‘Neii, chechchemeni pwe lupwen fansoun óm we chüen manaw, ka angei ekkewe mettóch mi mwirinnö en ka mochen, nge Lazarus a angei ekkewe mettóch mi ngaw. Nge iei, i a kinamwe me ikeei, nge en ka nóm lón riäfföü. 26Nge pwal och me lükün ei, a wor ew pwaang mi fókkun pwangammóng a nóm lefilach, äm me ikeei nge en me ikena. Ei pwaang a föruló pwe esap wor emön epwe tongeni luchchang wón. Ina minne, chókana mi mochen repwe feiliwow reemw seni ikeei, resap tongeni, nge chókana mi mochen feitto reem seni ikena, resap pwal tongeni.

27“Iwe, ätewe a apasa: ‘Iwe, ina pwata, üwa tungor maamaw ngenuk, semei Abraham, kose mochen kopwe tiinaló Lazarus ngeni chón leimwen semei we. 28Pün mi wor limmön pwii kana, nge i epwe fönöör, pwe resap pwal feitto lón ei leenien riäfföü.’

29“Nge Abraham a üreni ätewe: ‘A wor reer makkeien Moses me ekkewe soufós kewe taropwe. Likitireló pwe repwe öüseling ngeni minne ekkewe taropwe ra apasa.’

30“Iwe, ätewe a apasa: ‘Apwi, semei Abraham. Are emön epwe feilló reer seni ewe leenien sootup; iwe, repwe siwili ar ekiek, kul seni tipis o kul ngeni Kot.’

31“Nge Abraham a apasa ngeni ätewe: ‘Are resap öüseling ngeni minne a mak lón ekkewe taropwe makkeien Moses me ekkewe soufós; iwe, resap pwal lükülük, inamwo ika emön mi manawsäfäl seni mäló epwe peseer.’ ”

Än Jesus kapasen fön ren än emön epwe föri meet emön epwe chepetek ren lón manawan (Matt. 18:6,7,21,22; Mark 9:42)

17Iwe, lón ew ränin, Jesus a apasa ngeni nöün kewe chón käeö: “Esap tüfich an esap wor emön epwe chepetek manawan ren pwal emön. Nge feiengawen ewe emön mi efisätä meet ewe pwal emön epwe chepetek ren! 2Epwe fen mwirinnö ngeni are epwe riiriitä fän üwan eföü föün fööiir mi chou o epwe koturutiw lemataw, lap seni an epwe tolong lón köpwüng fäniten minne i a föri ngeni emön leiin ekkeei mi kükkün meet epwe chepetek ren. 3Öüpwe pwisin äfälli kemi.

Are emön pwiimw a föri och tipis ngenuk, kopwe öpwüngü i. Iwe, are epwe siwili an ekiek, kopwe omwusaló an tipis. 4Are epwe tipis ngenuk fän fisu lón ew rän o enliwinituk fän fisu lón ewe rän o apasa: ‘Ngang üwa siwili äi ekiek o kul seni äi tipis’, kopwe omwusaló tipisin.”

Usun pwüngün lefilen lükü me föri pwüngün wiis

5Iwe, ekkewe chón künö ra apasa ngeni ewe Samol: “Kopwe alapaló äm lükü.”

6Iei minne, ewe Samol a apasa: “Are epwe wor ämi lükü epwe nönnö ngeni eföü föün ewe irä mustard; iwe, ämi mi tongeni apasa ngeni ei wätten irä: ‘Kopwe üttütä fiti fengen me waarom o fótetiw lón ewe mataw’; iwe, ewe irä epwe älleasochis ngeni kemi.

7“Iö leiimi epwe üreni nöün amanaw lupwen epwe war me lón atake mwirin an föri angangen tu pwül me tümwünü siip: ‘Kopwe käito pün kopwe le móótiw o mwöngö’? 8Nge ifa usun, esap fen üreni: ‘Kopwe akkomw amollätä minne ngang üpwe ääni mwöngön lefääf. Kopwe amollóketä o saapis ngeniei tori äi üpwe wes le mwöngö o wün. Mwirin, en kopwapw mwöngö o wün.’? 9Ifa usun, ewe masta epwe kilisou ngeni ewe amanaw pwokiten an föri ekkewe mettóch pwüngün pwe iei wisan pwe i epwe föri? Üwa ekieki esap. 10Iwe, pwal ina chök usumi. Lupwen öüpwe älleasochisiei o wes le föri ekkena mettóch meinisin pwüngün pwe öüpwe wisen föri; iwe öüpwe apasa: ‘Äm aisap fich ngeni óm kopwe kilisou ngeni keem. Äm noum amanaw, aia chök föri minne pwüngün wiseem pwe äipwe föri.’ ”

Jesus a elimöchüeló ekkewe engol chón üriir keilapaan

11Iwe, iei meet a fis lupwen Jesus a fätäl ngeni Jerusalem nge a tori ewe kiään lefilen Samaria me Kalili. 12Mwirin än Jesus tolong lón ew sóópw me ikenan, ra chufengen me engol mwän mi üriir keilapaan, nge ra chök üütäto me toowaw. 13Iwe, ra leüommóngetä le kökkö o apasa: “Jesus, Masta, kopwe kan fänimöch, kopwe kirekiröch ngeni keem.”

14Iei minne, lupwen Jesus a nennengeniir, a apasa ngeniir: “Öüpwe feilló o pwääri kemi ngeni ekkewe souasór.” Iwe, a fis pwe lupwen ar ra feilló, inisiir a limöchüló.

15Mwirin, lupwen emön me leiir a küna pwe i a limöchüló inisin, a liwinsäfäl, nge a fókkun leüommóng le enlingaló Kot. 16Iwe, a chappetiw órun pachapachen Jesus o kilisou ngeni I. Nge ätei i emön re Samaria.

17Mwirin, Jesus a chietä o apasa: “Resap ku engol ekkewe mi limöchüló seni ar keilapaan? Nge ikkafair chök ekkewe tiwemön? 18Esap emön mwo me leiir üpwe küna an epwe liwinisäfälito o elingaló Kot, chiilón chök ei chón ekis?” 19Mwirin, Jesus a apasa ngeni ätewe: “Kopwe üütä o feilló. Óm lükü a echikarók!”

Usun än ewe mwüün Kot epwe war(Matt. 24:23-28, 37-41; Mark 13:21-23)

20Iwe, lón ew ränin, lupwen än ekkewe Farisi ra kapas eiis ngeni Jesus ika ineet ewe mwüün Kot epwe war, I a pölüweni o apasa ngeniir: “Ewe mwüün Kot epwe war nge esap fiti och esissil ach sipwe tongeni küna. 21Esap wor emön epwe tongeni apasa: ‘Nengeni, iei a nóm ikeei!’ ika ‘Nengeni, inan a nóm ikenan!’ Pün enletin, ewe mwüün Kot a nóm lefilemi.”

22Ekiseló chök mwirin, Jesus a apasa ngeni nöün kewe chón käeö: “Epwe war ewe fansoun lupwen öüpwe mochen küna ew ekkewe ränin ewe Nöün Aramas, nge öüsap tongeni küna. 23Repwe apasa ngeni kemi: ‘Nengeni, ewe Nöün Aramas a liwinsäfäl nge iei a nóm ikeei ika ina a nóm ikenan!’ Öüsap lükü ei sókkun poraus, öüsap pwal feilló pwe öüpwe kütta i. 24Pün lupwen ewe Nöün Aramas epwe liwinsäfälito, ämi öüpwe silei nge esap wor ämi tipemwaramwar usun. Pün epwe fókkun pwääpwäló, usun inefi lupwen a fi seni epeek fän läng o tineiti pwal ewe epeek. Iwe, epwe pwal iei usun ewe rän ewe Nöün Aramas epwe war lón. 25Nge akkomwan, I epwe tolong lón chómmóng riäfföü o küna kopwutan meren ei pilóón aramas.

26“Iwe, lupwen ewe Nöün Aramas epwe liwinsäfäl, epwe usun chök lupwen ewe fansoun Noah. 27Lón ekkewe rän mwen ewe nóóter, ekkewe aramas ra mwömwöngö o ükkün, ra pwüpwülü o ökköpwüpwülü tori ewe rän Noah a tolong lón ewe waimw. Iwe, ewe löölö wätte a war o arosereló meinisin.

28“Epwe pwal chök usun lón ewe fansoun Lot. Ekkewe aramas ra mwömwöngö o ükkün, ra kakkamö o akkamöömö, ra akkatake, ra pwal kökköüta imw, 29tori lón ewe sossorun Lot a toowu seni Sodom. Mwirin, ekkei me brimston ra püngütiw seni läng o arosereló meinisin.

30“Ewer, epwe ina usun minne epwe fis lón ewe rän lupwen ewe Nöün Aramas epwe liwinsäfälito. 31Lón ena rän, emön aramas mi nóm lón imwan wón ewe sässärin asan, nge pisekin mi nóm lón ewe sässärin fan, esap töötiw an epwe angeiir. Iwe, pwal usun chök ren emön aramas mi nóm lón an atake, esap liwinsäfäliti imwan. 32Öüpwe chechchemeni pwülüen Lot we. 33Iö a kütta an epwe lóchcheei öüchchean ekiekin manawan, epwe pöüt seni manawan. Nge iö a pöllüküweló öüchchean ekiekin manawan, epwe amanawa manawan. 34Ngang üpwe üreni kemi pwe lón ena pwinin, rüömön aramas repwe möür wón ew peet; emön epwe kekiiló, nge emön epwe nómwetiw. 35Rüömön fefin repwe chufengen le pwo föün wiit; emön epwe kekiiló, nge emön epwe nómwetiw. 36Rüömön mwän repwe angang fengen lón ew atake; emön epwe kekiiló, nge ewe emön epwe nómwetiw.”

37Iwe, ekkewe chón käeö ra pölüweni o apasa ngeni Jesus: “Samol, iaan epwe fis ia ei?” Nge Jesus a pölüweni o apasa ngeniir: “Ia a nóm ie inisin emön soomä, ekkewe machchang mi okkochooch fituk repwe mwiich fengen ikenan.”

Ewe porausen äwewe usun ewe fefin mi mä pwülüwan a fókkun opwuromaaw

18 Lón ew ränin, Jesus a aporausa ew porausen äwewe ngeni nöün kewe chón käeö, pwe a mochen pwääri ngeniir pwe repwe likiitü le iótek o äiti ngeniir pwe resap fókkun achaanü. 2A apasa: “Lón ew telinimw, a wor emön souköpwüng esap sile nuokkus Kot, esap pwal ekieki usun aramas. 3Iwe, a wor emön fefin mi mä pwülüan lón pwal chök ewe telinimw. Ewe fefin a chök ekkeliwinikkisito ren ewe souköpwüng o apasa ngeni: ‘Kopwe älisiei an epwe leteló seni pwüngün öllük pwe ngang üwa pwüng mwen ewe chón köpwüng ngeniei.’

4“Lón fansoun langattam ewe souköpwüng esap mochen älisi neminewe. Nge mwirin, ewe souköpwüng a pwisin apasalong lón letipan: ‘Ika mwo ngang usap nuokkus Kot, usap pwal ekieki usun emön aramas, 5nge üpwe le föri pwe ewe fefin mi mäseni pwülüwan a pwüng pwokiten i a chök osukosukaei. Are üsap älisi, epwe chök sópweló le ekkeliwinito; nge a echipwangaei.’ ”

6Mwirin, ewe Samol a apasa: “Ämi öüwa rongorong minne ewe souköpwung mi pwüngingaw a apasa. Iwe, öüpwe käeö ew lesen seni i. 7Iwe, ifa usun, Kot esap föri minne mi pwüng faniten nöün kana mi fil ra siö ngeni I lerän me lepwin? Ifa usun, epwe mang le älisiir? 8Ngang üpwe üreni kemi pwe I epwe fókkun mwittir le föri minne mi pwüng fäniter. Iwe nge lupwen Ngang ewe Nöün Aramas üpwe liwinsäfäl, ifa usun, epwe fitemön aramas mi ääni ei sókkun lükü üpwe chüen küna?”

Ewe porausen äwewe usun ewe Farisi me ewe chón ioni takises

9Mwirin, Jesus a pwal aporausa ew porausen äwewe ngeni ekkoch aramas mi ääni apilükülük pwisin iir pwe iir ra pwüng, nge ra netiw wón ekkóch. Jesus a apasa: 10“Rüömön mwän ra feittä ren ewe imwenfel pwe repwe iótek. Emön leiir, i emön Farisi, nge ewe pwal emön, i emön chón ioni takises. 11Ewe Farisi a üütä; iwe, a iei usun an iótek usun pwisin fänitan: ‘Kot, ngang üwa kilisou ngenuk pwe ngang usap usun pwal ekkóch aramas, kana chón otupwu seni aramas minne ar, chón kirikiringaw, chón lisowu, ika fen pwal usun ei chón ioni takises. 12Ngang üwa öchüün fán ruu lón ew wiik. Üwa fangeló naengolun meinisin minne üwa äáni.’

13“Nge ewe chón ioni takises a chök üütä toowaweló, esap mwo nge mwenin an epwe ekis neta läng. Iwe, a pisiralong fän mwärin o apasa: ‘Kot, kopwe ümöümöch ngeniei, ngang emön chón tipis.’

14“Ngang üpwe üreni kemi pwe ei chón ioni takises a feittiw lón imwan we nge a küna pwüng me fän mesen Kot lap seni ewe Farisi. Pün iteiten emön me emön mi etekiatä pwisin i, epwe tekisónetiw. Nge iö a pwisin etekisónätiw, epwe tekiatä.”

Jesus a efeiöchü ekkewe kükkün semiriit(Matt. 19:13-15; Mark 10:13-16)

15Lón ew ränin, ekkóch saam me iin ra uwato nöüür kana kükkün semiriit ren Jesus pwe epwe attapa iir o efeiöchüür. Nge ekkewe chón käeö ra üreniir pwe resap aosukosuka Jesus. 16Mwirin, Jesus a köörato ekkewe semiriit ren, nge a apasa ngeni ekkewe chón käeö: “Öüpwe mwüüt ngeni ekkewe kükkün semiriit pwe repwe feitto rei, nge öüsap eppetiir. Pün ikkeiir sókkun chön ewe mwüün Kot. 17Enlet, Ngang üpwe apasa ngeni kemi, pwe iö esap ääni lükülük usun än ekkeei kükkün semiriit, esap fókkun tolong lón ewe mwüün Kot.”

Ewe nöüwis ölüöl mi pisekisek(Matt. 19:16-22; Mark 10:17-22)

18Iwe, lón ew fansoun, emön nöüwisin lamalam a eisini Jesus ei kapas eiis o apasa: “Sense mi mwirinnö, meet ngang üpwe föri pwe üpwe ääni manaw esemwüch?”

19Iei minne, Jesus a apasa ngeni ätewe: “Pwata ka eita ngeniei mwirinnö? Esap wor emön mi mwirinnö pwe Kot echök. 20Ka silei ekkewe öllük: ‘Kosap lisowu’, ‘Kosap nimanaw’, ‘Kosap soolä’, ‘Kosap ääni kapasen pwärätä mi mwäl’, ‘Kopwe asamolu somom me inom.’ a”

21Nge ätewe a apasa: “Ngang üwa fen öpwönüetä ekkeei öllük meinisin seni chök lekükküni.”

22Iwe, lupwen Jesus a rong ekkeei kapas, a apasa ngeni ätewe: “A chüen wor och mettóch kosap mwo tori. Kopwe amöömöló pisekum meinisin, mwirin ka eineti ngeni ekkewe mi wöwingaw moonian pwe epwe wor wöwum mi iseis lón läng. Mwirin, kopwe feitto o tapweto mwiri.”

23Nge lupwen ätewe a rong ei, a fókkun wóólólilen pün i emön mi fókkun pisekisek.

Kot a tongeni an epwe amanawa pwal ekkewe mi pisekisek(Matt. 19:23-30; Mark 10:23-31)

24Iwe, lupwen Jesus a nennengeni ewe mwän mi pisekisek pwe a feilló fän an lólilen, mwirin, a apasa ngeni nöün kewe chón käeö: “A ifa me weiresin ngeni chókana mi pisekisek ar repwe tolong lón ewe mwüün Kot! 25Pün efen mecheres ngeni emön kamel an epwe tolong lón pwangen efóch tikek lap seni än emön aramas mi pisekisek an epwe tolong lón ewe mwüün Kot.”

26Iwe, chókewe mi rong ei ra apasa: “Iwe, iö chök epwe tongeni küna manaw?”

27Iei minne, Jesus a apasa ngeniir: “Ekkewe mettóch resap tüfich ren aramas, nge ra tüfich ren Kot.”

28Mwirin, Peter a apasa: “Nengeni, äm aia pöllüküweló imweem o tapweló mwirum.”

29Iei minne, Jesus a pwal apasa ngeniir: “Enlet, Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe esap wor emön mi pöllüküweló imwan ika saman me inan ika pwiin kana ika pwülüwan ika nöün kana fäniten ewe mwüün Kot, 30nge esap angei liwinin fän chómmóng lón ei fansoun me pwal ewe manaw esemwüch lón ewe fansoun epwe feitto.”

Öülüngätin fansoun än Jesus a oosuni usun an mäló me manawsäfäl(Matt. 20:17-19; Mark 10:32-34)

31Mwirin, Jesus a emwicha fengeni ekkewe engol me rüömön chón käeö ünükkün o a üreniir: “Nengeni, ämi öüwa silei pwe iei sipwe le feitta Jerusalem. Iwe, lupwen sipwe tori ikenan, ekkewe kapasen oosuni meinisin ekkewe soufósun lóóm ra makkei fänäsengesin ewe Nöün Aramas repwe le pwönüetä. 32Pün I epwe katölong lepöün ekkewe Sentail, iwe, repwe turunufasei I, repwe pwal föri ngeni föfför mi ässääw o attufa. 33Repwe wichii o niieló I. Iwe, lón ewe öülüngätin rän I epwe manawsäfäl.”

34Nge iir resap weweiti och me leiin ekkewe mettóch. Wewen ei kapas a mwónómwónóló seniir, resap pwal weweiti ekkewe mettóch Jesus a kapas usun.

Emön mwän mi mesechuun a küna mwan(Matt. 20:29-34; Mark 10:46-52)

35Mwirin, a fis pwe lupwen Jesus me nöün kewe chón käeö ra feilló arap ngeni Jeriko, emön mwän mi mesechuun ina a mómmóót aroppen ewe aal o tuttungór. 36Ätei a rong än ekkewe pwiin aramas ra pwereló wón ewe aal; iwe a eiis ika meet a fis. 37Iei minne, ra üreni i pwe Jesus seni Nazareth a pwereto.

38Iwe, ewe mi mesechuun a kökkö o apasa: “Jesus, Nöün David, kopwe ümöümöch ngeniei!”

39Mwirin, chókewe mi akkomwoto ra öpwüngü i o üreni pwe epwe fanafanaló. Nge ätewe a chök sópweló le kökkö o apasa: “Nöün David, kopwe ümöümöch ngeniei!”

40Iei minne, Jesus a köüüló o apasa pwe repwe emmwenato ätewe ren. Iwe, lupwen ewe mwän a arapeto, Jesus a eisini i, 41o apasa: “Meet en ka mochen pwe Ngang üpwe föri fänitom?” Nge ätewe a apasa: “Samol, ngang üwa mochen üpwe küna mwei.”

42Mwirin, Jesus a apasa ngeni i: “Kopwe küna mwomw. Óm lükü a echikarók.” 43Iwe, lón chök ewe ótun, ätewe a küna mwan. Iwe, a tapweló mwirin Jesus o mwareiti Kot. Nge lupwen ekkewe aramas meinisin ra küna meet ei a fis, pwal iir ra mwareiti Kot.

Jesus a tori imwen Zakkios

19 Mwirin, Jesus a tolong lón Jeriko o pwerewu me esóp. 2Iwe, a wor emön mwän itan Zakkios, i emön meilapen chón ioni takises, nge i a pisekisek. 3Ätei a mochen epwe küna ika iö ei Jesus, nge esap tongeni pwokiten ekkewe pwiin aramas, pün ätei i emön mwän mi mwochomwooch. 4Iei minne, i a sääló mwen ekkewe aramas o töötä wón efóch ewe sókkun ira itan sikamor pwe epwe küna Jesus, pün I epwe le pwereto ikeweia.

5Iwe, lupwen Jesus a tori ewe leeni, a netä o küna Zakkios. Iwe, a kökkööri itan o apasa ngeni i: “Zakkios, kopwe mwittir töötiw, pün ikenäi Ngang üpwe fókkun nóm lón imwomw we.” 6Iei minne, Zakkios a mwittir töötiw o emmwenaló Jesus lón imwan we fän pwapwa.

7Nge lupwen ekkewe aramas ra küna ei, iir meinisin ra tunopwen o apasa: “Jesus a feilló pwe epwe wasööla ren emön mwän i chón tipis.”

8Mwirin, Zakkios a üütä o apasa ngeni ewe Samol: “Nengeni äi Samol, ngang üpwe fang ngeni ekkewe chón wöwingaw nesópwun piseki. Are ngang üwa alapaaló än emön aramas takises, ngang üpwe eliwinisäfäli ngeni fän rüänü.”

9Iwe, Jesus a üreni Zakkios: “Ewe alen küna manaw a tori ei imw ikenäi, pwokiten ei mwän a pwisin pwääraló pwe i emön nöün Abraham, 10pün Ngang ewe Nöün Aramas üwa feitto pwe üpwe kütta o amanawa iö kana mi mwälecheló.”

Ewe porausen äwewe usun ekkewe föün mooni kolt(Matt. 25:14-30)

11Iwe, lupwen ekkewe aramas ra ökköüseling ngeni ekkewe mettóch meinisin Jesus a apasa, a sópweló le aporausa ew porausen äwewe pwokiten ra arap ngeni Jerusalem, pwal pwokiten ra ekieki pwe ewe mwüün Kot epwe mwittir pwä. 12Iei minne, Jesus a apasa: “A wor emön mwän mwirimwirin samol a feilló ngeni ew fönü mi toowaw pwe epwe angei wisan wisen king wón ewe mwüü, nge mwirin epwapw pwal liwinisäfäl. 13Iei minne, me mwen än ätei epwe feilló, a köörato engol me leiin nöün kewe amanaw o ngeniiir engol föün mooni kolt, eföw nge ina ükükün liwinin emön chón angang lón ülüngät maram. Iwe, a üreniir: ‘Öüpwe föri pisnis ren ekkewe mooni tori üpwe war.’

14“Nge nöün ätei kewe aramas ra opwut i. Iei minne, ra tiinaló mwirin ätei ew mwichen chón tupwuni ewe mwüü pwe repwe apasa: ‘Äm äisap mochen pwe ätei epwe nemeni keem.’

15“Iwe, iei usun meet a fis lupwen ewe king a liwinisäfälito, mwirin an angei mwüümwütan an nemenem wón ewe mwüü. A öllük pwe repwe köörato ren ekkewe amanaw i a ngeniir ekkewe mooni, pün i a mochen silei meet ra föri ngeni ewe mooni pwal ika ifa üküükün än emön me emön leiir alapaló ewe mooni ren an anganga.

16“Iwe, ewe äemönün a war o apasa: ‘Masta, a wor engol manawen noum we eföü mooni kolt.’

17“Mwirin, ewe king a üreni ätewe: ‘Angangöchchum, en emön amanaw mi mwirinnö. Pwokiten om ka ölükülük lón och mettóch mi fókkun kisikiis, kopwe nemenem wón engol telinimw.’

18“Iwe, ewe örüömönün a pwal war o apasa: ‘Masta, a wor limu manawen noum we eföü mooni kolt.’

19“Iwe, pwal ina chök usun minne ewe masta a apasa ngeni ätewe: ‘En kopwe pwal nemenem wón limu telinimw.’

20“Mwirin, pwal emön ekkewe amanaw a war o apasa: ‘Masta, iei chök noum we eföü mooni kolt ngang üwa angei o tükümaló lón echó angkisif. 21Pün ngang üwa nuokkusituk, pwokiten en emön mwän mi arochongaw. Ka angei minne esap iseniom, nge ka kinii minne esap fótukiom.’

22“Iwe, ätewe a üreni ewe amanaw: ‘En emön chón angang mi ingaw. Ngang üpwe öpwünguk wón ekkewe kapas ra pwisin toowu seni lón awom. Ka fen silei pwe ngang emön mwän mi arochongaw, üwa angei minne esap iseniei, üwa pwal kinii minne esap fótukiei. 23Iwe, pwata chök kosap fen isenalong neii we mooni lón leenien iesis mooni, pwe lupwen üpwe liwinsäfälito, üpwe tongeni angei neii we mooni fiti manawan?’

24“Iwe, ewe king a üreni chókewe mi ükkü ünükkür: ‘Öüpwe angei seni ätei ewe eföü mooni kolt o ngeni ätewe mi wor ren ekkewe engol mooni kolt.’

25“Nge ra üreni i: ‘Masta, a fen wor ren atewe engol mooni kolt.’

26“Nge ewe king a pölüweni o apasa: “Ewer, nge chókana mi alamwota le aea minne a wor reer, repwe pwal sópwósópwóló le angei chómmóng. Nge chókana resap alamwota minne a wor reer; iwe, ewe mwo ekis mi wor reer nge epwe fen pwal angangeló seniir. 27Nge ren chókana mi opwutaei resap mochen pwe ngang üpwe ar king, öüpwe uweiirelong o niireló ikeei me fän mesei.’ ”

Jesus a tolong lón Jerusalem fiti ew mwiichen aramas mi mweireir(Matt. 21:1-11; Mark 11:1-11; John 12:12-19)

28Lupwen Jesus a wes le aporausa ei poraus, a akkomwoló mwen nöün kewe chón käeö o feittä Jerusalem. 29Iwe, a fis pwe lupwen ra arap ngeni Bethfachi me Bethany, ra tik ren ewe chuuk itan Olivet. Iwe, a tiinaló rüömön nöün kewe chón käeö pwe repwe akkomwoló, 30nge a apasa ngeniir: “Öüpwe feilló lón ewe sóópw ikenan mi nóm mwemi. Lupwen öüpwe tolong lón na sóópw, ina öüpwe küna emón liälifföön dongki mi fööfö, esap wor mwo emön a waawa. Öüpwe epichi o emmwenato ikeei. 31Nge ika emön epwe eisini kemi: ‘Pwata öüwa epichi ena liälifföön dongki?’ Iwe, iei meet öüpwe apasa ngeni: ‘Äm aia epichi pwokiten ewe Samol a osun an epwe wawa i.’ ”

32Iei minne, chókewe Jesus a ökkünöör ra feilló o ra küna ewe liälifföön dongki, usun chök minne Jesus a apasa ngeniir. 33Nge lupwen ra epichi ewe liälifföön dongki, ewe minne nöün ewe dongki a apasa ngeniir: “Pwata öüwa epichi ewe liälifföön dongki?”

34Iwe, ra apasa: “Ewe Samol a osun an epwe waawa i.”

35Mwirin, ra emmwenato ewe liälifföön dongki ren Jesus. Iwe, ra óletaló üfeer kewe wón ewe liälifföön dongki o amótäätä Jesus wón. 36Iwe, lupwen Jesus a feilló, a wor chómmóng aramas ra oletaló üfeer kewe wón ewe aal.

37Mwirin, lupwen ra tikeri ewe leeni ia ewe aal a poputä le feittiw seni ewe Chukun Oliv, unusen ekkewe chón tapweló mwirin Jesus meinisin ra poputä le mweireiren pwapwa o kööl lupwen ra fäffätäletiw. Ra mwareiti Kot fän leüommóng fäniten ekkewe manaman mi amwaraar meinisin ra fen küneer.

38Ra apasa: “ ‘Feiöchün ewe King a feitto lón iten ewe SAMOL!’ Kinamwe lón läng o ling ngeni ewe mi nóm lón ewe leeni mi unusen tekia!”a

39Iwe, ekkóch ekkewe Farisi mi nóm leiin ekkewe pwiin aramas ra kökkö ngeni Jesus o apasa: “Sense, kopwe öpwüngü nöüm kana chón tapweló mwirum ren ar apasa ekkana sókkun kapas.”

40Nge Jesus a pölüweni o apasa ngeniir: “Ngang üpwe üreni kemi pwe ika chókeei repwe fanafanaló, ekkewe faaw ünükkün ewe aal repwe mweiretä lón ei chök ótun.”

Jesus a kechiweiti Jerusalem

41Nge lupwen ra arapakkaneto ngeni Jerusalem, Jesus a küna ewe telinimw Jerusalem a nómw mwan; iwe, a poputä le kechiweiti, 42o apasa: “Amwo ita en ka fen fókkun silei pwe wesewesen iei chök ränum óm kopwe küna ekkewe mettóch kopwe kinamwe ren! Nge iei, kinamwe a mwón seni mesom. 43Pün ekkewe rän repwe war lupwen chón opwutom kewe repwe senäätä ar tittin maun pwellin ünükkum, repwe rokopwälikeló o tóókuk seni leepekum meinisin. 44Repwe unusen aparasóketiw lepwül o niieló ekkewe aramas mi nóm lóóm. Resap likiti eföü föün lóóm epwe lóngótä wón eföü, pwokiten kosap esilla ewe fansoun än ewe Messiah chuuto remw.”

Jesus a limeti ewe imwenfel(Matt. 21:12-17; Mark 11:15-19)

45Mwirin, Jesus a feilló lón ewe imwenfel o poputä le tapweewu chókewe mi ääni leenien amöömö me kamö lón ewe imwenfel. 46Iwe, a üreniir: “Mi mak lón ewe taropwe mi pin: ‘Imwei ew imwen iótek’ nge ämi öüwa föri pwe epwe ew ‘än ekkewe chón soolä leenien op’. b”

47Mwirin, Jesus a esikuul lón ewe imwenfel iteiten rän. Nge ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam me ekkewe pwal ekkóch souemwenin aramas ra poputä le kükkütä usun ar repwe niieló Jesus. 48Nge resap chök tongeni ekiekin repwe föri och ngeni Jesus pün ekkewe aramas meinisin ra chök fókkun kömwöch wón ekkewe kapas meinisin I a apasa.

A wor chón kapas eiis usun än Jesus pwüüng me manaman(Matt. 21:23-27; Mark 11:27-33)

20 Iwe, a fis lón ew ränin lupwen Jesus a esikuul lón ewe imwenfel o afalafala ewe poraus allim, ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam, fiti pwal ekkewe ekkóch souakkomw ra cheepwarato ren Jesus, 2ra kapas ngeni I o eisini: “Kopwe ürenikeem ika fän än iöön pwüüng me manaman en ka ösüüeló ekkewe chón amöömö seni lón ewe imwenfel? Iö a ngenuk ei sókkun pwüüng me nemenem?”

3Nge Jesus a pölüweni o apasa ngeniir: “Ngang üpwe akkomwen eisinikemi och kapas eiis, nge öüpwe pölüweniei. 4Ifa usun, än John we angangen papatais, a pop seni läng ika seni chök aramas?”

5Nge iir ra eiifengeni usun ei lefiler o apasa: “Are sipwe apasa: ‘A pop seni läng’; iwe, ina epwe apasa: ‘Nge pwata chök öüsap lükü i?’ 6Nge are sipwe apasa: ‘A pop seni aramas’; iwe, ekkewe aramas meinisin ina repwe mónei faaw ngeni kich, pün iir ra fókkun älleta pwe John emön soufós.”

7Iei minne, ra pölüweni o apasa pwe resap silei ia a pop seni ie.

8Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Iwe, Ngang üsap pwal üreni kemi ika Ngang üwa föri ekkeei mettóch seni menni pwüüng me nemenem.”

Ewe porausen äwewe usun ekkewe chón angangen tännipin irän wain mi föfföringaw (Matt. 21:33-46; Mark 12:1-12)

9Mwirin, Jesus a pwal säpsäfäl ngeni ekkewe aramas o poputä le aporausa ngeniir ei porausen äwewe. A apasa: “A wor emön mwän a fótuki an we tännipin irän wain. Iwe a mwüüt ngeni ekkóch soutännipin irän wain pwe repwe mwo chök akkaatiw ewe tännipi, nge i a feilló lón ew fönü mi toowaw pwe epwe ekis nónnómottam ie lón ekkóch ier. 10Iwe, lupwen a tori fansoun kinikin uwa, ewe mwän a tiinaló emön amanaw ren ekkewe soutännipi, pwe repwe ngeni i wiisan seni uwään ewe tännipin irän wain. Nge ekkewe soutännipi ra wichi ewe amanaw o eliwinisäfälieló fän an ösöülapö. 11Mwirin, ewe mwän a pwal tiinaló pwal emön amanaw, nge ekkewe soutännipi ra pwal wichi i o föri ngeni sókkun föfför mi ässääw. Iwe, ra pwal eliwinisäfälieló i fän an ösöülapö. 12Mwirin, ewe mwän a pwal tiinaló ewe öülümönün amanaw, nge ekkewe soutännipi ra ekinasa o ösüüeló i lükün.

13“Mwirin, ewe minne an ewe tännipin irän wain a apasa: ‘Meet üpwe le föri? Üpwe le tiinaló neii ei mi ächengicheng. Eli lupwen repwe küna; iwe, repwe meniniti i.’

14“Nge lupwen ekkewe soutännipi ra küna ewe naaw, ra apasa fengeni lefiler: ‘Iei i ätewe epwe wisen älemwiri minne än ewe saam. Öü etto, sipwe le niieló i pwe sipwe ääni seni minne i epwe älemwiri.’ 15Iei minne, ra ösüüewu ätewe lükün ewe tännipin irän wain o ra niieló.

Iwe, meet öüwa ekieki pwe ewe minne an ewe tännipin irän wain epwe föri ngeni ekkewe soutännipi, pwokiten minne ra föri? 16Ngang üpwe üreni kemi pwe ina i epwe war o niieló ekkewe soutännipi meinisin o fang ngeni ekkóch ewe tännipin irän wain pwe repwe aea.” Nge lupwen ekkewe aramas ra rong ei porausen äwewe, ra apasa: “Apwi, ena sókkun mettóch esap fókkun fis.”

17Mwirin, Jesus a nennengeniir o apasa: “Meet chök ewe mi makketiw lón ewe taropwe mi pin?:

“ ‘Ewe faaw ekkewe souköü imw ra pöütaló, a wiliti ewe föün lepwokuku mi öüchchea’a?

18“Iö a chepetek wón ei faaw epwe taatakkis, nge iö ei faaw epwe turutiw wón, ei faaw epwe apachcha o ataatakisi.”

19Iwe, lupwen ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam ra rongorong än Jesus aporausa ei porausen äwewe, ra mochen repwe aressini I lón ewe chök ótun, pwokiten ra meefi pwe I a ökküw ngeniir ei poraus. Nge ra nuokkusiti ekkewe aramas ika epwe wor och fitikoko are repwe aressini Jesus.

Ngeni Siisär minne an(Matt. 22:15-22; Mark 12:13-17)

20Iei minne, ekkewe souemmwen ra chök äkkänenna Jesus o tiinaló chón op le mwónómwón pwe repwe otupwun ääni wóówó pwe iir aramas pwüng, pwe repwe liäpeni Jesus lón an kapas, pün epwe wor popun minne repwe oturu I wón ren ewe kepina mi wor an nemenem pwe epwe aressini Jesus. 21Mwirin, ra eisini Jesus o apasa: “Sense, äm aia silei pwe en ka apasa me esikuula minne a pwüng, pwal en kosap apaap, nge ka esikuula usun nónnómwun Kot lón let. 22Ifa usun, kopwe üreni keem ika mi mwüümwüta lón öllükün lamalam äm äipwe püngütiw äm takises ngeni Siisär ika esap mwüümwütä?”

23Iwe, a kkin me wón Jesus usun ar ekisoolä; iei minne a apasa ngeniir: “Pwata öüwa sótuniei? 24Öüpwe pwääri ngeniei eföü denarius moonien Rom. Liosun me iten iö ei e nóm wón?” Ra pölüweni o apasa: “Liosun me iten Siisär.”

25Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Iei minne, öüpwe ngeni Siisär ekkewe mettóch än Siisär, nge öüpwe ngeni Kot ekkewe mettóch än Kot.”

26Iwe, resap tongeni liäpeni Jesus lón an kapas me mwen ekkewe aramas. Nge ra fen chök mwaar ren minne I a ääni pölüwen. Iwe, ra fanafaneló.

Ekkewe Sadusi ra kapas eiis usun manawsäfäl(Matt. 22:23-33; Mark 12:18-27)

27Mwirin, ekkóch ekkewe Sadusi, iir ekkewe mi tiimaw le apasa pwe esap wor manawsäfäl, ra feitto ren Jesus o kapas eiis ngeni. 28Ra apasa: “Sense, Moses a makkei ei öllük fänitem pwe are emön mwän a mäló nge mi wor pwülüan o esap pwal wor nöün; iwe, pwiin we epwe pwülüeni pwülüan we pwe epwe awora mwirimwirin pwiin we mi mäló. 29Iwe, mi wor füümön pwiipwi. Ewe mwänichi a pwüpwülü, mwirin a mäló nge esap wor nöün. 30Ewe örüömönün a pwülüeni neminewe; iwe, a pwal mäló nge esap pwal wor nöün. 31Mwirin, ewe öülümönün a pwal pwülüeni neminewe. Iwe, pwal ina chök usun meet a fis tori ewe öfüümönün. Iir meinisin ra mäló, nge esap wor nöüür. 32Ömwüchülón, ewe fefin a pwal mäló. 33Ina minne, lón ewe ränin manawsäfäl, iöön leiin ekkewe pwiipwi epwe le pwülüeni neminewe? Pün iir me füümön ra fen pwülüeni neminewe.”

34Iwe, Jesus a pölüweni o apasa ngeniir: “Ekkewe aramasen ei ótun kinikinin fansoun manaw, ra pwüpwülü o ökköpwüpwülü. 35Nge chókana mi fich ngeni ar repwe manaw lón enan kinikinin fansoun manaw me manawsäfäl seni mäló, resap chüen pwüpwülü me ökköpwüpwülü. 36Resap pwal tongeni ar repwe chüen mäló, pün ra wewe ngeni ekkewe chón läng. Iir ra nöün Kot pün ra chón manawsäfäl seni mäló. 37Nge ren fäniten ika ekkewe mi mäló repwe manawsäfäl, Moses a älletätä pwe ekkewe sootup ra manawsäfäl lupwen a makkei lón ekkewe wokisin usun porausen ewe irä mi ngetengeten ekkei. Pün lón na ótun, i a kööri ngeni ewe Samol pwe i ‘än Abraham Kot, än Isaak Kot, pwal än Jakob Kot, nge i a fen langattam fansoun mwirin ar mäló.’ 38Pün Kot sap än ekkewe mi mäló Kot pwe än ekkewe mi manaw, pün ngeni Kot, nónnómwun aramas meinisin iir mi chök manaw.”

39Mwirin, ekkóch ekkewe sensen öllükün lamalam ra pölüweni o apasa: “Sense, a fókkun mwirinnö minne ka ääni kapas.” 40Nge mwirin ei, resap chüen mwenin eisini Jesus och kapas eiis.

Meet öüwa ekieki usun Kraist?(Matt. 22:41-46; Mark 12:35-37)

41Mwirin, Jesus a eisiniir ew kapas eiis o apasa: “Ifa usun, pwata ra tongeni apasa pwe Kraist nöün David? 42Nge pwisin David a apasa lón ewe pwuken Köölfel:

“ ‘Ewe SAMOL a apasa ngeni äi we Samol: Kopwe móttiw lepiliifichi, 43tori Ngang üpwe föri pwe chón opwutom kana repwe nóm fän pecheemw.’

44Pwokiten David a eita ngeni Kraist, Samol, iwe, epwe ifa chök usun an epwe tongeni pwal Nöün David?”

Jesus a kapas usun feiengawen ekkewe sensen öllükün lamalam(Matt. 23:1-36; Mark 12:38-40; Luke 11:37-52)

45Mwirin, Jesus a apasa ngeni nöün kewe chón käeö, nge ekkewe aramas meinisin mi rongorong: 46“Öüpwe äfälli kemi ren ekkewe sensen öllükün lamalam mi saani ar repwe fätälfeil fän üfeer üüf mi tam, ra efich än aramas appwaro ngeniir lupwen ra fätäl lón ekkewe leenien amöömö, ra pwal saani ar repwe móót wón ekkewe leenien meilap me lón ekkewe sinakok me pwal ekkewe leenien meilap me lón ekkewe kametip, 47iir chókewe resap sääw le emichimichi seni ekkena fefin mi mä seniir pwülüer masowen imwer kana. Mwirin, ra otupwun alangattama ar iótek pwe repwe einga aramas le tükümaaló wesewesen iir meet sókkun aramas. Iei minne, pwokiten ei, iir repwe angei chappen ar tipis mi fókkun wätte.”

Än ewe fefin mi mä pwülüwan asór rüöföw föükükkünün mooni(Mark 12:41-44)

21Iwe, lupwen Jesus a nóm lón ewe imwenfel, a kakkatol ekkewe aramas mi pisekisek ra püngülong ar asór lón ewe leenien iseis mooni. 2Mwirin, i a pwal küna emön fefin mi wöwingaw mi mä seni pwülüan a feitto o püngülong rüöföw föükükkünün föün mooni kapa. 3Iei minne, Jesus a apasa: “Enlet Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe ei fefin mi wöwingaw mi pwal mä seni pwülüan a fangaló minne a lap seniir meinisin. 4Pün ekkeei aramas meinisin ra püngülong ar asór ngeni Kot ew chök kinikin mi kükkün seni somwosomwolón minne a wor reer. Nge neminewe, sap fen tien an wöwingaw, nge a püngülong meinisin minne a mwaaren wor ren ina meet a manaw seni.”

Jesus a oosuni usun taalón ewe imwenfel(Matt. 24:1,2; Mark 13:1,2)

5Mwirin, ekkóch leiin nöün Jesus kewe chón käeö ra poputä le kapas usun lingöchun ekkewe föün wón ewe imwenfel me ekkewe ofouten wón etippan kewe, ina meet aramas ra fangeto pwe ar asór. Nge Jesus a apasa: 6“Fänäsengesin ekkeei mettóch öüwa nennengenir; epwe war ewe fansoun lupwen esap wor eföü föün ewe imwenfel epwe lóngótä wón pwal eföu, pün meinisin repwe toropasettiw.”

Jesus a apasatä ekkewe esissilen ewe fansoun I epwe war(Matt. 24:3-14; Mark 13: 3-13)

7Iei minne, ekkewe chón käeö ra eisini Jesus o apasa: “Sense, ineet ekkeei mettóch repwe fis? Epwe meet esissilen mwen ewe fansoun ekkeei mettóch repwe le fis?”

8Iwe, Jesus a apasa: “Öüpwe äfälli kemi pwe öüsap tupwuló. Pün chómmóng repwe war nge repwe ääni wóówó itei o apasa: ‘Ngang ewe Kraist.’ Repwe pwal apasa: ‘Ewe fansoun a war.’ Iei minne, öüsap lüküür. 9Nge lupwen öüpwe rong usun maun me kokkóótongawen mwüü, öüsap rüükö, pün ekkeei mettóch repwe akkomwen fis, nge esap mwittir tori mwo ewe fansoun sópwólón.”

10Mwirin, Jesus a pwal sópweló le apasa ngeniir: “Fönü me fönü repwe maun fengen, mwüü me mwüü repwe üfengen. 11Iwe, epwe wor wätten chechchechin fönü lón chómmóng leeni me wätten lengita me mätter. Iwe, epwe pwal wor ekkóch mettóch mi eniwokkus me esissil mi lapalaap repwe pwä seni läng.

12“Nge me mwen än ekkewe mettóch repwe fis, epwe wor ew fansoun riäfföü mi lapalaap. Iwe, repwe aressini kemi o eriäfföwu kemi. Repwe etekinikemiiló lón ekkewe sinakok me ekkewe leenien kalapwuus. Repwe pwal oturu kemi ren ekkewe king me kepina fänäsengesin itei. 13Nge ei ótun epwe emmweni ngeni kemi ew fansoun fich ämi öüpwe chón pwärätä usi. 14Iei minne, öüpwe appósa letipemi, öüsap atawei le amollätä ekiekin minne öüpwe ääni pölüwen le pwisin peni kemi, 15pün Ngang üpwe fang ngeni kemi ämi miriit me kapas, ekkewe chón pölüweni kemi meinisin resap tongeni ar repwe öppölüwa ika ämmwäli. 16Sememi kewe mwo me inemi, pwal pwiimi kewe me märäärimi me chiechiemi kewe nge repwe pwisin afangamä kemi. Iwe, repwe niieló ekkóch leiimi. 17Iwe, öüpwe küna kopwutemi meren aramas meinisin fänäsengesin itei. 18Nge esap ekkemeet mwo meeten möküremi epwe pöütüló. 19Iwe, ren ämi engngiló le öttüres öüpwe willeni enletin unusen manawemi.

Jesus a kapas usun talóón Jerusalem (Matt. 24:15-28; Mark 13:14-23)

20“Nge lupwen öüpwe küna pwe sounfiu ra rokopwällieló Jerusalem, ina ótun, öüpwe silei pwe ewe fansoun an epwe taaló a war. 21Mwirin, chókana mi nóm Judea repwe süütä wón ekkewe chuuk. Chókana mi nóm lón ewe telinimw repwe sü seni, nge chókana mi nóm leemal, resap tolong ar repwe op lón ewe telinimw, 22pwokiten ikkeei ekkewe ränin än Kot soong, iei minne, ekkewe kapasen oosuni meinisin mi makketiw usur lón ekkewe taropwe mi pin repwe pwönüetä. 23Nge feiengawen ekkana fefin mi pwoopwo me ekkana fefin mi chüen oupwu nöüür lón ekkana rän! Pün epwe wor riäfföü mi lapalaap lón ewe fönü me än Kot soong epwe tori ekkeei aramas. 24Iwe, repwe ninniiló ren ketilas, repwe pwal ooló leiin chón ekkewe mwüün fönüfan meinisin. Iwe, ekkewe Sentail repwe pwuurätiw Jerusalem tori an epwe mwüch än Sentail ei kinikinin fansoun.

Usun waren ewe Nöün Aramas(Matt. 24:29-31; Mark 13:24-27)

25“Iwe, epwe fis ekkóch esissil lón ewe akkar me lón ewe maram me pwal wón ekkewe füü. Nge epwe wor kókkóótóngaw lefilen ekkewe mwüü wón fönüfan. Aramas repwe osukosuk ren püngüpüngün nóó wätten me mökütükütun säät me mataw. 26Epwe kisiló letipen aramas ren ar nuokkus me ar ekieki usun ekkewe mettóch repwe tori fönüfan, pün ekkewe manamanen läng repwe le mwöüchüüch. 27Mwirin, aramas meinisin repwe küna ewe Nöün Aramas epwe wareto wón ekkewe kuchu fän manaman me ling mi chapwüür. 28Iwe, lupwen ekkeei mettóch repwe poputä le fis, öüpwe wenetä o chimwetä, pwokiten a arapeto ömwüchchülón ewe fansoun ämi ngasaló epwe unus.”

Ewe porausen äwewe usun ewe irä fiik(Matt. 24:32-35; Mark 13:28-31)

29Mwirin, Jesus a aporausa ngeniir ew porausen äwewe. A apasa: “Öüpwe nengeni ewe irä fiik me ekkewe irä meinisin. 30Lupwen ra fasar, öüwa pwisin küna o silei pwe fansoun rääs a arapeto. 31Iei minne, pwal ämi, lupwen öüpwe küna ekkeei mettóch ngang üwa kapas usuur pwe ra fis; iwe, öüpwe silei pwe ewe mwüün Kot a arapeto.

32“Enlet, Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe ei pilóón aramas resap fókkun mäló tori än ekkeei mettóch meinisin repwe pwönüetä. 33Läng me fönüfan repwe móróló, nge äi kana kapas repwe chök nónnóm tori feilfeilló chök.

34“Nge öüpwe pwisin äfälli kemi, pwe üse sereni kemi lón ämi tümwününgaweló me ünüpwuch o uren öürekin manawen ikenäi. Öüpwe äfälli kemi pwe öüte serengaw ren ewe Rän lupwen epwe tori kemi nge öüsap mollotä. 35Pün ewe Rän epwe mwittir wareiti aramas meinisin mi nóm wón unusen fönüfan, nge epwe usun och likottupw ach sisap nüküfiti kich ren. 36Iei minne, öüpwe mammasafichi o ikkiótek iteiten fansoun pwe epwe wor ämi pöchökkül ämi öüpwe tongeni süseni ekkeei mettóch meinisin lupwen repwe fis; öüpwe pwal tongeni üütä me mwen ewe Nöün Aramas.”

37Jesus a esikuul lón ewe imwenfel lerän, nge lepwin a feilló o nóm wón ewe chuuk itan Olivet. 38Mwirin, lesosorusich chök nge ekkewe aramas meinisin ra feito ren Jesus lón ewe imwenfel pwe repwe öüseling ngeni I.

Ekkewe samolun souasór me ekkewe souakkomw ra rawei ar repwe niieló Jesus (Matt. 26:1-5; Mark 14:1,2; John 11:45-53)

22 Iei a chök arapakkan ngeni ewe fansoun Chuulapen Pilawa esap nofit ngeni iis mi poputä ren ächechchemen ewe Pasofer. 2Iwe, ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam ra kükküta are epwe ifa usun ar repwe niieló Jesus, nge resap mochen popuetä och fitikoko, pün ra nuokkusiti ekkewe aramas.

Judas a tipeew ngeni an epwe afangamä Jesus fäniten mooni (Matt. 26:14-16; Mark 14:10,11)

3Mwirin, Satan a tolong lón Judas, ätewe ra pwal köri ngeni Iskariot, i emön leiin ekkewe engol me rüömön chón käeö. 4Iei minne, a feilló o pwüngüpwüng ngeni ekkewe samolun souasór me ekkewe meilapen chón mammasa ewe imwenfel usun an epwe afangamä Jesus ngeniir. 5Iwe, ra fókkun pwapwa o tipeew ngeni pwe repwe uwoow ngeni Judas mooni. 6Iei minne,Judas a pwon o äsessera ew fansoun mi fich an epwe afangamä Jesus ngeniir lupwen ewe pwiin aramas resap nóm.

Jesus me nöün kewe chón käeö ra amollätä ngeni ewe Pasofer(Matt. 26:17-19; Mark 14:12-16)

7Mwirin, a tori ewe ränin Chuulapen Pilawa esap nofit ngeni iis, iei ótun ewe appanen siip fäniten Pasofer epwe ninniiló. 8Iwe, Jesus a ökkünöw Peter me John o apasa: “Öüpwe akkomwoló o amollätä ewe mwöngön Pasofer pwe sipwe mwöngö fengen.”

9Iei minne, ra eisini I: “Ia ka mochen pwe äm äipwe amollätä ie?”

10Iwe, Jesus pölüweni o apasa ngeniir: “Öüpwe nengeni pwe lupwen öüpwe tolong lón ewe telinimw Jerusalem, ina emön mwän epwe chuuri kemi, nge epwe mwärei ew wään kólik. Öüpwe tapwelong mwirin lón ewe imw i epwe tolong lón. 11Mwirin, öüpwe apasa ngeni ewe souimw: ‘Ewe Sense a apasa ika ifa ena ruumwen wasööla ia I me nöün kewe chón käeö repwe mwöngö ewe mwöngön Pasofer ie?’ 12Mwirin, ina i epwe äiti ngeni kemi ew ruumw mi wätte mi nóm asan, nge a fen mollotä pisekin lón. Ina na leeni öüpwe amollätä ie ewe mwöngön Pasofer.”

13Iei minne, ra feilló ngeni ewe telinimw o küna usun chök meet Jesus a apasa ngeniir. Iwe, ra amollätä ewe mwöngön Pasofer ikenan.

Jesus a popuetä ewe mwöngö än ach Samol(Matt. 26:26-30; Mark 14:22-26; 1 Korint 11:23-25)

14Mwirin, lupwen a tori ewe fansoun, Jesus a móót ngeni ewe cheepel, nge ekkewe engol me rüömön chón künö ra fiti I le móót. 15Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Seni fisefisen mochenin letipei, Ngang üwa mochen pwe üpwe fiti kemi le mwöngö ei mwöngön Pasofer me mwen äi üpwe tolong lón riafföü. 16Pün Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe üsap chüen mwöngö säfäl ei mwöngön Pasofer tori an epwe unusen pwönüetä me lón ewe mwüün Kot.”

17Iwe, mwirin än Jesus angei ewe kapen wain, a iotekin kilisou wón o apasa: “Öüpwe angei ei kap o wün fengen lefilemi, 18pün Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe üsap chüen wün seni üwään ewe irän wain seni ikenäi tori epwe war ewe mwüün Kot.”

19Mwirin, Jesus a pwal angei ewe pilawa. Iwe, lupwen a wes le iótekin kilisou ngeni Kot fänitan, a kinifeseni o ngeni nöün kewe chón käeö. Iwe, a apasa: “Iei inisi, üwa fangeló fänitemi. Öüpwe föri ei pwe ächechchemei.”

20Lón chök pwal ei lapalap, Jesus a angei pwal ew kapen wain mwirin ar mwöngö o apasa: “Ei wain, iei esissilen än Kot we pwon mi fö pwe epwe amanawa kemi, ew pwon mi ölükülük ren chaai Ngang üpwe niinaló fänitemi. 21Nge nengeni, ewe aramas epwe afangamäei, iei i ren ei cheepel a mómmóót leiich usun nge i emön chiechiach. 22Enlet, Ngang ewe Nöün Aramas üpwe le mäló, pwokiten iei kinikinin än Kot akkóót. Nge feiengawen ena aramas epwe afangamäei.” 23Mwirin, ekkewe chón käeö ra poputä le kapas eiis fengen lefiler ika iöön leiir epwe föri ei sókkun mettóch.

Ekkewe chón käeö ra äniinifengen ika iö leiir a lap mweer meinisin

24Mwirin, a fis och äniini lefilen ekkewe chón käeö ika iöön leiir, aramas ra ekieki pwe a lap mwer meinisin. 25Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Lón ei fönüfan, ekkewe king ra pwääri pöchökkülen wiseer wón nöüür aramas, pwal ekkana mi lap ra ökkünömaaw ngeni nöüür aramas, nge ra pwisin eita ngeniir pwe iir ‘chón föfföröch ngeni aramas’. 26Nge ämi esap ina usun lefilemi. Pün öüpwe fen ieen usun: ewe mi fókkun lap me leiimi, epwe wewe ngeni chök ewe mi kis, nge ewe mi wisen nemenem epwe wewe ngeni ewe emön mi wisen angang. 27Pün iö a lap? Ewe mi móót ngeni cheepelin mwöngö, ika ewe mi wisen saapis? Lón pwüngün tettelin, ewe masta a wisen móót ngeni cheepelin mwöngö, nge nöün kana chón angang ra wisen saapis ngeni. Nge esap ina usun tettelin mereei, pün Ngang nöümi chón angang lupwen äi nóm reemi. 28Ämi ekkewe öüwa fiffitiei lón äi kana fansoun riäfföü, 29ina pwata Ngang üwa ewisa ngeni kemi ew mwüü, usun chök Semei we a ewisaei, 30pwe öüpwe mwöngö o wün wón äi we cheepel lón mwüüi we, öüpwe pwal móót wón leenien móótun nemenem o öpwüngü chón ekkewe engol me ruu einangen Israel.”

Jesus a oosuni än Peter epwe amaam I (Matt. 26:31-35; Mark 14:27-31; John 13:36-38)

31Iwe, ewe Samol a apasa: “Simon, Simon, öüpwe pii pün Satan a tungór an mwüümwütä fänitemi pwe epwe ünüüw kemi usun än emön ünüüw wiit. 32Nge Ngang üwa iótek fänitom, pwe óm lükü esap kisiló. Iwe, lupwen kopwe liwinsäfälito rei, kopwe öpöchökkülätä pwiimw kana.”

33Nge Peter a apasa ngeni Jesus: “Samol, ngang üwa fen mollotä äi üpwe fituk le tolong lón kalapwuus me mäló.”

34Mwirin, Jesus a apasa: “Ngang üpwe apasa ngenuk, Peter, pwe me mwen än ewe ätemwänin chukó epwe kökkö, nge en kopwe amaam Ngang fän ülüngät pwe kosap sileei.”

Pwees, chotä me ketilas

35Mwirin, Jesus a eisini nöün kewe chón käeö: “Lupwen Ngang üwa tiinikemiiló pwe öüpwe afalafala ewe Poraus Allim, nge ämi öüsap uwoow ämi pwotoun mooni, chotä me sandal. Iwe, ifa usun, ämi mi osupwangen och mettóch?” Iwe, ra apasa: “Äm äisap osupwangen och mettóch.”

36Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Nge iei, emön mi wor an pwees, epwe uweei, pwal usun chök ren an chotä. Pwal iö esap wor nöün ketilas, epwe amöömöló üfan o mööni efóch. 37Pün Ngang üpwe apasa ngeni kemi pwe iei a tori fansoun an epwe le pwönüetä meet mi makketiw lón ewe taropwe mi pin usi. Ei kapasen oosuni usi a apasa: ‘I a ällealong leiin ekkewe chón pwupwungaw.’ Pün ekkewe mettóch meinisin mi makketiw usi meren ekkewe soufós repwe pwönüetä.”

38Iei minne, ra apasa: “Samol, nengeni, ikkeei rüófóch ketilas mi wor reech.” Nge Jesus a apasa ngeniir: “A naaf.”

Jesus a iótek wón ewe Chukun Oliv(Matt. 26:36-46; Mark 14:32-42)

39Mwirin, Jesus a toowu seni ewe ruumw mi nóm asan o feilló ngeni ewe Chukun Oliv, usun meet I a soun föfföri, nge nöün kewe chón käeö ra pwal tapweló mwirin. 40Lupwen ra tori ewe leeni, Jesus a apasa ngeniir: “Öüpwe iótek pwe öute tolong lón sóssót.” 41Iwe, Jesus a imwuló seni ekkewe chón käeö, ina epwe ükükün toowawen än emön epwe mónei eföü faw. Iwe, a fótopwäsukutiw o iótek. 42Iwe, a apasa: “Semei, are fän letipom, kopwe angealó ei kap seniei. Nge och chök, esap fis letipei pwe letipom chök epwe fis.” 43Mwirin, emön chón läng a pwääto ren Jesus seni läng o öpöchökküla I. 44Iwe, lón weiresin an riáfföü, a öttures lón ngünün le iótek, moononan a wiliti usun supwun chcha mi wätte, ra supwutiw lepwül.

45Lupwen Jesus a wes le iötek, a üütä o feilló ren nöün kewe chón käeö, nge a küneer pwe ra möür ren chouchoun ar lólilen. 46Mwirin, I a apasa ngeniir: “Pwata öüwa chök mömmöür? Öüpwe pwäätä o iótek, pün öüte tolong lón sóssót.”

Ra turufi Jesus me lón Kethsemani(Matt. 26:47-56; Mark 14:43-50; John 18:2-12)

47Iwe, lupwen Jesus a chüen kakkapas, a war ew mwichen aramas. Nge ätewe itan Judas, i emön leiin ekkewe engol me rüömön chón käeö, a akkomwoló mweer o feil ngeni Jesus pwe epwe mitii le kapwong ngeni. 48Nge Jesus a apasa ngeni i: “Judas, pwata ka tongeni afangamäei Ngang ewe Nöün Aramas ren och mitimitin kapwong?”

49Lupwen chókewe mi nóm ren Jesus ra küna minne epwe le fis; iwe, ra apasa ngeni Jesus: “Samol, äm äipwe le pöküpök wón ei ketilas?” 50Iwe, emön me leiir a pöküw ngeni nöün ewe samolun souasór we amanaw, nge a chök pöküweló peliifichin selingan.

51Nge Jesus a chietä o apasa: “Öüpwe likiti ngeni an epwe fis ei.” Iwe, Jesus a attapa selingen ätewe we; iwe, a öchchüsäfäliló.

52Mwirin Jesus a üreni ekkewe samolun souasór me ekkewe meilapen chón tümwünü ewe imwenfel me ekkewe souakkomw mi feitto pwe repwe turufi I: “Pwata öüwa feitto fän wóók me ketilas, usun nge öüpwe turufi emön chón soolä? 53Lupwen Ngang üwa nónnóm reemi lón ewe imwenfel iteiten rän, öüsap sótuni ämi öüpwe turufiei. Nge a iei usun, pün lón ei ótun, a iei ämi me än manamanen rochopwak fansoun nemenem.”

Peter a amaam Jesus, mwirin a kechiwengaw(Matt. 26:58, 69-75; Mark 14:54,66-72; John 18:15-18, 25-27)

54Iwe, mwirin ar aressini Jesus, ra emmwenaló I o lukealong lón imwen ewe samolun souasór we. Nge Peter a chök tattapweto mwiriir me toowaw. 55Iwe, lupwen ra sooni och ekkei lukalapen ewe leeni mi tittiló ren imwen ewe samolun souasór we, ra móót fengen, nge Peter a pwal móót leiir. 56Iwe, lupwen emön chón angang nengngin a küna Peter a móót ren ewe ekkei, a newenewen ngeni i o apasa: “Ei mwän pwal i emön chienen Ätenan.”

57Nge Peter a amaam o apasa: “Enan fefin, ngang üsap silei Ätenan.”

58Iwe, pwal ekiseló chök mwirin, emön mwän a nengeni Peter o apasa: “Fókkun en emön chieneer.” Nge Peter a apasa: “Apwi, enan mwän, sap ngang chieneer.”

59Iwe, ina epwe ew kulók mwirin, pwal emön mwän a ölükülükü le älleta o apasa: “Enlet, ei mwän pwal i chienen Jesus, pün pwal i emön re Kalili.”

60Nge Peter a apasa: “Enan mwän, ngang üsap silei meet na ke kapas usun.” Lón chök ewe ótun, lupwen Peter a chüen chök kapas, emön ätemwänin chukó a kökkö. 61Iwe, lón ewe fansoun, ewe Samol a kul o nennengeni Peter. Mwirin, Peter a chemeni än ewe Samol kewe kapas usun an we apasa ngeni pwe: “Mwen än emön ätemwänin chukó epwe kökkö, en kopwe amaam Ngang fän ülüngät.” 62Ina minne, Peter a toowu lükün, nge a fókkun kechiwengaw.

Ra turunufasei Jesus o wichii(Matt. 26:67,68; Mark 14:65)

63Iwe, ekkewe mwän mi wisen mammasa Jesus ra turunufasei o wichi. 64Mwirin ar finitaló wón mesen Jesus, ra wichii wón mesan o eisini: “Kopwe esilla! Iö we e wichiik?” 65A pwal wor chómmóng sókkun kapasen turunufas ra apasa ngeni Jesus.

Jesus a ü mwen ewe mwichen chón älepwüng(Matt. 26:59-66; Mark 14:55-64; John 18:19-24)

66Iwe, lupwen a chök kärään räniló, ekkewe souakkomwen leiin ekkewe aramas fiti ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam ra mwichfengen. Mwirin, ra uwato Jesus lón ar we mwichen älepwüng o apasa: 67“Kopwe ürenikeem are en ewe Kraist.”

Nge Jesus a apasa ngeniir: “Are Ngang üpwe üreni kemi, ämi öüsap fókkun lükü. 68Nge are Ngang üpwe kapas eiis ngeni kemi, ämi öüsap pölüweniei ika mwüüt ngeniei äi üpwe feilló. 69Nge epwe mwittir war ewe fansoun lupwen Ngang ewe Nöün Aramas üpwe móót lón ewe leeni mi manaman lepeliifichin Kot.”

70Mwirin, iir meinisin ra apasa: “En ka apasa pwe en ewe Nöün Kot?” Iei minne Jesus a apasa ngeniir: “Mi pwüng ämi apasa pwe Ngang ewe Nöün Kot.”

71Iwe ra apasa: “Pwal meet lamwoten ach sipwe osun kütta ekkóch kapasen pwärätä? Pün kich sia pwisin rong seni pwisin awan an apasa pwe I Nöün Kot.”

Ra lukealó Jesus ren Pontius Pailet(Matt. 27:1,2; Mark 15:1; John 18:28-32)

23 Mwirin, unusen ewe mwichen chón älepwüng ra üütä o lukealó Jesus ren Pailet, ewe kepina re Rom. 2Iwe, ra poputä le ettipisi Jesus o apasa: “Äm aia küna pwe ei aramas a emmweni aramasen ei mwüü ngeni ar repwe feiengaw, pün a üreniir pwe resap püngütiw ar takises ngeni Siisär. A pwal apasa pwe I wón inisin, I ewe Kraist, I King.”

Jesus a ü mwen Pailet(Matt. 27:11-14; Mark 15:2-5; John 18:33-38)

3Mwirin, Pailet a eisini Jesus o apasa: “En än chón Sus we King?” Iwe, Jesus a pölüweni Pailet o apasa: “Mei pwüng meet na ka apasa.”

4Iei minne, Pailet a apasa ngeni ekkewe samolun souasór me ewe mwichen aramas: “Ngang üsap küna och mwällin ei Mwän.”

5Nge ra chök äniichoomaw le apasa: “Ätei a etipetipätä le peseei ekkewe aramas ren an esikuul leemelen unusen Judea, poputä seni lón Kalili atoorato lón ei leeni.”

6Iwe, lupwen Pailet a rong usun ar föüni Kalili, a kapas eiis are Jesus i re Kalili. 7Nge lón ewe chök ótun a silei pwe Jesus seni ewe kinikin mi nóm fän än Herod Antipas nemenem, a tiinaló Jesus ren Herod Antipas pün mi pwal nóm Jerusalem lón ewe ótun.

Jesus a ü mwen Herod Antipas

8Iwe, lupwen Herod Antipas a küna Jesus, a wesewesen pwapwa, pün lón fansoun langattam i a mochen epwe küna Jesus, pwokiten i a fen rong chómmóng mettóch usun Jesus. Iwe, a äneänei an epwe küna ekkóch kewe manaman Jesus a föri. 9Mwirin, Herod a eisini Jesus chómmóng kapas eiis, nge Jesus esap pölüweni ngeni i och. 10Iwe, ekkewe samolun souasór me ekkewe sensen öllükün lamalam ra ükkü o eneen le ettipisi Jesus. 11Iwe, Herod me nöün kewe sounfiu chón wisen tümwünü i ra poputä le turunufasei Jesus o urumwotei. Ra öüföüfa ngeni I echö üüf mi ling o tam. Mwirin, ra tiinsäfälieló Jesus ren Pailet. 12Lón chök ewe ränin, Pailet me Herod ra chiechi fengen, nge mesemwan iir mi koum fengen.

Jesus a mäló lón leenien Barabbas(Matt. 27:15-26; Mark 15:6-15; John 18:39-19:16)

13Mwirin, lupwen Pailet a köörifengeni ekkewe samolun souasór me ekkewe nöüwiis me ekkewe aramas, 14a apasa ngeniir: “Ämi öüwa lukeato ei Mwän rei o ettipisi pwe I a emmweni ekkewe aramas pwe repwe üüngeni ewe mwüü. Iwe, üwa wesewesen etittina I me mwemi, nge ngang üsap küna och mwällin ei Mwän fänäsengesin ekkewe mettóch ämi öüwa ettipisi I wón. 15Pwal Herod mwo nge esap küna och, ina popun a tiinsäfälieto Ätei reech. Iwe, pwüngün pwe esap wor och minne Ätei a föri epwe fich ngeni an epwe ninniiló. 16Iei minne, ngang üpwe öllük pwe Ätei epwe wichiwich, mwirin, ngang üpwe omwusaló i.” 17(Pün iei pwüngün pwe i epwe omwusawu ngeniir emön chón kalapwuus lón ewe chuulapen Pasofer).

18Iwe, iir meinisin ra mweireppökütä o apasa: “Niieló ei Mwän, nge kopwe omwusawu Barabbas ngeni keem.” 19Barabbas a koturulong lón kalapwuus pwokiten a efisätä och angangen efitikoko ngeni ewe mwüü lón ewe telinimw Jerusalem pwal ren an niieló aramas.

20Pailet a mochen epwe omwusaló Jesus; iei minne a pwal kapas säfäl ngeni ekkewe aramas. 21Nge ra chök sópweló le pwupwuchöör o apasa: “Iräpengesi Ätena, iräpengesi Ätena!”

22Mwirin, Pailet a üreniir fän öülüngätin: “Pwata? Meet sókkun föfför mi ngaw I a föri? Ngang üsap küna och popun pwe I epwe ninniiló. Iei minne, ngang üpwe chök wichii I o mwüüt ngeni epwe feilló.”

23Nge ekkewe aramas ra fókkun äniicho chök le wiippinetä o leüommóng le apasa pwe Jesus epwe iräpenges. Iwe, a fär minne ekkeei aramas me ekkewe samolun souasor ra ääni möngüüngü. 24Iei minne, Pailet a atoowu pwüngün pwe epwe fis minne ra ääni tungor. 25Iwe, i a omwusa ngeniir Barabbas, ewe emön ra tungór fänitan, ätewe mi koturulong lón kalapwuus fäniten an efistätä fitikoko ngeni ewe mwüü pwal niieló aramas. Nge i a atolonga Jesus lepöür pwe repwe föri ngeni I minne ra mochen.

Jesus a iräpengesiló(Matt, 27:32-34; Mark 15:21-32; John 19:17-27)

26Iwe, lupwen ra emmwenaló Jesus, ra chuuri emön mwän itan Simon emön re Sairini a wareto seni leemal. Iwe, ra eriäni ätei o ekiietä wón ewe iräpenges pwe epwe mwäreeló mwirin Jesus. 27Ew mwichen aramas mi chómmóng ra tapweló mwirin Jesus, nge a wor ekkóch fefin leiir ra senituttun o kechiweiti Jesus. 28Nge Jesus a säp ngeniir o apasa: “Ämi fiin Jerusalem, öüsap kechiweitiei, nge öüpwe pwisin kechieiti kemi me nöümi kana. 29Pün repwe wesewesen war ekkewe rän lupwen aramas repwe apasa: ‘Feiöchchün ekkewe fefin mi riit, feiöchchün ekkewe leenien mönükól esap wor mwo emön a upwutiw seni me ekkewe oup esap wor mwo emön a oup seniir!’

30“Mwirin, repwe poputä le apasa ngeni ekkewe chuuk:

“ ‘Öüpwe turuiti keem’, repwe pwal apasa ngeni ekkewe chukutekison: ‘Öüpwe pwölükeemiló!’

31“Pün are repwe fori ekkeei mettóch ngeni ewe irä mi manaw; iwe, meet repwe fen föri ngeni ewe irä mi pwas?”

32Nge ra pwal etekinato rüömön mwän chón föfföringaw pwe repwe fiti Jesus le ninniiló. 33Iwe, lupwen ra tori ewe leeni itan Kalvory, ra iräpengesi Jesus ikenaie me pwal ekkewe chón föfföringaw. Emön a nóm peliifichin Jesus nge ewe pwal emön a nóm peliimööngün. 34Mwirin, Jesus a apasa: “Semei, kopwe omwusaló än ekkeei aramas tipis, pün resap silei meet ra föri.” Iwe, ekkewe sounfiu ra ineti lefiler üfen Jesus kewe, nge ra üttüüt wóór.

35Ekkewe pwiin aramas ra ükkü o kakkatol. Nge ekkewe nöüwiis mi nóm reer ra takirin tunoämängaw le apasa: “Ätei a amanawa ekkóch. Iwe, likiti ngeni epwe pwisin amanawa I are I ewe Kraist, ewe Emön mi fil meren Kot.”

36Ekkewe sounfiu ra pwal turunufasei Jesus. Ra feitto o eiti ngeni wain mi mwääl pwe epwe wün, 37nge ra apasa: “Are en än ekkewe chón Sus King; iwe, kopwe pwisin amanawók.”

38Iwe, a pwal wor och mak asen möküren Jesus a chüüföl ngeni ewe iräpenges, a mak lón makken Kriis, Latin me Hipru: IEI I ÄN CHÓN SUS WE KING.

39Mwirin, emön leiin ekkewe chón föfföringaw mi iräpenges a kapasen turunufasei Jesus o üra: “Kopwe älletätä are en ewe Kraist ren óm kopwe pwisin amanawók o pwal amanawa keem.”

40Nge ewe pwal emön a pölüweni ätewe, a öpwüngü o apasa: “Ifa usun, kosap nuokkusiti Kot, lupwen ka fätäl ngeni kopwe mäló? Kosap küna pwe ina ka angei pwüngün liwinin óm föfför pwe kopwe iräpenges usun chök i? 41A pwüng ngeni kich ach sipwe angei pwüngün chappen ach föfför; nge ei Mwän esap föri och mi mwääl.”

42Mwirin, ätewe a apasa ngeni Jesus: “Samol, kopwe chechchemeniei lupwen kopwe tolong lón mwuum!”

43Iwe, Jesus a apasa ngeni ätei: “Enlet, Ngang üpwe apasa ngenuk, ikenäi en kopwe fitiei lón Paradis.”

Jesus a mäló me wón ewe iräpenges(Matt. 27:45-56; Mark 15:33-41; John 19:28-30)

44Ei ótun, ina epwe arapakkan ngeni kulók engol me ruu leólówas, nge a wor och rochopwaak wón unusen ewe fönü tori kulók ülüngät, 45pün saramen akkar a rocholó. Iwe, ewe refiref mangaku mi malüül lón ewe imwenfel a kamw fesen o a ku rüepeek. 46Mwirin, Jesus a leüommóngetä le kökkö o apasa: “Semei, Ngang üwa atolonga ngüni lón pöüm.” Mwirin än Jesus apasa ei, a ngasatä chök fän ew; iwe, a mwüchchuló an ngasangas.

47Iei minne, lupwen ewe meilapen ipwükü sounfiu re Rom a küna meet a fis, a mwareiti Kot o apasa: “Enlet, Ätei emön Mwän mi pwüng!” 48Iwe, lupwen unusen ewe mwichen aramas mi mwicheto pwe repwe katol ra küna minne a fis, ra pwärätä esissilen ar liamam me letipengaw pün ra pisiralong fän mwäriir, mwirin ra en me liwiniti leenian. 49Nge meinisin ekkewe aramas mi sissilei Jesus fiti pwal ekkewe fefin mi fitaato Jesus seni Kalili, ra chök ükkütäto me toowaw o kakkatol ekkei mettóch.

Jesus a peiaseló lón peiasen Josef(Matt. 27:57-61; Mark 15:42-47; John 19:38-42)

50Iwe, mi wor emön mwän itan Josef, i emön mönün ewe mwichen älepwüng. I emön mwän mi mwirinnö o wenechar. 51Ätei esap tipeew ngeni minne ra pwüngüweló me ääni föfför. Ätei i seni Arimathea, ew telinimw än ekkewe chón Sus. Pwal ätei i emön mi witiwiti wareton ewe mwüün Kot. 52Ei mwän a feilló ren Pailet o tungórei somään Jesus. 53Mwirin, i a angeätiw somään Jesus we seni wón ewe iräpenges. Iwe, a finitaló lón echö mangaku o isenalong lón ew peias mi tuulong lón ew achaw, esap wor mwo emön a piin peias lón me mwan. 54Ei a fis lekkuniólun ewe ränin amollätä, nge a chök arapakkan an epwe le poputä ewe ränin Sabbat.

55Iwe, ekkewe fefin mi fitaato Jesus seni Kalili mi tapweló mwirin Josef, ra küna ewe peias me usun än somään Jesus a peiaseló. 56Mwirin, ra liwiniti leenier o amollätä ar minen apwokkus me löö fäniten ar repwe epiti soomän Jesus. Nge lupwen ra tawe, a fen tori poputän ewe ränin Sabbat. Iei popun, ra asöösö lón ewe ränin Sabbat usun pwüngün ar öllük.

Ewe peias a suuk. Jesus a manawsäfäl (Matt. 28:1-8; Mark 16:1-8; John 20:1-10)

24Nge lesossorusichin chök lón ewe äewin ränin ewe wiik, ekkewe fefin ra feilló ren ewe peias o uweeló ar kewe minen apwokkus ra fen amollätä. 2Iwe, ra küna pwe ewe faaw mi pineei asamen ewe leenien peias a fen pünüpünüló seni asamen ewe leenien peias. 3Mwirin, ra tolong nge resap küna somään ewe Samol Jesus. 4Iwe, a fis pwe lupwen ra fókkun osukosuk ren minne a fis, repwap chök mäirü pwe rüömön mwän mi üföüf üüf mi saramaram ra üütä ünükküür. 5Mwirin, ekkewe fefin ra fókkun nuokkus o ra chappetiw lepwül, nge ekkewe mwän ra üreniir: “Pwata öüwa nennelong lón peiasen ewe mi manaw me leiin ekkewe mönüma? 6I esap chüen nóm ikeei, pün a manawsäfäl! Ämi mi chemeni usun minne I a apasa ngeni kemi lupwen an we chüen nóm Kalili? 7Pün a apasa: ‘Ewe Nöün Aramas epwe turulong lepöün ekkewe aramas mi tipis, repwe iräpengesi I, nge lón ewe öülüngätin rän epwe manawsäfäl.’ ” 8Iwe, ra chechchemeni pwe Jesus a apasa ei.

9Mwirin, ra liwinsäfäl seni ewe peias o ra aporausa usun ekkeei mettóch meinisin ngeni ekkewe engol me emön chón käeö me pwal ekkewe ekkóch aramas. 10Ekkeei fefin mi feilló ren ewe peias, iir chóweän Mary Makdalene me Joanna, Mary inen James me pwal ekkewe ekkóch fefin mi fitiir, ra aporausa ngeni ekkewe chón künö meet a fis. 11Mereen ekkewe chón künö pwe ekkewe fefin ra chök lalenumwes ren ar kewe kapas, ina popun resap lüküür. 12Nge Peter a üütä o sääló ren ewe peias. Iwe, lupwen a pwóretiw o ällämwelong, a küna ekkewe mangaku chök ra nóm. Iwe, a liwinsäfäl, nge pwisin i wón inisin a nenneiruk ren minne a fis.

Minne a fis me wón ewe aal ngeni Emmaus(Mark 16:12,13)

13Lón chök ewe ränin, rüömön me leiir ra fätäl ngeni ew sóópw itan Emmaus, fisu mwail toowawan seni Jerusalem. 14Iwe, ra kan kakkapas fengen usun ekeei mettóch meinisin ra fis. 15Iwe, lupwen ra akkasoosa me ekkeii usun ekkeei mettóch, Jesus chök wón an a mwittir kaneto reer o fitiir le fätäl. 16Nge resap esilla ika I iö, pwokiten Kot a eppeti seniir pwe repwe silleni.

17Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Meet ei öüwa kan akkasoos fengen usun lefilemi lón ämi ei fäffätäl nge mese lólilen?” 18Mwirin, ewe emön itan Kleopas a pölüweni o apasa ngeni Jesus: “Ifa usun, en chök emön wasööla lón Jerusalem ina kosap silei usun ekkewe mettóch ra fis me ikenan lón ekkeei rän?”

19Iwe, Jesus a eisiniir: “Meet mettóch?” Ina minne, ra apasa ngeni Jesus: “Ekkewe mettóch ra fis ngeni Jesus seni Nazareth, i emön Soufós, a manaman an kapas me an föfför me mwen mesen Kot me aramas. 20Pwal usun än ekkewe samolun souasór me nöüüm kewe nöüwis ra oturu I pwe epwe ninniiló. Iwe, ra iräpengesi I. 21Nge äm apilükülük pwe I ewe Kraist, Ätewe epwe angasa Israel. Ekkeei mettóch meinisin ra fis ülüngät rän a ló. 22Mwirin, ekkóch fefin seni lón äm mwichen chón tapweló mwirin Ätewe, ra ukosossoruló ren ewe peias. Iwe, ra liwinsäfäl fän ew poraus mi ämäirü ngeni keem. 23Pün lupwen resap küna somään Jesus, ra liwinisäfälito nge ra aporausa pwe ra künökün chón läng mi apasa ngeniir pwe Jesus a manawsäfäl. 24Iwe, ekkóch me leiin chókewe mi nóm reem ra feilló ren ewe peias o ra küna usun chök minne ekkewe fefin ra apasa, nge resap küna Jesus.”

25Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Ämi äkkämön aramas mi umwes me mang letipemi ämi öüpwe lükü meinisin minne ekkewe soufós ra fen makkeetiw lón ekkewe taropwe mi pin! 26Ifa usun, esap fat lón minne ekkewe soufós ra oosuni pwe ewe Kraist epwe tolong lón ekkeei riäfföü me mwen an epwe tolong lón fansoun an ling?” 27Iwe, Jesus a tichchik le äwewei ngeniir ekkewe mettóch mi makketiw usun pwisin I seni lón ekkewe taropwe mi pin meinisin. A poputä seni lón ekkewe taropwe makkeien Moses tori meinisin makkeien ekkewe Soufós kewe.

28Lón ei ótun, ra arapakkan ngeni ewe sóópw ia repwe feilló ie. Iwe, itä ümöüman nge Jesus epwe sópweló an sääi. 29Nge ekkewe rüwömön mwän ra peseei Jesus le tungör ngeni o apasa: “Kopwe le nómwóló reem, pün a lekkuniólupwin, nge a atóngawituk.” Iwe, Jesus a tolong pwe epwe nóm reer.

30Iwe, a tori ótun lupwen ra móttiw ren ewe cheepel pwe repwe le mwöngö, nge Jesus a angei eföw kükkün pilawa o tungór än Kot feiöch wón. Mwirin, a kinifeseni o eineti ngeniir. 31Lón na chök ótun, meseer a fataló; iwe, ra silleni Jesus. Nge lón na chök ótun, Jesus a mwittir moruk seniir. 32Iwe, ra kapas fenegen lefiler: “Pwata chök mä esap iwe usun pwichikkaren letipach ren ach pwapwa lupwen I a kakkapas ngeni kich me wón ewe aal o suuki ngeni kich wewen ekkewe taropwe mi pin?”

33Iei minne, lón ewe chök ótun, ekkewe mwän ra üütä o liwinsäfäliti Jerusalem, ia ekkewe engol me emön chón käeö me pwal ekkewe ekkóch chón tapweló mwirin Jesus ra mwichfengen ie. Lupwen ra wareló, chókewe mi nóm Jerusalem ra apasa ngeniir: 34“Pwüngün pwe ewe Samol a wesewesen manawsäfäl; pün I a pwä ngeni Simon!” 35Iwe, ekkewe rüömön ra aporausa usun ekkewe mettóch a fis ngeniir lupwen ra fäffätäl wón ewe aal pwal usun ar ra silleni Jesus lupwen an a kinifeseni ewe pilawa.

Jesus a pwä ngeni nöün kewe chón käeö(Mark 16:14; John 20:19,20)

36Iwe, lupwen ra chüen akkaporausa ekkeei mettóch, Jesus wón inisin a üütäló leiir o apasa ngeniir: “Kinamwe epwe nónnóm reemi.”

37Nge unusen ewe mwich ra fókkun rüükö o nuokkus pün ra ekieki pwe ra küna emön önü. 38Iwe, Jesus a apasa ngeniir: “Pwata öüwa nuokkus? Pwata a wor tipemwaramwar lón letipemi? 39Öüpwe nengeni peii keei me pachapachei keei pün Ngang ei wón inisi. Öüpwe kömwöch inisi o nengeni, pün emön önü esap wor fitukan me chuun, usun öüwa küna pwe a wor reei.”

40Iwe, lupwen Jesus a wes le apasa ei, a pwääri ngeniir pöün kewe me pachapachan kewe. 41Nge pwokiten a fen koon selük ar pwapwa me mäirü, ina pwata resap silei ika repwe fen lükü. Iwe, Jesus a üreniir: “Mei wor enemi mwöngö ikeei?” 42Iei minne, ra ngeni I och fituken iik mi kapwich me ekkóch chönün chunen. 43Iwe, Jesus a angei o mwöngö, nge iir mi nennengeni.

44Mwirin, Jesus a apasa ngeniir: “Ikkeei ekkewe kapas Ngang üwa fen apasa ngeni kemi lupwen äi we nónnóm reemi, pwe ekkewe mettóch meinisin mi makketiw usi lón ekkewe taropwen Öllük än Moses me ekkewe taropwe makkeien ekkewe soufós me ekkewe Köölfel repwe fókkun pwönüetä.”

45Iwe, Jesus a suuki ar ekiek pwe repwe tongeni weweiti masowen ekkewe chómmóng taropwe mi pin. 46Mwirin, I a apasa ngeniir: “Iei meet a fen makketiw melóóm; ina minne, a fókkun pwüng ngeni pwe ewe Kraist epwe tolong lón riäfföü, mwirin, epwe manawsäfälitä seni mäló lón ewe öülüngätin rän. 47Ämi öüpwe fókkun feilló o aronga ngeni aramas pwe repwe siwili ar ekiek, kul seni tipis o kul ngeni Kot pwe ar kana tipis repwe mwusoló. Öüpwe poputä seni lón Jerusalem o aporausa ei poraus lón itei ngeni aramasen ekkewe mwüü meinisin. 48Ämi chón pwärätä fäniten ekkeei mettóch meinisin, pün öüwa küna ar fis. 49Nengeni, iei Ngang üpwe tiinato ewe Ngüünmifel, usun chök Semei we a pwon. Nge öüpwe chök witiwit ikeei lón ewe telinimw Jerusalem tori ewe Ngüünmifel epwe war o ourakemiiló ren manaman seni läng.”

Jesus a feittä läng(Mark 16:19,20; Föfför 1:9-11)

50Mwirin, Jesus a emmweniirewu ngeni Bethany. Iwe, a eitieló pöün kana o efeiöchüür. 51Iwe, a fis pwe lupwen än Jesus a efeiöchüür, a feilló seniir o a pwisipwisitä ngeni lón läng. 52Iwe, ra fel ngeni I, mwirin, ra liwinsäfäl ngeni Jeursalem fän uren pwapwa chapwüür. 53Iwe, ra sópwósópwóló le feilló lón ewe imwenfel pwe repwe mwareiti me enlingaló Kot. Amen.