1 King
Äewin Pwuken Porausen Ekkewe King
David a chinlap
1 Iei King David a chinlapeló. Iwe, ese lifilifil ika fitachö plangkeet ra pwölüw ngeni, nge esap tongeni an epwe meefi pwichikkar ren. 2Iei minne, nöün kewe nöüwiis ra apasa ngeni, “Etto, äm aipwe le kütta emön föpwül esap mwo tori mwän fänitom, en äm samol me king, pwe epwe etenekiik o tümwünuk. Neminnewe epwe kóón ünükkum, pwe en äm samol ewe king, o epwichikkarók.”
3Iei minne, ra küütfeili leemelen ewe fönü Israel fäniten emön föpwül mi lieöch. Iwe, ra küna Abishak, emön fiin Shunem o ra emmwenato i ren ewe king. 4Ewe föpwül a fókkun lieöch. Iwe, a eteneki ewe king o tümwünü i. Nge ewe king esap kóón ren neminnewe.
Adonijah a angei ewe wiisen king fän pöchökkül
5Lón ena ótun, Adonijah, nöün Hakkit we mwän me wón David, a pwisin etekiatä pwe i epwe le king lón leenien saman we a chinlap. Iei minne, a pwisin awora fänitan wóóken me óris o köörato lime mwän repwe sä me mwan. 6Tori iei, esap mwo fän ew än King David, semen Adonijah we epwe öpwüngü le fönöw ätei, esap pwal mwo nge eisini ika pwata a föri ei sókkun lapalap. Adonijah emön mwän mi fókkun äteöch. Inan we a nöüni me mwirin an nöüni Absalom.
7Adonijah a pwüngüpwüng ngeni Joab, nöün Zeruiah we mwän, pwal ngeni ewe souasór Abiathar. Iwe, ra tipeew ngeni pwe repwe älisi an epwe tolong lón ewe wiisen king. 8Nge ikkeiir chókewe mi chök likiitü le ölükülük ngeni David o resap mochen repwe älisätä Adonijah: Ewe souasór Zadok, Benaiah nöün Jehoiada we mwän, ewe soufós Nathan, Shimei, Rei me nöün David kewe chón fiffiti pwe repwe tümwünü.
9Iwe, lón ew ränin, Adonijah a feilló ren ewe föün Zoheleth mi nóm arap ngeni ewe pwuachchen kólik lón En Rokel ia a ääni asór me ie ekkóch siip me ätemwänin kowu pwal ekkóch liälifföön kowu mi öümanaw. Iwe, a köörato pwiin kewe meinisin, iir nöün King David kewe pwal ekkóch mwän me ekkewe nöüwiisen Judah meinisin pwe repwe fiti le asór. 10Nge esap kööri ewe soufós Nathan ika Benaiah ika nöün ewe king kewe chón fiffiti pwe repwe tümwünü ika Solomon pwiin we.
11Mwirin, ewe soufós Nathan a feilló ren Bathsheba, inen Solomon we o eisini, “Ifa usun, kosap meefi pwe Adonijah nöün Hakkit we mwän a pwisin föri pwe epwe king nge ach we samol David esap silei usun? 12Iei minne, are ka mochen pwe kopwe kütta manawom me manawen noum we mwän Solomon, iwe, kopwe fiti äi öüröür ngenuk. 13Kopwe feilló iei chök ren King David o apasa ngeni, ‘Äi samol ewe king, ifa usun, kosap pwon fän ökköpöl ngeniei ngang noum ei chón angang fefin pwe neii we mwän Solomon epwe king me mwirum o epwe móót wón óm we leenien móótun king? Iwe, pwata chök Adonijah a wiiseni ewe wiisen king?’ 14Iwe, lupwen kopwe chök chüen kapas ngeni ewe king, ngang üpwe feitto o önüküchchara meinisin minne en ka fen apasa.”
15Iei minne, Bathsheba a feilló o tolong ren ewe king lón an we rumwen möür. (Lón ei fansoun, ewe king a fókkun chinlap, nge Abishak ewe föpwül seni Shunam a wiisen eteneki i.) 16Iwe, Bathsheba a chappetiw mwen ewe king o awóói.
Mwirin, ewe king a eisini neminnewe, “Meet ka mochen? Meet ngang üpwe tongeni föri fänitom?”
17Nge neminnewe a pölüweni o apasa ngeni, “Äi samol, pwisin en ka pwon fän ökköpöl ngeniei ngang noum ei chón angang fefin, iten ewe SAMOL óm we Kot o apasa pwe neii we mwän Solomon epwe king me mwirum o i epwe móót wón óm we leenien móótun king. 18Nge iei Adonijah a fen i ewe king mi fö, nge en äi samol ewe king kosap mwo nge silei usun. 19Adonijah a ääni asór chómmóng ätemwänin kowu, liälifföön kowu mi öümanaw me siip. Iwe, i a kööri noum kewe mwän meinisin me ewe souasór Abiathar me Joab ewe meilapen ewe mwiichen sounfiu pwe repwe fiti i le asór. Nge i esap kööri noum we chón angang Solomon. 20Iwe iei, en äi samol ewe king, chón Israel meinisin ra witiwiti óm kopwe filätä are iö epwe móót wón óm we leenien móótun king me mwirum, en äi samol ewe king. 21Nge are kosap föri och, epwe fis pwe lón chök ewe ótun en äi samol ewe king kopwe mäló o asöösö ren óm kewe leewo, ngang me neii we mwän Solomon aipwe feiengaw pün aipwe nóm lón tettelin chón föfföringaw.”
22Iwe, lupwen än neminnewe a chüen chök kakkapas ngeni ewe king, ewe soufós Nathan a war. 23Iwe, nöün ewe king kewe chón öüröür ra üreni ewe king, “Iei i ewe soufós Nathan a nóm ikeei pwe epwe chuuruk.” Iwe, Nathan a tolong o chappetiw leppwül me fän mesen ewe king.
24Iwe, Nathan a apasa, “Äi samol ewe king, ifa usun, en ka fen filätä pwe Adonijah epwe le siwiliik le king o epwe le móót wón óm we leenien móótun king? 25Ikenäi, Adonijah a feilló o ääni asór chómmóng ätemwänin kowu, liälifföön kowu mi öümanaw me siip. A kööri meinisin noum kewe mwän pwe repwe fiti ewe apwapwa. A pwal kööri Joab ewe meilapen mwiichen sounfiu me ewe souasór Abiathar. Iei, iir ra fiti i le kametip o wün. Iwe, ra kökkö o apasa, ‘Ewe King Adonijah epwe manawattam!’ 26Nge esap kööriei ngang noum ei chón angang, esap pwal kööri ewe souasór Zadok me Benaiah nöün Jehoiada we mwän me noum we chón angang Solomon. 27Ifa usun, iei och mettóch en äi samol ewe king ka wesewesen föri nge kosap esile ngeni emön me leiin noum kewe nöüwiis pwe repwe silei ika iö epwe siwiliik, en äi samol ewe king, le móót wón óm we leenien móótun king?”
David a ewiisa ngeni Solomon ewe wiisen king
28Mwirin, King David a pölüweni o apasa, “Kopwe köörato Bathsheba pwe epwe feitto reei.” Iei minne, neminnewe a liwinsäfälilong o üütäló fän mesen ewe king.
29Iwe, ewe king a pwon fän ökköpöl o apasa, “Mwo manawen ewe SAMOL, i ewe mi chimanüei seni iteiten feiengaw meinisin, 30ikenäi, ngang üwa atoowu pwüngün pwe noum we mwän Solomon epwe siwiliei le king o móót wón äi we leenien móótun king, usun chök minne ngang üwa fen pwon fän ökköpöl ngenuk me fän mesen ewe SAMOL, ewe Koten Israel.”
31Mwirin, Bathsheba a chappetiw säfäl leppwül fän mesen ewe king o apasa, “Amwo en äi samol King David kopwe manaw tori feilfeilló chök!”
32Mwirin, King David a öllük, “Öüpwe köörato ewe souasór Zadok, ewe soufós Nathan me Benaiah nöün Jehoiadah we mwän.” Iwe, lupwen ätekkewe ra feitto fän mesen ewe king, 33ewe king a apasa ngeniir, “Öüpwe angei Solomon me neii kewe nöüwiis o feittiw ren ewe pwuachchen kólik lón Kihon. Iwe, öüpwe amóóta Solomon neii we mwän wón pwisin neii we dongki upwun wón óris. 34Me ikenan, ewe souasór Zadok me ewe soufós Nathan repwe epiti Solomon pwe i epwe kingen Israel. Mwirin, öüpwe ettiki rappwa o leüommóng le kökkö: ‘King Solomon epwe manawattam!’ 35Lupwen öüpwe emmweni säfälieto i ikeei, i epwe móót wón äi we leenien móótun king. Iwe, i epwe siwiliei lón wiisei wiisen king, pün ngang üwa filätä i pwe epwe chón nemenem wón Israel me Judah.”
36Iwe, Benaiah nöün Jehoiadah we mwän a pölüweni ewe king o apasa, “Amen! Amwo ewe SAMOL, óm we Kot, en äi samol ewe king, epwe öpwüngaló pwe epwe iei usun. 37Iwe, amwo ewe SAMOL epwe fiti Solomon usun an a fiffituk, en äi samol ewe king. Amwo ewe SAMOL epwe föri pwe än Solomon nemenem epwe fen lapalaap seni óm nemenem, en äi samol King David!”
38Iei minne, ewe souasór Zadok, ewe soufós Nathan me Benaiah nöün Jehoiadah we mwän, pwal ekkewe chón Kereth me ekkewe chón Peleth, ikkeiir ekkewe chón fiffiti ewe king pwe repwe tümwünü, ra emmwenätiw Solomon ren ewe pwuachchen kólik lón Kihon, nge Solomon a waawa nöün King David we dongki upwun wón óris. 39Iwe, me ikenan, ewe souasór Zadok a angei ewe ruumen löön epit mi för seni föün olif i a uweei seni lón ewe imwenfel mangaku o a niinätiw wón möküren Solomon. Mwirin, ra ettiki ekkewe rappwa, nge ekkewe aramas meinisin ra leüommóng le kökkö o apasa, “King Solomon epwe manawattam!” 40Iwe, ekkewe aramas meinisin ra fiti Solomon le liwinsäfäl ngeni Jerusalem, nge ra ettiki ekkewe pisekin likettik iter fluut o ra mweireir fän pwapwa mi lapalaap. Ewe apwapwa a mweireir o ökürang ina pwata ewe pwül a chechcheech ren ewe möngüüngü.
41Iwe, lupwen än Adonijah me nöün kewe wasööla mi kökkööto ra chök kärään wes le kametip, ra rongorong ewe apwapwa me mweireir. Iwe, lupwen Joab a rong tikin ekkewe rappwa, a eiis, “Meet a fis? Pwata a fis ei sókkun ökürang lón ewe telinimw?”
42Iwe, lupwen i a chüen chök kakkapas, Jonathan nöün ewe souasór Abiathar we mwän a war. Iwe, Adonijah a apasa ngeni, “Kopwe tolong pün en emön mwän mi mwirinnö, iei popun kopwe fókkun uwato poraus mi mwirinnö.”
43Nge Jonathan a pölüweni o apasa, “Apwi, sap ina. Üsap uwato poraus mi mwirinnö. Ach we samol King David a atoowu pwüngün pwe Solomon a king. 44Ewe king a fen tiinätiw Solomon ren ewe pwuachchen kólik lón Kihon fiti ewe souasór Zadok, ewe soufós Nathan, Benaiah nöün Jehoiadah we mwän me ekkewe chón Kereth me ekkewe chón Peleth. Iwe, ra amóóta Solomon wón nöün ewe king we dongki upwun wón óris pwe epwe waawa. 45Iwe, ewe souasór Zadok me ewe soufós Nathan ra epiti Solomon me lón Kihon pwe i epwe ewe king mi fö. Ra chök kärään liwinsäfäl seni ikenan fän pwapwa. Iei popun, unusen ewe telinimw a efisi apwapwa me mweireir. Iei meet a fis ren ei ökürang ämi öüwa rongorong. 46Nge lapalón, Solomon iei a móót wón ewe leenien móótun king pün i a king. 47Pwal nöün ewe king kewe nöüwiis meinisin ra feilló ren ach we samol King David o pwärätä ar kapasen pwapwa ngeni. Iwe, ra apasa, ‘Amwo óm we Kot epwe föri pwe iteföülón Solomon epwe lapalaap seni iteföülóm! Iwe, amwo mwüün Solomon epwe fen lapalaap seni mwuum we.’ Mwirin, ewe king a arootiw möküran o fel ngeni Kot nge i mi kóón wón kian we peet. 48Iwe, ewe king a apasa ekkeei kapas, ‘Üpwe mwareiti ewe SAMOL, ewe Koten Israel, pün ikenäi i a filätä emön pwe epwe móót wón äi we leenien móótun king lupwen ngang mi chök chüen manaw pwe üpwe pwisin küna ren mesei.’ ”
49Mwirin, nöün Adonijah kewe wasööla meinisin mi kökkööto ra üütä seni ewe cheepelin kametip fän ar nuokkus o ra mwittir le süüfesen en me wón alan. 50Nge pwisin Adonijah a nuokkusiti Solomon, iei minne, a üütä o mwittir süüló ngeni ewe imw mangaku mi pin. Iwe, a kömwöch kewe usun mächään maan mi kenitä seni lepwokuukun ewe róngen asór. 51Mwirin, emön a mwittir esile ngeni Solomon pwe Adonijah a nuokkusiti i, ina minne a turufi ekkewe usun mächään maan mi kenitä seni lepwokuukun ewe róngen asór, nge a tuttungór maaw o apasa, ‘King Solomon epwe pwon fän ökköpöl ngeniei ikenäi pwe i esap niieiló ren ketilas, ngang nöün ei chón angang.’
52Iwe, Solomon a apasa, “Are i a älleta pwe i emön mwän mi ölükülük; iwe, esap wor emön epwe attapa emeet meeten möküran. Nge are epwe pwä och föfför mi ngaw lón manawan, epwe fókkun mäló.” 53Iei minne, King Solomon a tiinaló ekkóch mwän o ra emmwenätiw Adonijah seni ewe róngen asór. Iwe, Adonijah a feitto o chappetiw fän mesen King Solomon, nge Solomon a afeillói o apasa, “Kopwe feilló lón imwom.”
Än David ömwüchchülón kapasen öüröür ngeni Solomon
2 Iwe, lupwen a arap fansoun än David epwe mäló, a ngeni Solomon nöün we mwän ei kapasen öüröür o apasa, 2“Iei, ngang üpwe le feilló ia emön me emön aramas wón fönüfan epwe fókkun feilló ie lón ew rän. Iei minne, kopwe tipepwora o pwääraló pwe en emön mwän. 3Iwe, kopwe öpwönüwetä ekkewe kapasen öüröür än ewe SAMOL óm we Kot o älleasochisi an kewe pwüüng me öllük mi makketiw lón än Moses we pwuken öllük, pün en kopwe feffeitä lón meinisin minne kopwe föri ekis meinisin ia kopwe feilló ie. 4Are kopwe föri ei, mwirin, ewe SAMOL epwe öpwönüwetä an we pwon i a pwon ngeniei, lupwen a apasa, ‘Are mwirimwirum kewe repwe tümwünüöchüw nónnómwun manawer, pwal are repwe tapweto mwiri fän ölükülük ren unusen letiper me unusen ngünür, iwe, esap fókkun mwäl seni pwe iteiten fansoun meinisin epwe chök wor emön seni leiir epwe móót wón óm we leenien móótun king lón Israel.’
5Nge mi wor pwal och mettóch. En mi pwisin silei pwe Joab nöün Zeruiah we mwän a niieló neii kewe rüwömön meilapen mwiichen sounfiun Israel, Abner nöün Ner we mwän me Amasa nöün Jether we mwän. Joab a niireló lón ew fansoun kinamwe pwe älemöön minne iir ra föri lón fansoun maun. Iwe, i a pwisin elimengawa an we peelitin ketilas wón wäänüükün me ipwan kewe sandalen maun wón pachapachan ren ewe chcha i a össükü lupwen fansoun kinamwe. 6Iei minne, kopwe aea óm tipächchem ren meet kopwe föri ngeni Joab, nge kosap mwüüt ngeni pwe epwe feittiw lón peias fän kinamwe lupwen an a mwooi meeten möküran.
7Nge kopwe kirekiröch ngeni nöün Barzillai kewe mwän seni Kilead. Kopwe föri pwe iir repwe nóm leiin chókewe mi mwöngö seni óm cheepel, pün iir ra ääni kirekiröch ngeniei o tümwünüei, lupwen üwa süü seni Absalom pwiim we.
8Iwe, kopwe chechchemeni pwe a nóm reemw Shimei nöün Kera we mwän, ewe re Benjamin seni Bahurim. I a kökköngaw ngeniei ren an kewe óttek mi fókkun ngaw lón ewe ränin ngang üwa süüló ngeni Mahanaim. Lupwen ätei a feittiw pwe epwe souniei órun ewe chaanpwuupwu Jordan, ngang üwa pwon fän ökköpöl ngeni i iten ewe SAMOL o apasa pwe ngang üsap niieló i ren ketilas.’ 9Nge kosap ekieki ngeni ätei pwe i emön esap wor tipisin. En emön mwän mi tipächchem, iwe, kopwe silei meet kopwe akkóóta ngeni ätei an epwe mäló. Kopwe atolonga ätei lón peias fiti chcha fän meeten möküran mi mwooi.”
10Mwirin, David a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón ewe Telinimwen David. 11David a nemenem wón Israel lón üküükün fääik ier. A nemenem lón üküükün fisu ier lupwen a nóm lón Hebron, nge lupwen a nóm lón Jerusalem, a nemenem lón üküükün iliik me ülüngät ier. 12Iwe, Solomon a tapweto mwirin David saman we o siwili lón ewe wiisen king. Iwe, mwüün a fókkun nüküchchar le pwönüwetä.
Solomon a önüküchchara mwüün
13Iwe, lón ew ränin, Adonijah ina i minne inan Hakkit a feitto ren Bathsheba inen Solomon we. Iwe, Bathsheba a eisini Adonijah, “Ifa usun, ka feitto pwe kopwe efisätä osukosuk?”
Nge Adonijah a pölüweni o apasa, “Apwi, ngang üwa feitto fän kinamwe.” 14Mwirin, ätewe a pwal apasa, “Mi wor och mettóch ngang üwa mochen üpwe tungórek.”
Iwe, neminnewe a apasa, “Kopwe apasa meet óm na tungór.”
15Mwirin, Adonijah a apasa, “En ka silei pwe ewe mwüü, mwüüi. Ekkewe chón Israel meinisin ra ösüküsükü pwe ngang üpwe ewe king üpwe tapweto mwirin David. Nge iei a fen sossor pün ewe mwüü a siiwil o a ló ngeni pwii we, pün ina usun minne ewe SAMOL a mochen. 16Iei minne, iei mi wor ew äi tungór ngenuk, nge kose mochen kosap eliwiniei.”
Iwe, Bathsheba a apasa ngeni Adonijah, “Kopwe apasa meet óm na tungór.”
17Mwirin, ätewe a apasa, “Kose mochen kopwe kapas ngeni King Solomon fänitei, pün ngang mi silei pwe i epwe föri iteiten mettóch en kopwe tungór. Kopwe tungórei pwe epwe ngeniei Abishak ewe föpwül seni Shunam pwe üpwe pwülüweni.”
18Iwe, Bathsheba a apasa, “Mi fókkun mwirinnö. Ngang üpwe kapas ngeni ewe king fänitom.”
19Iei minne, Bathsheba a feilló ren King Solomon pwe epwe kapas ngeni fäniten Adonijah. Iwe, ewe king a üütä seni an we leenien móótun king pwe epwe kapwong ngeni neminnewe o a appwaro ngeni. Lupwen Solomon a móótsäfälitiw wón an we leenien móótun king, a öllük pwe repwe uweato ew leenien móótun king fäniten inan we. Iwe, neminnewe a móttiw peliifichin Solomon.
20Mwirin, neminnewe a apasa, “Mi wor ew äi kükkün tungór ngenuk, nge üwa äneän pwe amwo kosap eliwiniei.” Iwe, ewe king a apasa ngeni neminnewe, “En ka silei pwe ngang üsap eliwinuk. Kopwe apasa meet óm na tungór, inei.”
21Iwe, neminnewe a apasa, “Kopwe mwüüt ngeni Adonijah pwiimw we pwe epwe pwülüweni Abishak ewe föpwül seni Shunam.”
22Iwe, King Solomon a pölüweni o apasa ngeni inan we, “Pwata ka tongeni ökkönümwü le tungóreei pwe üpwe fangaló Abishak ewe föpwül seni Shunam ngeni Adonijah? Men fen pwal mwirinnö óm kopwe tungóreei pwe üpwe ngeni ewe mwüü! En ka silei pwe i pwii wätte seniei, iwe, ewe souasór Abiathar me Joab nöün Zeruiah we mwän ra nóm wón an peekin.”
23Mwirin, King Solomon a öpölü ewe SAMOL lón an pwon fän ökköpöl o apasa, “Amwo ewe SAMOL epwe niieiló are Adonijah esap mööni ren pwisin manawan an ei tungór! 24Ewe SAMOL a önüküchcharaei o amóótaei wón än David semei we leenien móótun king, a pwal öpwönüwetä mwüüi mwüün familien king usun i a fen pwon. Iei minne, mwo manawen ewe SAMOL, Adonijah epwe ninniiló ikenäi!” 25Iei minne, King Solomon a öllük ngeni Benaiah nöün Jehoiadah we mwän pwe epwe niieló Adonijah. Iwe, Benaiah a niieló Adonijah.
26Mwirin, ewe king a apasa ngeni ewe souasór Abiathar, “Kopwe liwinsäfäliló ngeni pwisin leeniom we lón Anathoth. Pün a fich ngenuk óm kopwe mäló, nge ngang üsap niikeló iei, pwokiten en ka mwärei ewe Pwórofel än ewe SAMOL mi ääni epilónen nemenem fäniten David semei we, pwal pwokiten en ka tolong lón riäfföü fiti semei we lón an kewe riäfföü meinisin.” 27Iei minne, Solomon a äweesi Abiathar seni wiisan we wiisen souasór fäniten ewe SAMOL. Ren ei, a pwönüwetä ewe öllük ewe SAMOL a atoowu me lón Shiloh fänäsengesin ekkewe mwirimwirin Eli.
28Iwe, inamwo are Joab esap tapweló mwirin Absalom me mwan, nge i a pwal chuungeni Adonijah lón an üüngeni ewe mwüü. Lupwen Joab a rong usun än Adonijah mäló, i a sääló ngeni än ewe SAMOL we imw mangaku mi pin o kömwöch ekkewe usun mächään maan mi kenitä seni lepwokuukun ewe róngen asór. 29Iwe, lupwen ei poraus a tori King Solomon, i a tiinaló Benaiah nöün Jehoiadah we mwän o apasa ngeni pwe epwe feilló o niieló Joab.
30Iei minne, Benaiah a feilló o tolong lón än ewe SAMOL we imw mangaku mi pin o apasa ngeni Joab, “Ewe king a öllük ngenuk pwe kopwe toowu!”
Nge Joab a pölüweni o apasa, “Apwi. Ngang üpwe chök mäló ikeei.” Iei minne, Benaiah a liwinsäfäliló ren ewe king o üreni meet Joab a apasa.
31Mwirin, ewe king a apasa ngeni Benaiah, “Kopwe föri minne i a apasa. Kopwe niieló i ikenan ünükkün ewe róngen asór o peiaseni. Ei epwe ömwökütü seniei pwal seni chón än semei famili tipisin än Joab niieló aramas nge esap wor popun. 32Mwirin, ewe SAMOL epwe liwini ngeni chappen an niieló rüwömön mwän mi koon pwüng o mwirinnö lap seni i. Pün esap wor pwünün semei we lón mälón Abner nöün Ner we mwän ewe meilapen sounfiun Israel me Amasa nöün Jether we mwän ewe meilapen sounfiun Judah. 33Amwo Joab me mwirimwirin kana repwe nóm fän tipisin ekkeei föfförün niieló aramas tori feilfeilló chök. Nge amwo ewe SAMOL epwe mwüütätä kinamwe ngeni David me mwirimwirin kana, pwal ngeni an we leenien móótun king tori feilfeilló chök.”
34Ina minne, Benaiah nöün Jehoiadah we mwän a liwinsäfäl ngeni ewe imw mangaku mi pin o niieló Joab. Iwe, Joab a peias lón pwisin leenian we lón ewe fönüpöön. 35Mwirin, ewe king a filätä Benaiah nöün Jehoiadah we mwän o atolonga i lón leenien Joab we pwe epwe meilapen ewe mwiichen sounfiu. Ewe king a pwal atolonga ewe souasór Zadok pwe epwe tolong lón leenien Abiathar.
36Mwirin, ewe king a tiiti Shimei o apasa ngeni, “Kopwe öüüwetä ew imwom ikeei lón Jerusalem o nónnóm lón. Nge kosap toowu lükün ewe telinimw pwe kopwe feilló ekis. 37Pün lón ewe ränin en kopwe toowu o pwereló peekilón ewe lemólun Kidron, kopwe silei pwe en kopwe fókkun mäló. Nge chappen chaóm epwe pwisin nóm wón mökürom.”
38Iwe, Shimei a apasa ngeni ewe king, “Meet en ka öpwüngaló fänitei a mwirinnö. Ngang noum ei chón angang üpwe föri ese lifilifil meet en äi samol ewe king ka öllük.” Iwe, Shimei a nónnóm lón Jerusalem lón fansoun langattam.
39Nge ülüngät ier mwirin, rüwömön nöün Shimei amanaw ra süüló ren Akish nöün Maakah we mwän ewe kingen Kath. Iwe, lupwen Shimei a silei pwe nöün kewe amanaw ra nóm lón Kath, 40a riietä leenien móótun wón nöün we dongki o a feilló ren Akish lón Kath pwe epwe kütta nöün kewe amanaw. Iwe, lupwen Shimei a küneer, a angeiir o liwinsäfäliló Jerusalem.
41Iwe, Solomon a rongorong pwe Shimei a feilló seni Jerusalem o feilló ngeni Kath; iwe, a pwal liwinsäfälito. 42Iei minne, ewe king a tiiti Shimei o a apasa ngeni, “Ifa usun, ngang üsap föri pwe en kopwe öpölü ewe SAMOL lón óm pwon o fönök le apasa pwe kosap feilló ekis, pün are kopwe feilló ekis, iwe, kopwe fókkun mäló? Nge en ka pölüweni o apasa ngeniei lón ewe fansoun, ‘Meet en ka öpwüngaló fänitei a mwirinnö. Ngang üpwe älleasochisi minne ka apasa.’ 43Iwe, pwata kosap öpwönüwetä minne ka pwon ngeni ewe SAMOL? Pwata kosap älleasochisi äi we öllük ngenuk?”
44Iwe, ewe king a pwal apasa ngeni Shimei, “En ka fókkun chechchemeni ekkewe föfför mi ngaw meinisin en ka föri ngeni semei we King David. Iei minne, amwo ewe SAMOL epwe öpwünguk fäniten óm kewe föfför mi ngaw. 45Nge amwo ngang King Solomon üpwe angei än ewe SAMOL feiöch mi somwoló. Iwe, amwo iteiten fansoun meinisin epwe chök wor emön me leiin ekkewe mwirimwirin David epwe móót wón an we leenien móótun king fän mesen ewe SAMOL tori feilfeilló chök.”
46Mwirin, fän än ewe king öllük, Benaiah nöün Jehoiadah we mwän a emmwenawu Shimei lükün o niieló.
Iwe, iei ewe mwüü a nüküchchar le pwönüwetä me lepöün Solomon.
Än Solomon tungór fäniten tipächchem (2 Kronika 1:3-12)
3 Mwirin, King Solomon a föri ew pwonen etipeew ngeni Farao ewe kingen Egypt, o a pwülüweni emön leiin nöün kewe föpwül. Iwe, a uweato neminnewe o anómwu i lón ewe telinimwen David tori an a wes le öüüwetä pwisin imwan we, pwal imwen ewe SAMOL we me ewe tiit mi pwellifeili ewe telinimw Jerusalem. 2Nge lón ewe fansoun, ekkewe aramasen Israel ra ääni ar kewe asór wón ekkewe róngen asór lón ar kewe leenien fel wón ekkewe leeni mi tekia, pwokiten esap mwo wor ew imwenfel mi köüütä ia repwe afóna ie iten ewe SAMOL tori lón ekkana ränin. 3Solomon a pwääraló an echeni ewe SAMOL ren an öpwönüwetä ekkewe öüröür meinisin än David saman we, chiilón chök, i a pwal ääni ekkewe asór me keni appach mi pwokkus wón ekkewe róngen asór lón ekkewe leenien fel wón ekkewe leeni mi tekia.
4Ewe ew róngen asór a koon öüchchea me leiin ekkewe róngen asór, iei ewe mi nóm lón Kibeon. Iei minne, lón ew ränin, ewe king a feilló ikenan o ääni asór engöröw mönün asóren keek. 5Iwe, lón ewe pwinin, ewe SAMOL a pwää ngeni Solomon lón an tan me lón Kibeon. Iwe, Kot a apasa ngeni, “Meet en ka mochen? Kopwe tungór, iwe, ngang üpwe fang ngenuk.”
6Iwe, Solomon a apasa, “En ka fókkun kirekiröch o ölükülük ngeni noum we chón angang David semei we, pwokiten i a ölükülük ngenuk o manaweni ew manawen let me wenechchar. Iwe, en ka sópweló le pwääri ngeni i óm kirekiröch ren óm ka fang ngeni i emön nöün mwän pwe epwe siwili lón wiisan wiisen king, usun a fis ikenäi.
7Iwe, iei äi SAMOL me äi Kot, en ka fen ewiisaei ngang noum ei chón angang pwe üpwe tolong lón leenien David semei we pwe üpwe king, nge ngang emön chök kükkün semiriit o üsap silei epwe ifa usun äi üpwe föri wiisei. 8Ngang noum ei chón angang üwa nóm ikeei leiin noum kewe aramas en ka filiretä, iir ew mwiichen aramas mi chóówätte, ra fókkun chómmóng än emön epwe tongeni älleani iteiter. 9Iei minne, ngang üwa tungór ngenuk, kopwe fang ngeniei ngang noum ei chón angang ew leluk mi weweöch, pwe üpwe tongeni nemeni noum aramas fän pwüng o üpwe tongeni älefiila lefiilen minne mi pwüng me minne mi mwääl. Pün iö epwe pwisin tongeni nemeni noum ei mwiichen aramas mi chóówätte?”
10Iwe, ewe SAMOL a efich än Solomon we pölüwen o a pwapwa pwe i a tungór fäniten an epwe tipächchem. 11Iei minne, Kot a pölüweni o apasa ngeni Solomon, “Pwokiten en ka tungór fäniten óm kopwe tipächchem pwe kopwe tongeni nemeni neii kewe aramas fän pwüng, nge kosap tungór fäniten óm kopwe manawattam ika fäniten óm kopwe pisekisek, kosap pwal tungór fäniten än chón opwutom repwe mäló, 12nengeni, ngang üpwe ngenuk meet en ka tungór fänitan. Nengeni, ngang üpwe fang ngenuk ew leluk mi miriit o tipächchem, pwe esap wor emön mi manaw me mwom epwe wewe ngenuk, esap pwal wor emön me mwirum epwe wewe ngenuk. 13Iwe, ngang üpwe pwal fang ngenuk meet en kosap tungór fänitan. Ngang üpwe fang ngenuk ekkeei ruu mettóch: pisekisek me iteüöch. Iwe, esap wor emön king lón unusen fönüfan epwe wewe ngenuk lón unusen ränin manawom. 14Iwe, are en kopwe fätäl lón äi kewe aal o älleasochisi äi kewe pwüüng me öllük usun David semom we a föri, mwirin, ngang üpwe fang ngenuk ew manaw mi langattam.” 15Mwirin, Solomon a neló, nge a meefi pwe a chök tan.
Iwe, a liwinsäfäl ngeni Jerusalem o üütä mwen ewe Pwórofel ia än ewe SAMOL we pwon a nóm ie. Iwe, a ääni asóren keek me asóren kinamwe. Mwirin, a föri ew kametip mi wätte o köörato nöün kewe nöüwiis meinisin.
Solomon a tipächchem lón an ääni köpwüng
16Ekkóch fansoun me mwirin, rüwömön fefin mi ääni amöömö inisir ra feitto ren ewe king o üütä fän mesan pwe epwe filätä ngeniir pwüngün ar äniini. 17Iwe, emön leiir a poputä le apasa, “Äi samol, ei fefin me ngang aia nóm lón ew chök imw. Iwe, ngang üwa nöüni emön mönükól lupwen neminnei a nóm reei lón ewe imw. 18Ülüngät rän me mwirin än neii we a upwutiw, pwal ei fefin a nöüni emön mönükól. Äm chök aia nóm lón ewe imw, esap wor emön chón ekis a nóm lón ewe imw pwe fókkun äm chök rüwömön.
19Nge nöün neminnei we mönükól a mäló lepwin, pwokiten i a chouni. 20Mwirin, neminnei a pwäätä luukenipwin, a ekii neii we äät seni ünükki, lupwen ngang noum ei chón angang fefin üwa möür. Iwe, a akkóónätiw nöün we äät mi mäló ünükki, nge a akkóónätiw neii we äät mi manaw ünükkün. 21Lesossor, ngang üwa pwäätä o sótuni pwe üpwe oupwu neii we äät, ngei üwa küna pwe a mäló. Nge lupwen üwa nennengenöchüw ewe äät lón saramen ewe soran, üwa küna pwe esap iwe i neii we äät ngang üwa nöünätiw.”
22Nge ewe pwal emön fefin a chietä o apasa, “Apwi! Ewe mi manaw ina i neii, nge ewe mi mäló, ina i wesewesen noum.”
Nge ewe äemönün fefin a chök äniicho le apasa, “Apw! Ewe mi mäló, ina i noum, nge ewe mi manaw, ina i neii.” A iei usun än ekkewe fefin ra äniini fengen me fän mesen ewe king.
23Mwirin, ewe king a apasa, “Ewe emön a apasa, ‘Iei i neii we äät mi manaw, nge noum ewe äät mi mäló.’ Nge pwal ewe emön a apasa, ‘Apw. Noum ewe mi mäló, nge neii ewe emön mi manaw.’ ”
24Iwe, ewe king a apasa, “Iwe, ina! Öüpwe uwato reei efóch ketilas.” Ina minne, ra uwato efóch ketilas ren ewe king. 25Mwirin, ewe king a apasa, “Öüpwe tilenifeseni ewe mönükól mi manaw pwe epwe ku rüwepeek. Iwe, öüpwe ngeni ewe emön fefin epeek, nge ewe epeek öüpwe ngeni ewe pwal emön fefin.”
26Mwirin, ewe fefin ina i wesewesen inen ewe äät mi manaw a kapas ngeni ewe king, pün i a fókkun tongei nöün we äät. Iwe, a kechiw nge apasa, “O, apwi äi samol! Kopwe ngeni neminnewe ewe mönükól mi manaw, nge kose mochen kosap fókkun niieló.”
Nge ewe emön fefin a apasa, “A mwirinnö! Pün ngang üsap nöüni ewe äät mi manaw, pwal en kosap pwal nöüni. Öüpwe tilenifeseni lón ruu kinikin o inetii lefiilem!”
27Mwirin, ewe king a apasa, “Öüsap niieló ewe mönükól, nge öüpwe ngeni ewe äemönün fefin mi mochen pwe ewe mönükól epwe manaw, pün ina i wesewesen inen ewe mönükól.”
28Iwe, ewe kapas usun än ewe king a filätä pwüngün ewe mettóch, a mwittir meresfeil leemelen unusen Israel. Iwe, ekkewe aramas ra fókkun mwaar lupwen ra meefi usun ewe tipächchem mi lapalaap Kot a fang ngeni Solomon pwe epwe tongeni filätä pwüngün köpwüng fän wenechchar.
Nöün Solomon kewe nöüwiis me kepina
4 Iei, Solomon a king wón unusen Israel. 2Iwe, ikkeei iten nöün kewe nöüwiis:
Azariah nöün nöün Zadok we mwän, i ewe souasór.
3Elihoref me Ahijah nöün Shisha kewe mwän, iir seketeri. Jehoshafat nöün Ahilud we mwän, i nöün ewe king chón makkeetiw porausen meet mi fis.
4Benaiah nöün Jehoiadah we mwän, i meilapen ewe mwiichen sounfiu. Zadok me Abiathar, iir souasór.
5Azariah nöün Nathan we mwän, i a nemeni ekkewe kepinan kewe kinikin. Zabud nöün Nathan we mwän, i emön souasór, nge pwal i nöün ewe king souöüröür.
6Ahishar, i chón nemeni akkóóten meet mi fis lón ewe imwen king, nge Adoniram nöün Abda we mwän, i a wiisen nemeni ewe mwiichen chón angangen kinrosi.
7Iwe, Solomon a pwal filätä engol me rüwömön kepina pwe repwe nemenem wón unusen Israel. Iir ra wiisen awora mwöngö seni ekkewe aramas fäniten ewe king me chón leimwan. Emön me emön leiir a awora mwöngö fäniten ew maramen lón ew ier. 8Iwe, ikkeei iten ekewe kepina me ekkewe kinikin ra nemenen lón:
Ben-Hur a nemenem lón ewe fönü mi chukuchukutä lón Efraim.
9Ben-Deker a nemenen lón Makaz, Shaalbim, Beth Shemesh me Elon Beth Hanan.
10Ben-Hessed a nemenem lón Arubboth pwal pacholong Sokoh me unusen ewe fönü Hefer.
11Ben-Abinadab a nemenem lón Nafoth Dor. (Ätei a pwülüweni Tafath emön nöün Solomon kewe föpwül.)
12Baana nöün Ahilud we mwän a nemenem lón Taanak, Mekiddo me unusen Beth Shan arap ngeni Zarethan peekitiwen Jezreel, pwal unusen ewe kinikin seni Beth Shan tori Abel Meholah achööwaló ngeni Jokmeam.
13Ben-Keber a nemenem lón Ramoth Kilead pwal pacholong ekkewe telinimwen Jair (a eiteit seni iten Jair nöün Manassa we mwän) lón Kilead. A pwal nemenem lón ewe fönü Arkob mi nóm lón kinikinin Bashan pwal pacholong ekkewe wone telinimw wätte mi pöchökkül tittiir fiti asamalaper kewe mi wor lókkuur mi för seni piraas.
14Ahinadab nöün Iddo we mwän a nemenem lón Mahanaim.
15Ahimaaz a nemenem lón ewe fönü Naftali. (Ätei a pwülüweni Basemath pwal emön Solomon kewe föpwül.)
16Baana nöün Hushai we mwän a nemenem lón ewe fönü Asher pwal lón Aloth.
17Jehoshafat nöün Paruah we mwän a nemenem lón ewe fönü Issakar.
18Shimei nöün Ela we mwän a nemenem lón ewe fönü Benjamin.
19Keber nöün Uri we mwän a nemenem lón ewe fönü Kilead pwal pacholong ekkewe kinikinin fönüen Sihon nöün chón Amor we king me fönüwen Ok ewe kingen Bashan. Solomon a filätä emön chök kepina lón unusen ei kinikinin pwal pacholong ewe fönü Judah.
Än Solomon feffeitä me an tipächchem
20Iwe, ekkewe aramasen Judah me Israel ra fókkun chómmóng usun chök chómmóngun föün pien arosset. Ra fókkun menemenöch pün a wor chómmóng eneer me ünümeer. 21Iwe, Solomon a nemeni ekkewe mwüü meinisin, seni ewe chaanpwuupwu Eufreitis tori ewe fönü fönüwen ekkewe chón Filistia, pwal achööwätiw öör tori ewe kiään Egypt. Aramasen ekkana fönü mi kuf ren Solomon ra tiinato ar takises ren Solomon o sópweló le angang ngeni i lón unusen ränin manawan.
22Iwe, iei üküükün mwöngö mi kawor iteiten rän fäniten mwöngön lón imwen Solomon we imwen king. Ina epwe üküükün ipwükü lime bushel pilawa mi amas o mwirinnö, ülüpwükü bushel pwal och sókkun pilawa, 23engol ätemwänin kowu mi ammwöngö me lón leenien maan, rüwe ätemwänin kowu mi ammwöngö fetil me lemal, ipwükü siip ika kuuch, nge mi pwal wor chia me ekkóch sókkun chia iter kazeel me robak, pwal chukó mi fóól. 24Solomon a nemeni unusen ekkewe mwüü meinisin mi nóm lotowun ewe chaanpwuupwu Eufreitis, seni Tifsah tori Kaza, wewen pwe i a nemeni ekkewe king meinisin mi nóm lotowun ewe chaanpwuupwu Eufreitis. Iwe, a wor an kinamwe ngeni ekkewe mwüü meinisin mi nóm pwellin ünükkün. 25Iwe, lón unusen fansoun manawen Solomon, ekkewe aramasen Judah me Israel meinisin ra nónnóm lón kinamwe o tümwün seni feiengaw. Iwe, seni Dan tori Beersheba, ew me ew famili a wor en me pwisin imwan me an tännipin irän wain me irä fiik.
26Mi pwal wor üküükün fääik ngöröw än Solomon leenien óris fäniten nöün kewe óris mi lukeei waan kewe wóóken pwal engol me ruu ngöröw chón waawa óris.
27Iwe, ekkewe kepinan ekkewe kinikin ra nöümaram le aworato ekkewe mwöngö fäniten King Solomon me fäniten chókana meinisin mi feitto mwöngö ren än ewe king cheepel. Ra tümwünü pwe esap osun och mettóch. 28Ra pwal uwato parli me fetilipwas fäniten ekkewe óris mi lukeei ekkewe wóóken me ekkewe pwal ekkóch óris. Ra uweireto ngeni ekkewe leenien maan, nge emön me emön a uweato minne öüküükün wiisan.
29Iwe, Kot a fang ngeni Solomon an tipächchem mi lapalaap me an weweöch pwal an silelap mi fókkun wätte esap wor öüküükün. 30Enletin, än Solomon tipächchem a fókkun luuló seni än ekkewe mwän tipächchemen Öötiw me än ekkewe mwän tipächchemen Egypt meinisin. 31I a tipächchem seni ekkewe pwal ekkóch mwän tipächchem, pacholong Ethan ewe mwirimwirin Ezra me nöün Mahol kewe mwän iter Heman, Kalkol me Darda. Iwe, an iteföüló a meresfeil leemelen ekkewe mwüü meinisin mi nóm pwellin ünükkün. 32Solomon a makkeei üküükün ülüngät ngöröw kapasen emiriit o föri üküükün engöröw limachö kööl. 33Ätei a tongeni kapas lón an silelapei usun sókkun irä meinisin, seni ewe sókkun irä wätte itan sedar mi nóm lón Lebanon tori ewe sókkun irä kükkün itan hysop mi määr lón mökkün ekkewe tiit. Ätei a pwal tongeni kapas usun ekkewe maan, ekkewe määnsüüsü, ekkewe maantöötö me ekkewe iik. 34Iwe, ekkewe king seni ekkewe mwüün fönüfan mi rongorong usun porausen än Solomon tipächchem ra tiinato chón tupwuni mwüür kewe pwe repwe feitto o öüseling ngeni än Solomon tipächchem.
Angangen amollätä fäniten köüütän ewe Imwenfel (2 Kronika 2:1-8)
5 King Hairam seni Tayer i emön piin chiechien David mi ölükülük iteiten fansoun. Iei minne, lupwen a rongorong pwe Solomon nöün David we mwän a i ewe king mi fö lón Israel, a tiinaló nöün kewe chón künö ren Solomon pwe repwe uweei an kapasen pwapwa ren meet a fis ngeni. 2Mwirin, Solomon a tiinaló ren Hairam ei poraus:
3“En ka silei pwe David semei we esap tongeni öüüwetä ew Imwenfel fäniten an epwe afóna iten ewe SAMOL an we Kot, pwokiten chómmóngun ekkewe maun i a ääni ngeni chón ekkewe mwüü mi nóm ünükkün. I esap tongeni öüüwetä ew Imwenfel tori än ewe SAMOL epwe okkufu chón opwutan kana meinisin. 4Nge iei, ewe SAMOL äi we Kot a fang ngeniei kinamwe ünükki meinisin. Esap wor chón opwutaei, esap wor och mi ngaw epwe efeiengawaei. 5Iei minne, ngang üwa ekieki pwe üpwe öüüwetä ew Imwenfel fäniten äi üpwe afóna iten ewe SAMOL äi we Kot, usun chök i a fen öüröüra ngeni David semei we pwe ngang üpwe föri. Pün ewe SAMOL a üreni semei we, ‘Noum we mwän, ätewe ngang üpwe anómwu wón óm we leenien móótun king pwe epwe siwiliik, ätena epwe öüüwetä ewe Imwenfel pwe epwe afóna itei.’
6Iei minne, kose mochen kopwe öllük pwe repwe pöküpöküto ekkewe irä sedar seni Lebanon fänitei. Kopwe mwüüt ngeni neii kewe chón angang repwe fiti noum kewe chón angang, nge ngang üpwe ngenuk liwinin noum kewe chón angang, ese lifilifil ika meet öüküükün liiwin en ka apasa. Pün en ka silei pwe esap wor emön me leiim a sipeöch le üküük irä usun ekkewe re Sidon!”
7Iwe, ina usun meet a fis, pwe lupwen a tori Hairam än Solomon we poraus, a fókkun pwapwa o apasa, “Üpwe mwareiti ewe SAMOL ikenäi, pün i a fang ngeni David emön nöün mwän mi tipächchem, pwe epwe kingen ewe mwüün Israel mi lapalaap.”
8Mwirin, Hairam a tiinaló ren Solomon pölüwen an we poraus o apasa:
“Ngang üwa ekieki usun óm we poraus en ka tiinato reei. Iwe, ngang üpwe föri usun minne en ka tungór fänäsengesin ekkewe sópwun irä. Iwe, ngang üpwe awora ngenuk iir me ruu, ekkewe sópwun irä sedar me saipres. 9Neii kewe chón angang repwe uweätiw ekkewe sópwun irä seni wón ekkewe chukun Lebanon tori arossetin ewe Matawen Mediterranea o föri pwe repwe usun ekkóch ääräi. Iwe, äm aipwe apaseretiw arossetin ewe fönü tori menni leeni en ka filätä. Me ikenan, äm aipwe äimwüfeseni ekkewe ääräi o uweeló ekkewe sópwun irä reemw. Iwe, en kopwe mwüütätä äi we tungór ren óm kopwe liwini ngeniei wón mwöngö fäniten chón leimwei.”
10Iei minne, Hairam a awora fäniten Solomon ekkewe sópwun irän sedar me saipres alóngólóng wón üküükün unusen an mochen. 11Nge ren ekkesiwilin, Solomon a tiinaló ren Hairam ew liiwin iteiten ier ina epwe üküükün ipwükü ngöröw tuuk föün wiit pwe enen chón leimwan kana, kapach ngeni ina epwe üküükün ipwükü engol ngöröw kalon apüra seni föün olif mi üchüüch. 12Iei usun än ewe SAMOL a fang ngeni Solomon an tipächchem mi lapalaap usun a pwon ngeni. Iwe, a wor kinamwe lefiilen Hairam me Solomon, ina minne, iir me rüwömön ra föri ew pwonen etipeewin kinamwe fengen lefiiler.
13Mwirin, King Solomon a etteri üküükün iliik ngöröw chón angangen kinrosi seni leiin chón Israel meinisin pwe repwe älillis lón ei angang. 14Iwe, Solomon a inetii ekkewe chón angang lón ülüngät mwiich pwe a wor engol ngöröw lón ew me ew mwiich. Ra lillikesiiwil, pün ew mwiich ra angang lón Lebanon ew maram, nge mwirin, ra feilló o nóm lón leenier lón ruu maram. Solomon a filätä Adoniram pwe epwe wiisen nemeni ei mwiichen chón angangen kinrosi. 15Solomon a pwal etteri üküükün waliik ngöröw chón falafal faaw me wón ekkewe chukuchukutä me fiik ngöröw pwe repwe mwäreei ekkewe faaw. 16A pwal wor üküükün ülüngät ngöröw ülüpwükü souemwenin angang mi nemeniir o tümwünü ewe angang. 17Iwe, fän än ewe king öllük, ekkewe chón falafal faaw ra tuuw o faleei ekkóch peekin faaw mi wätte o mömmóng fäniten lóngólóngun ewe Imwenfel. 18Mi wor ekkóch mwän seni ewe telinimw Kebal ra älisi nöün Solomon me nöün Hairam kewe chón köü imw le amollätä ekkewe irä me faaw fäniten ewe Imwenfel.
Solomon a öüüwetä ewe Imwenfel
6 Iwe, fän ewe maram Ziv, iei ewe oruuwen maram (lukalapen mweires), lón ewe örüwänüwen ierin än Solomon nemenem lón Israel, i a popuetä angangen köüütän än ewe SAMOL we Imwenfel. Iei ewe föpwükü waliiken ier me mwirin än ekkewe aramasen Israel ra ngasowu seni ewe fönü Egypt ia ra nöüniir amanaw ie.
2Üküükün ewe Imwenfel King Solomon a öüüwetä fäniten ewe SAMOL, tiwe fiit langattaman, iliik fiit chöölapan, fääik me limu fiit tekian. 3Ewe kengkang mi nóm mesen ewe Imwenfel a chök löllöfengen chöölapan me chöölapen inisin ewe Imwenfel, pün üküükün chöölapan, iliik fiit. Ewe kengkang a sópwósópwowu seni fän mesen ewe Imwenfel wón üküükün engol me limu fiit. 4Iwe, Solomon a pwal föri ekkewe asammwacho ra pinepin ngeni mächä mi nut ra nóm kükkütä wón unusen etiippen ewe Imwenfel. 5Solomon a föri ekkewe ruumw mi pach ngeni pwellin lükün etiippen leepekin me lükün sökürün ewe Imwenfel. A wor ülüngät sässärin kewe ruumw a pwal wor lóngólóngur. 6Üküükün chöölapen ewe sässärin faan, fisu esóp fiit, üküükün chöölapen ewe sässärin lukalapan, tiu fiit, nge üküükün chöölapen ewe öülüngätin sässär, engol esóp fiit. Ekkewe ruumw ra pach ngeni leepekin ekkewe etiippen ewe Imwenfel me lükün ren ekkewe irälapen faan mi lóngótä wón feriwun pwellin etiipen ewe imwenfel me lükün. A iei usun pwe ekkewe irälap resap pwurolong lón ekkewe etiip.
7Ekkewe faaw ra aea le öüüwetä ewe Imwenfel ra fen wes le fal me lón ewe leenien fal faaw, pwe unusen ewe Imwenfel a kööütä nge esap wor emön a rong och chopwuchopwun ama ika kouk ika och pisekin angang seni mächä me lón ewe leeni ia a köüütä ie ewe Imwenfel.
8Iwe, ewe asamen tolong lón ewe sässärin fan a nóm peliifichin ika peliöörün ewe Imwenfel. A wor natö mi eipwórópwór a feittä seni ewe sässärin fan tori ewe sässärin lukalapan, pwal seni ewe sässärin lukalapan tori ewe öülüngätin sässär. 9Iwe, mwirin än Solomon a äweesi le öüüwetä inisin ewe Imwenfel, a aea irälap me paap seni mwüchün ewe irä sedar le tenchooni. 10Iwe, usun a fen affat me mwan pwe a wor ekkewe ruumw mi pach ngeni unusen pwellin leepekin ünükkün ewe Imwenfel me ülüpeek. Üküükün tekian ew me ew kewe ruumw, fisu esóp fiit. Ekkeei ruumw ra pach ngeni leepekin ewe Imwenfel ren irälap seni sedar.
11Mwirin, ewe SAMOL a ngeni Solomon ei poraus: 12“Are en kopwe föri pwüngün äi kewe öllük me pwüüng o älleasochisi äi kewe kapasen öüröür meinisin, ngang üpwe öpwönüwetä me reemw äi we pwon ngang üwa fen pwon ngeni David semom we, fänäsengesin ei Imwenfel en ka öüüwetä. 13Iwe, ngang üpwe nónnóm leiin neii kewe aramasen Israel lón ei Imwenfel en ka öüüwetä, nge üsap likitaló neii kewe aramasen Israel.”
Lón ewe Imwenfel
14Iei usun Solomon a äwesaló le öüüwetä inisin ewe Imwenfel. 15Iwe, a föri etippen unusen lón ewe Imwenfel seni faan tori tenchoon, nge a aea etiip seni mwüüch. A aea paap seni ewe irä sedar wón ekkewe etiip me tencho, nge a aea paap seni ewe irä saipres fäniten papen faan. 16Mwirin, a refiieló ew ruumw mi pin soosolong, iei ewe Leeni mi Unusen Pin, leesópwun ewe Imwenfel. Üküükün langattamen ei ruumw, iliik fiit, nge a etippa ngeni paap seni ewe irä sedar, seni faan tori tencho. 17Üküükün ewe ruumwalapen ewe Imwenfel mi nóm soosowun fän mesen ei Leeni mi Unusen Pin, wone fiit langattaman. 18Papen etippen lón ewe Imwenfel ra för seni ewe irä sedar, nge a chipweetä wóór liossun och mettóch usun pampkin me pöön irä mi mas. Esap wor eföw faaw a pwääwu me wón unusen etippen ewe Imwenfel pün a unusen pwölüpwölüló ngeni paap seni ewe irä sedar.
19Solomon a amollätä ewe ruumw mi unusen pin soosolong lón ewe Imwenfel, pwe epwe iseni lón än ewe SAMOL we Pwórofel ia an pwon a nóm ie. 20Iwe, üküükün ei ruumw mi unusen pin, iliik fiit langattaman, iliik fiit chöölapan, pwal iliik fiit tekian. Solomon a cheni ekkewe etiip me tencho lón ei ruumw ngeni kolt mi mwirinnö. A pwal cheni ngeni kolt ewe róngen asór mi för seni papen ewe irä sedar. 21Mwirin, Solomon a pwal cheni ngeni kolt mi mwirinnö lón unusen ewe Imwenfel. A pwal föri sein seni kolt o äpengesireló pwe epwe eppetaló ewe leenien tolong ngeni ewe Leeni mi Unusen Pin mi fen cheech ngeni kolt. 22Iei usun an a äwesaló le cheni lón unusen ewe Imwenfel ngeni kolt. A pwal cheni ngeni kolt ewe róngen asór mi nóm mwen ewe Leeni mi Unusen Pin.
23Iwe, Solomon a eleenialong lón ewe Leeni mi Unusen Pin ekkewe rüwömön uluulun kerop mi för seni mwüchün ewe irä olif. Üküükün tekian emön me emön leiir, engol me limu fiit. 24Üküükün langattamen pöükässin emön me emön kewe kerop, seni ülüülen efóch tori ülüülen ewe pwal efóch, engol me limu fiit. Nge üküükün langattamen efóch me efóch pöükässin emön me emön kewe kerop, fisu esóp fiit. 25Ekkewe rüwömön kerop ra chök löllö fengen lón lapalaper me üküükür, 26pün üküükün tekian emön me emön kewe kerop, engol me limu fiit. 27Iwe, Solomon a eleenia ekkewe uluulun kerop lón ewe Leeni mi Unusen Pin me lón ewe Imwenfel. Pöükässiir kewe ra meresiwu. Iwe, efóch pöükässin ewe emön kerop a küüw etiippen lón ewe ruumw me epeek, nge efóch pöükässin pwal ewe emön kerop a küüw etiippen lón ewe ruumw me epeek. Nge pöükässiir kewe rüwöfóch ra itifengen o chufengen me lukalapen ewe Imwenfel. 28A cheni ngeni kolt ekkewe rüwömön uluulun kerop.
29Iwe, Solomon a chipweei liossun kerop me liossun ewe irä palm pwal liossun pöön irä mi mas wón unusen pwellin etiippen lón ewe Imwenfel, lón ewe Leeni mi Unusen Pin mi nóm soosolong me ewe ruumwalap mi nóm soosowu. 30Iwe, a pwal cheni ngeni kolt ekkewe papen faan me lón ewe Leeni mi Unusen Pin pwal lón ewe ruumwalapen lón ewe Imwenfel.
31Solomon a föri ruu asam mi ökkörüwepeek seni mwüchün ewe irä olif fäniten ewe asamen tolong lón ewe Leeni mi Unusen Pin. A pwal föri ekkewe üür mi wor limu penin fäniten üren leepekin ewe asam. 32Iwe, a chipweei liossun kerop, liossun ewe irä palm usun nüü me liossun pöön irä mi mmas wón ekkewe asam mi för seni mwüchün ewe irä olif. Mwirin, a cheniir ngeni kolt. 33Mwirin, a pwal föri ekkewe üür mi wor rüwänü penin seni mwüchün ewe irä olif fäniten ewe asamen tolong lón ewe Imwenfel. 34Iwe, a pwal föri ruu asam seni mwüchün ewe irä saipres. Ew me ew ekkewe asam a wor ruu peekin mi inses fengen pwe ra tongeni ar repwe lum fengen. 35Mwirin, a chipweei wóór liossun kerop, liossun ewe irä palm me liossun pöön irä mi mmas o a cheniir ngeni kolt. A necheetiw kolt wón ekkewe lioos nge a chök alöllö fengeni malüülür.
36Iwe, a pwal senätä tittin ewe leeni fän mesen ewe Imwenfel ren ülüngät sässär faaw mi fal me ew sässär irälap mi periper seni ewe irä sedar.
37Lóngólóngun än ewe SAMOL we Imwenfel a för lón ewe maram Ziv (iei lukalapen mweires) lón ewe örüwänüwen ierin än Solomon nemenem. 38Nge unusen ewe Imwenfel a wesöchchüló tichchikin angangan meinisin fän ewe maram Bul, iei ewe awalüwen maram, lón ewe engol me ewin ierin än Solomon nemenem. Iei usun Solomon a äüüwetä ewe Imwenfel lón üküükün fisu ier.
Solomon a öüüwetä imwan imwen king
7 Iwe, Solomon a pwal öüüwetä ew imwen king pwisin fänitan, nge a äwesaló angangen köüütän imwan we lón üküükün engol me ülüngät ier. 2I a pwal öüüwetä ewe imwen king itan Imwen leiin Wöllapen Lebanon. Üküükün ipwükü lime fiit langattaman, fiik me limu fiit chöölapan, nge fääik me limu fiit tekian. Ekkewe irälapen wón ra för seni mwüchün ewe irä sedar mi periper, ra lóngótä wón rüwänü telin üür mi för seni ewe irä sedar. 3Òsun ewe imw a för seni mwüchün ewe irä sedar ra kalong wón fääik me limefóch kasso mi periper o kalóngetä wón ülüngät telin üür, engol me limefóch üür lón ew tettel. 4Wón ew me ew kewe ettipen leepekin a wor ülüngät telin asammwacho mi kükkütä. Asammwachon epeek ra säpe fengen me asammwachon epeek. 5Ekkewe asam meinisin ra chök wewe fengen lapalapen piisóner pün ra usun lapalapen pwóór. Ra nóm fän mesen ewe imw nge ra tetteliló ülüngät asam wón ar. Asamen esóp ewe imw ra äwenewen fengen me asamen pwal esóp.
6Solomon a pwal äüüwetä ewe Utten Üür, üküükün fiik me limu fiit langattaman nge fääik me limu fiit chöölapan. Mi wor ew kengkang me fän mesen ei imw mi wor pwölüpwölün usun ew tounóm nge a wor üür ra ürenätä.
7A pwal öüüwetä ewe Utten Leenien Móótun King, iei ewe Utten Köpwüng, ia Solomon a móót ie o rongorong ngeni ekkewe mettóch mi fiti pwüngün öllük. A etiippa ngeni paap seni mwüchün ewe irä sedar seni faan tori tenchoon. 8Ewe imwen king Solomon a nóm lón, a róngeeló ew leeni mi chök amassawatä lükün sökürün ewe Utten Köpwüng. Imwen Solomon we me ewe uut ra chök wewe fengen föörür. Solomon a pwal öüüwetä ew imw usun chök ei uut fäniten nöün Farao we fefin, emön leiin pwülüwan kewe.
9Ekkeei imw meinisin ra för seni faaw mi fókkun wätte o möömmóng, ra fal o alapalapöch pwe repwe tori wesewesen öüküükün löllör leepelier meinisin. 10Ekkóch me leiin ekkewe föün lóngólóng mi wätte ra engol me limu fiit langattamer, nge ekkóch ra engol me ruu fiit. 11Nge wón ewe lóngólóng, a wor faaw pilak mi fókkun möömmóng ra aea wón ekkewe etiip mi falafal lón öüküükün löllöör. Iwe, ra pwal aea irälap mi för seni mwüchün ewe irä sedar. 12Iwe, ewe tiiit mi pwellieló ewe leeni mi wätte o amassawatä lükün ewe imwen king, a för pwe a wor ew sässär irä mi periper seni mwüchün ewe irä sedar mwirin iteiten ülüngät sässärin faaw mi fal, usun chök tittin ewe leeni mi amassawa mi kinelong ngeni än ewe SAMOL we Imwenfel me kengkangan we.
Pisekin lón ewe Imwenfel
13Iwe, King Solomon a tungórei emön mwän itan Huram pwe epwe feitto seni Tayer, 14pün ätei Huram emön chón angangen wón paaw mi fókkun silelap me sipeöch lón sakkopaaten angang fäniten piraas. Ätei Huram i emön öföküren Israel, pwokiten inan i emön fefin mi määseni pwülüwan seni ewe einangen Naftali, nge saman emön chón angangen ketel mächä seni Tayer. Iei minne, Huram a feitto pwe epwe angang ngeni King Solomon.
15Huram a föri rüwofóch üür seni piraas. Üküükün tekian efóch me efóch ekkeei üür, rüwe me fisu fiit, nge üküükün öwün efóch me efóch, engol me walü fiit. 16A pwal föri ruu leetolen ekkeei üür seni piraas pwe repwe nóm wón ungen ekkewe üür. Üküükün tekian ew me ew ekkewe leetol, fisu esóp fiit. 17A ofouta ew me ew kewe leeton mi nóm wón ungen ekkewe üür ren füüpa sein mi nut. 18A pwal föri ekkóch uluulun föün irä usun apel itan pómekränet o apachaeretä lón ruu tettel wón pwellin ew me ew kewe sein mi lut, pwe repwe ofouta ekkewe leeton mi nóm wón ungen ekkewe üür. Iei usun meet ätewe a föri ngeni ew me ew kewe leeton. 19Ekkewe leeton mi nóm wón ungen ekkewe üür mi nóm lón ewe kengkang ra usun lapalapen pöön irään siop. Üküükün tekian ew me ew, wonu fiit. 20A wor rüwöpwükü uluulun föün pómekränet mi nóm lón ruu tettel, ra nóm wón pwellin ünükkün ew me ew kewe leeton wón ekkewe rüwofóch üür. Nge ew me ew ekkeei leetol a nóm asen ew leeni mi kukkumos usun lapalapen ew sepi ren ekkewe sein mi lut. 21Huram a äüüwetä ekkewe rüwofóch üür mesen kengkangen ewe Imwenfel. A eita ngeni ewe efóch üür i a öüüwetä peliöörün ewe kengkang, Jakin, nge ewe efóch üür i a öüüwetä peliefeng, a eita ngeni, Boaz. 22Ekkewe leetol mi nóm wón ungen ekkeei üür ra usun lapalapen pöön irän siop. Iwe, iei usun ewe angang wón ekkewe üür a wesiló.
23Mwirin, Huram a föri ew sepien kólik mi kukkumos o fókkun wätte. Üküükün chöölapen ei sepi seni epeek aaman tori epeek, engol me limu fiit. Üküükün alóllóólun, fisu esóp fiit, nge üküükün pwellin wón aaman, fääik me limu fiit. Ei sepi a pwal iteni ewe Mataw. 24A wor ruu telin uluulun pamkin ofouten pwellin fän aamen ei sepien kólik me lükün. A wor ina epwe üküükün wonu uluulun pamkin iteiten ew fut fän unusen pwellin äämen ei sepi. Ekkewe uluulun pamkin mi nóm lón ruu tettel ra chök förunus fengen me ewe sepi.
25Ewe sepi a kólóngetä wón engol me rüwömön uluulun ätemwänin kowu, iir meinisin ra säpewu seni ewe sepi. Ülümön ra säp ngeni efeng, ülümön ra säp ngeni lotow, ülümön ra säp ngeni öör, nge ülümön ra säp ngeni öötiw. Ewe sepi a nóm wón ekkewe uluulun ätemwänin kowu, nge wäänüükür ra sorolong ngeni lukalapan me faan. 26Üküükün malüülün ewe sepi, ina epwe ülüngät inis, nge aaman a feriwu usun aamen ew kap, nge a usun lapalapen epö pöön ewe irä siop. Üküükün masowen ei sepi, ina epwe engol me ew ngöröw limöpwükü kalon kólik.
27Huram a pwal föri engol wänifótun ekkewe sepien kólik seni piraas mi wor kurumaar. Üküükün langattamen ew me ew, wonu fiit, pwal üküükün chöölapan, wonu fiit, nge üküükün tekian, rüwänü esóp fiit. 28Iei usun lapalapen förün ekkewe wänifótun kewe sepien kólik: A wor etippen leepekin mi pachatä wón ekkewe üür mi ititä seni lepwokuukun ekkewe wänifót. 29Iwe, a wor liossun laion, ätemwänin kowu me kerop wón ekkewe etiip lefiilen ekkewe üür mi ititä seni ekkewe pwokuuku, a pwal wor ekkewe lioos wón ekkewe üür. A pwal wor lapalapen mwärämwär mi fires ra nóm asen me fän ekkewe liossun laion me ätemwänin kowu. 30Ew me ew kewe wänifótun sepien kólik a wor rüwänü kürümaar fiti ewe chuulap ekkewe kürüma ra kul wón, ra för seni piraas. Iwe, a wor ew sepi wón ew me ew kewe wänifót. Nge lón ew me ew pwokuukun kewe wänifót a wor üür ra lóngunätä fän ekkewe sepien kólik mi för seni piraas. Ekkeei üür ra ofout ngeni liossun mwärämwär mi fires ra nóm leepekin ew me ew kewe üür. 31Iwe, lukalapen ewe wänifót me wón, a wor ew pwaang mi kukkumos fäniten leenien ewe sepi. Mei wor afaren wón aamen ewe pwaang mi kukkumos, nge a tekiatä seni wón ewe wänifót wón üküükün ew esóp fiit. Iwe, üküükün chööchön ewe pwaang seni epeek tori epeek, ruu ewnarüwänü fiit. Iwe, aroppen pwellin ewe pwaang a ofout ngeni liossun mwärämwär mi chipw. Ekkewe etiippen leepekin ewe wänifót me rüwänü ra chök löllöfengen, nge resap kukkumos. 32Ekkewe rüwänü kürüma ra nóm fän ekkewe etiippen leepekin, nge ra pach ngeni chuulapen ekkewe kürüma mi förunus fengen me inisin ewe wänifót. Üküükün löllöön eföü me eföü kewe kürüma seni epeek tori pwal epeek, ruu ewnarüwänü fiit. 33Ekkewe kürüma ra usun chök kürümaan wóóken. Ekkewe chuulapen lefiilen kewe kürüma me ekkewe kukkumosun lükün kewe kürüma me ekkkewe fóchun mi itiwu seni faren kewe kürüma o iti ngeni ewe kukkumosun lükün pwal faren ekkewe kürüma ra för seni piraas mi ketel meinisin.
34A wor rüwänü leenien kömwöch fäniten ew me ew kewe wänifót. Efóch me efóch kewe leenien kömwöch a nóm wón ew me ew kewe pwokuuku me asan o ra itiwu seni ewe wänifót. 35Iwe, wón ewe wänifót a wor ew róóf mi kukkumos, üküükün chööchön, tiu inis. Ekkewe itipwut me etippen leepekin ewe wänifót ra förunus fengen me inisin ewe wänifót. 36Ätewe a chipweei liossun kerop, liossun laion me liossun ewe irä palm usun nüü wón ekkewe itipwut me wón etiippen leepekin ewe wänifót, pwal ekis meinisin ia a wor leeni ie. A pwal föri lapalapen mwärämwär mi fires wón unusen pwellin ünükkün. 37Iei usun lapalapen än ätewe a föri ekkewe engol wänifótun ekkewe sepien kólik. Iir meinisin ra chök wewefengen löllöör me lapalaper pün ew me ew a ketel lón ew chök uluulun leenien ketel.
38Mwirin, Huram a föri engol sepi seni piraas, ew fäniten ew me ew kewe engol wänifót. Üküükün masowen ew me ew sepi, ina epwe rüwöpwükü rüwe kalon kólik. Üküükün wääwän ew me ew sepi, wonu fiit, seni epeek tori epeek. Ew sepi a nóm wón ew me ew kewe engol wänifót. 39Iwe, ätewe a eleenia limu wänifót peliöörün ewe Imwenfel, nge a eleenia limu peliefengin. Ätewe a eleenia ewe sepien Matawen kólik lükün öötiwöörun lepwokuukun ewe Imwenfel. 40Huram a pwal föri ekkóch nape me kükkün söföl me ekkóch kükkün sepi mi öüchchea ngeni angangen ewe Imwenfel.
Iei usun Huram a äwesaló le föri ekkeei angang meinisin King Solomon a ewiisa ngeni i pwe epwe föri fäniten än ewe SAMOL we Imwenfel:
41A äwesaló le föri ekkewe rüwofóch üür, ekkewe ruu leetol usun lapalapen sepi mi nóm wón ungen ekkewe üür, ekkewe rüwapa sein mi lut ra ofouta ekkewe ruu leeton usun lapalapen sepi mi nóm wón ungen ekkewe üür,
42ekkewe föpwükü uluulun föün pómekränet mi ittiwetiw seni ekkewe rüwapa sein mi lut wón ekkewe leetol (a wor ruu telin uluulun föün pómekränet fäniten epa me epa ekkewe sein mi lut, ra ittiwetiw seni ekkewe leetol usun lapalapen sepi mi nóm wón ungen ekkewe üür),
43ekkewe engol wänifót mi sapaatä ekkewe engol sepi,
44ewe sepien Matawen kólik me ekkewe engol me rüwömön uluulun ätemwänin kowu mi nóm faan,
45ekkewe nape, ekkewe kükkün söföl me ekkewe kükkün sepi fäniten än ewe SAMOL we Imwenfel.
Ekkeei pisek meinisin fäniten än ewe SAMOL we Imwenfel Huram a föriir fäniten ewe King Solomon, ra för seni piraas mi misimis. 46Ewe king a üreni ekkewe chón angang pwe repwe eteli ekkeei mettóch me lón ewe leenien ouluul mi för seni pwül mi nóm lón ewe lemólun Jordan lefiilen Sukkoth me Zarethan. 47Solomon a chök likitaló an esap kilooni ekkeei pisek meinisin, pwokiten ra fókkun chómmóng. Iei minne, esap fat üküükün choun ekkewe piraas.
48Iei usun Solomon a pwal föri ekkewe pisek meinisin mi nóm lón än ewe SAMOL we imwenfel.
A föri ewe róngen asór seni kolt, ewe cheepel seni kolt fäniten ewe pilawa mi esissilätä än Kot nóm ren ekkewe aramas,
49ekkewe engol leenien etittin seni kolt mi nóm mwen ewe Leeni mi Unusen Pin, limefóch ra nóm peliöörün nge limefóch ra nóm peliefengin, pwal ekkewe ofout uluulun pöön irä me ekkewe laamp me ekkewe ächchip, iir meinisin ra för seni kolt mi mwirinnö,
50ekkewe kap, ekkewe fichin wiik, ekkewe kükkün sepi, ekkewe sepi fäniten appach mi pwokkus me ekkewe paan fäniten mwoli. Meinisin ra för seni kolt mi mwirinnö. A pwal föri insesin ekkewe asamen ewe ruumw soosolong, iei ewe Leeni mi Unusen Pin me ekkewe asamen ewe ruumwalapen ewe Imwenfel. Ekkeei pisek meinisin ra för seni kolt.
51Iei usun King Solomon a awesaló ekkewe angang meinisin wón än ewe SAMOL we Imwenfel. Mwirin, a uwealong lón ewe Imwenfel ekkewe liffang David saman we a fen epiniireló, ikkeei ekkewe silifer, ekkewe kolt me ekkewe pwal ekkóch pisekin angangen lón. Iwe, o inseniir lón ekkewe leenien iseis pisek mi öüchchea mi nóm lón än ewe SAMOL we Imwenfel.
Solomon a uwealong ewe Pwórofel lón ewe Imwenfel (2 Kronika 5:2-6:2)
8 Mwirin, King Solomon a tiiti ekkewe souakkomwen ekkewe einang me ekkewe familien Israel meinisin pwe repwe mwiich fengen lón Jerusalem. Solomon a mochen pwe repwe fiti i le uweätä än ewe SAMOL we Pwórofel, ia an we pwon a nóm ie, seni ewe Telinimwen David, a pwal iteni Zion, ngeni leenian we mi fö lón ewe Imwenfel. 2Iwe, ra mwiich fengen meinisin fän mesen ewe King Solomon lón fansoun ewe Chuulapen imw Likachooch lón ewe maram Ethanim, iei ewe efisuwen maram.
3Lupwen ekkewe souakkomwen Israel meinisin ra war, ekkewe souasór ra ekii ewe pwórofel. 4Mwirin, ekkewe souasór me ekkewe mwän seni ewe einangen Levi ra ekii än ewe SAMOL we Pwórofel me ewe imwenfel mangaku pwal ekkewe pisekin lón meinisin mi pin o mwäreeretä ngeni ewe Imwenfel. 5Iwe, King Solomon me unusen ewe mwiichen chón Israel ra mwiicheto ren o ääni asór chómmóng siip me ätemwänin kowu me fän mesen ewe Pwórofel. Ra fókkun chómmóng, ina minne esap wor emön a tongeni sópweló le älleaniir.
6Mwirin, ekkewe souasór ra mwäreelong än ewe SAMOL we Pwórofel ia an we pwon a nóm ie o isenätiw lón leenian we lón ewe leeni mi pin mi nóm soosolong lón ewe Imwenfel, iei ewe Leeni mi Unusen Pin. Iwe, ra isenätiw ewe Pwórofel fän pöükässin ekkewe kerop. 7Pöükässin ekkewe kerop kewe ra meresiló wón ewe Pwórofel o önnüraló ewe Pwórofel me ämmwärin kewe. 8Ekkeei ämmwär ra fókkun langattam, ina minne emön a tongeni küna leesópwur are epwe nelong seni lón asamen ewe ruumwalapen ewe Imwenfel, iei ewe Leeni mi Pin, nge esap tongeni küneer ika epwe nelong seni lükün ewe ruumw mi pin. Ekkewe ämmwär ra chüen nóm ikenan tori ei rän. 9Esap wor och mettóch a nóm lón ewe Pwórofel, chiilón chök ekkewe rüwepeek faaw mi chööpöp Moses a eleenierelong lón me órun ewe chuuk Horeb. Iei ewe leeni ewe SAMOL a ääni ew pwon ngeni ekkewe aramasen Israel mwirin ar toowu seni ewe fönü Egypt.
10Iwe, lupwen ekkewe souasór ra toowu seni lón ewe leeni mi pin, ewe kuchu a ouraló lón än ewe SAMOL we Imwenfel. 11Iwe, ekkewe souasór resap tongeni sópweló le föri ar angang, pwokiten ewe kuchu, pün lingen än ewe SAMOL nónnóm a ouraló ewe Imwenfel.
Solomon a efeiöchüw ekkewe aramas
12Mwirin, Solomon a iótek o apasa, “Äi SAMOL, en ka apasa pwe ka nónnóm lón ew kuchuchól mi maalüül. 13Nge ngang üwa öüüwetä ew Imwenfel mi ling fänitom, ia en kopwe tongeni nónnóm ie tori feilfeilló chök!”
14Mwirin, ewe king a kul säfäl o säpe ngeni ewe unusen mwiichen chón Israel mi chüen üütä mwan o a efeiöchüür. 15A apasa,
“Ngang üpwe mwareiti ewe SAMOL, ewe Koten Israel, mi öpwönüwetä an pwon i a ääni ngeni David semei we. 16Pün i a üreni semei we, ‘Seni ewe ränin ngang üwa emmwenawu neii kewe aramasen Israel seni Egypt, ngang üsap filätä ew telinimw me leiin ekkewe einangen Israel pwe epwe ew leeni ia epwe köüütä ie ew imwenfel pwe epwe afóna itei. Nge iei ngang üwa filätä David pwe epwe king wón neii kewe aramasen Israel.’ ”
17Mwirin, Solomon a pwal apasa, “David semei we a mochen pwe i epwe öüüwetä ei Imwenfel pwe epwe afóna iten ewe SAMOL, ewe Koten Israel. 18Nge ewe SAMOL a üreni David semei we, ‘A mwirinnö pwe en ka mochen kopwe öüüwetä ewe imwenfel pwe kopwe afóna itei. 19Nge sap en ewe emön epwe öüüwetä ewe Imwenfel. Emön me leiin noum kewe mwän, i emön wesewesen fitukom me chaóm, epwe öüüwetä ewe Imwenfel fäniten itei.’
20Iwe, iei ewe SAMOL a föri meet i pwon, pün ngang üwa tolong lón leenien David semei we lón ewe wiisen king. Iei ngang üwa móót wón ewe leenien móótun king lón Israel, usun chök minne ewe SAMOL a ääni pwon. Iwe, ngang üwa öüüwetä ei Imwenfel pwe üpwe afóna iten ewe SAMOL, ewe Koten Israel. 21Iwe, ngang üwa pwal amollätä ew leeni lón ewe Imwenfel fäniten ewe Pwórofel, ewe leeni ia a nóm ie än ewe SAMOL we pwon i a ääni ngeni ach kewe leewo lupwen i a emmweniirewu seni Egypt.”
Än Solomon iótekin efeiöch
22Mwirin, Solomon a üütä mwen än ewe SAMOL we róngen asór me fän mesen unusen ewe mwiichen aramasen Israel, nge a eitietä pöün läng. 23Iwe, a iótek o apasa:
“Äi SAMOL, Koten Israel, esap wor emön kot a wewe ngenuk peekitä lón läng ika peekitiw wón fönüfan. En ka öpwönüwetä óm pwon o pwääri óm tong ese mwüch ngeni chókana meinisin mi älleasochis ngenuk o ra mwasangasangeiti ar repwe föri letipom. 24En ka öpwönüwetä óm pwon ngeni noum we chón angang David semei we. En ka ääni ewe pwon ren pwisin awom, iwe, ikenäi en ka öpwönüwetä ren pwisin pöum.
25Iwe iei, äi SAMOL, Koten Israel, kopwe pwal sópweló le öpwönüwetä óm we pwon ngeni noum we chón angang David semei we. Pün en ka apasa ngeni, ‘Are mwirimwirum kana repwe tümwünüfichi föfförüür usun en ka föri, iwe, iir repwe chök nemenem wón Israel iteiten fansoun meinisin.’ 26Iwe iei, äi Koten Israel, kopwe öpwönüwetä óm ei pwon ngeni noum we chón angang David semei we.
27Nge ifa usun, en Kot kopwe wesewesen imweimw wón fönüfan? Pwata, nge en kosap kuch lón ekkewe läng mi unusen tekia. Iwe, epwe fen ifa usun óm kopwe kuch lón ei Imwenfel ngang üwa öüüwetä! 28Iwe, inamwo nge äi SAMOL me äi Kot, kose mochen kopwe öüseling ngeni äi iótek me äi tungór, ngang noum ei chón angang. Kose mochen kopwe rongorong ngeni ewe siö me ewe iótek ngang noum ei chón angang üwa ääni me fän mesom ikenäi. 29Amwo en kopwe mammasa ei imwenfel lepwin me lerän, iei ewe leeni ia en ka apasa pwe kopwe anómwu itom ie. Amwo iteiten fansoun, en kopwe rongorong ekkewe iótek ngang noum ei chón angang üwa ääni ngenuk le säpe ngeni ei leeni. 30Amwo kopwe rongorong ekkewe tungór mi tekisón me öüchchea seniei ngang noum ei chón angang me noum kewe aramasen Israel lupwen äm aipwe iótek o säpe ngeni ei leeni. Ewer, kopwe rongorong ngeni keem seni läng, ewe leeni ia en ka nónnóm ie, nge lupwen ka rongorong, kopwe omwusaló äm tipis.
31Are emön aramas epwe ettipisi emön chón arun o emmwenaló i ren óm ei róngen asór lón ei imwenfel pwe epwe pwon fän ökköpöl pwe i esap föri och mi mwääl, 32mwirin, en kopwe öüseling seni läng o öpwüngü lefiilen noum kewe chón angang - ewe chón otuttur me ewe mi föri minne mi mwääl. Iwe, kopwe öpwüngü ewe mi tipis nge kopwe omwusaló ewe emön esap wor an mwääl.
33Are noum kewe aramasen Israel repwe kuf ren chón opwuter, pwokiten ra tipis ngenuk, nge are repwe kul säfäl ngenuk o kökkööri itom, are repwe iótek o tungór ngenuk me ikeei lón ei Imwenfel, 34mwirin, en kopwe öüseling seni läng o omwusaló tipisin noum kewe aramasen Israel. Iwe, kopwe eliwinisäfäliireto ngeni ei fönü en ka fen ngeni ar kewe leewo.
35Are fän läng epwe kesipeló o esap chüen püng üüt pwokiten noum kewe aramas ra tipis ngenuk, nge mwirin, repwe iótek ngenuk o säpe ngeni ei Imwenfel, are repwe pwärätä itom o kul seni ar kewe tipis pwokiten en ka öpwüngüür, 36mwirin, kopwe öüseling seni läng o omwusaló tipisin noum kewe chón angang, noum kewe aramasen Israel. Iwe, kopwe äööw ngeniir meet mi pwüng pwe repwe föri. Mwirin, kopwe öpüngätiw üüt wón fönüom we en ka ngeni noum kewe aramas pwe fönüwer.
37Are epwe wor ew lengita ika määlap epwe tori ewe fönü, ika epwe wor mwooi ika mesenipik, liffichimas ika muun, ika chón opwuten noum kewe aramas repwe tolong lón ewe fönü o pwellieló ar kewe telinimw fän pisekin maun - ese lifilifil ika meet sókkun feiengaw ika samwaw epwe toriir, 38nge are repwe iótek ngenuk fänäsengesin ar kewe riäfföü me letipeta o eitietä pöüür ngeni ei Imwenfel, 39mwirin, en kopwe öüseling seni läng, ia en ka nónnóm ie o omwusaló ar tipis. Iwe, kopwe liwini ngeni emön me emön üküükün an föfför, pün en chök ka silei leluker. Ewer, en chök ka silei leluken aramas meinisin. 40Mwirin, iir repwe nuokkusituk o fätäl lón óm kewe aal lón üküükün langattamen manawer me lón ewe fönü en ka ngeni äm kewe leewo.
41Iwe, lupwen ekkewe chón ekis repwe rongorong usum o feitto seni ekkewe fönü mi toowaw pwe repwe fel ngeni itom mi lapalaap, 42pün iir repwe rongorong usun itom mi iteföüló me usun óm kewe manaman mi lapalaap me óm pöchökkül, nge lupwen repwe iótek o säp ngeni ei Imwenfel, 43mwirin, en kopwe öüseling seni läng, ia en ka nóm ie, o mwüüt ngeniir meet ra tungórek. Mwirin, aramasen fönüfan meinisin repwe silei itom o nuokkusituk, usun chök minne pwisin noum kewe aramasen Israel ra föri. Iwe, iir repwe pwal silei pwe ei Imwenfel ngang üwa öüüwetä a ew leeni ia aramas repwe fel ngenuk ie.
44Are noum kewe aramas repwe feilló fän óm öllük pwe repwe maun ngeni ekkewe chón opwuter, nge are repwe iótek ngenuk, en ewe SAMOL ese lifilifil ia ra nóm ie o säpe ngeni ei telinimw en ka filätä pwal ngeni ei Imwenfel ngang üwa öüüwetä fäniten itom, 45mwirin, en kopwe öüseling ngeni ar kana iótek seni läng o älisiretä lón popun minne ra achoocho fänitan.
46Nge are noum kewe aramas repwe tipis ngenuk - pün iö esap mwo tipis fän ew? -nge en ka soong ngeniir o mwüüt ngeni chón opwuter kana pwe repwe okkufur o uweiireló lón fönüer mi toowaw ika arap, 47nge repwe memmeef lón leluker o ekieksäfäl me lón ewe fönü ia repwe ooló ie, are repwe iótek ngenuk o apasa, ‘Äm aia tipis, äm aia föri föfför ese pwüng o föri föfför mi ingaw,’ 48are repwe kulsäfäl ngenuk ren unusen letiper me unusen ngünüür me lón fönüwen ekkewe chón opwuter mi uweiireló pwe repwe ooló, o repwe iótek ngenuk nge säpe ngeni ewe fönü en ka ngeni ar kewe leewo, pwal säpe ngeni ei telinimw en ka filätä me ei Imwenfel ngang üwa öüüwetä pwe epwe afóna itom, 49mwirin, en kopwe öüseling ngeni ar iótek me ar tungór seni läng, ia en ka nóm ie. Iwe, kopwe älisiretä lón popun minne ra achoocho fänitan. 50Iwe, kopwe omwusaló noum kewe aramas mi tipis ngenuk. Kopwe omwusaló ekkewe pwuupwungaw meinisin iir ra föri ngenuk. Kopwe pwal popuw pwe ekkewe chón liäpeniir mi uweiireló repwe kirekiröch ngeniir, 51pün iir noum aramas mi öüchchea, iir ekkewe en ka emmweniirewu seni Egypt, seni ewe leeni mi wewe ngeni ew leenien ketel mächä mi saraara.
52Amwo mesom repwe suuk ngeni äi tungór, ngang noum ei chón angang, pwal än noum kewe aramasen Israel tungór. Iwe, amwo kopwe öüseling ngeniir eselifilifil ineet chök fansoun iir ra siö ngenuk. 53Pün en ka äimwüreló seni leiin aramasen fönüfan meinisin pwe repwe noum aramas mi öüchchea, usun en ka apasa meren noum we chón angang Moses lupwen ka emmwenawu äm kewe leewo seni Egypt, äi Samol KOT.”
Efinüünen ewe Imwenfel
54Iwe, lupwen Solomon a wes le ääni an keei iótek me tungór ngeni ewe SAMOL, a üütä me mwen än ewe SAMOL we róngen asór, ewe ia i a fen piin fótópwäsuk ie o eitietä pöün läng. 55A üütä ikenan o apasawu ei kapasen efeiöch wón unusen ewe mwiichen aramasen Israel fän mwelian mi osommóng o apasa:
56“Üpwe mwareiti ewe SAMOL mi ngeni nöün kewe aramasen Israel ar kinamwe usun chök i a fen pwon. Esap wor ew kapas esap pwönüwetä me leiin an kewe pwon mi mwirinnö meinisin i a apasa meren nöün we chón angang Moses. 57Amwo ewe SAMOL ach we Kot epwe fitikich usun a fiti ach kewe leewo. Amwo i esap likitikicheló ika pöütikicheló. 58Amwo i epwe ngeni kich mochenin letipach pwe sipwe föri letipan lón iteiten mettóch meinisin o älleasochisi an kewe öllük me pwüüng me öüröür meinisin i a ngeni ach kewe leewo. 59Iwe, amwo ewe SAMOL epwe chechchemeni lerän me lepwin ekkeei kapas ngang üwa ääni iótek me fän mesan. Amwo ewe SAMOL ach we Kot epwe föri ekkeei mettóch fänitei ngang nöün ei chón angang pwal fäniten nöün kewe aramasen Israel pwe epwe atawei ach kana osupwang iteiten rän. 60Are ewe SAMOL epwe föri ekkeei mettóch, iwe, aramasen fönüfan meinisin repwe silei pwe ewe SAMOL i chök Kot, nge esap wor pwal emön kot me lükün. 61Nge amwo ämi, nöün kewe aramas, öüpwe fókkun unusen wenechchar lón letipemi ngeni ewe SAMOL ach we Kot iteiten fansoun meinisin. Amwo öüpwe älleasochisi an kewe öllük me pwüüng iteiten fansoun meinisin, usun chök öüwa föri ikenäi.”
62Mwirin, ewe king me ekkewe aramasen Israel meinisin mi nóm ren ra ääni ar kewe asór ngeni ewe SAMOL. 63Solomon a ääni ekkewe asóren kinamwe ngeni ewe SAMOL, üküükün rüwe me ruu ngöröw ätemwänin kowu me ipwükü rüwe ngöröw siip me kuuch. Iei usun än ewe king me ekkewe chón Israel meinisin ra efiinüüna än ewe SAMOL we Imwenfel.
64Iwe, lón ewe chök pwal ränin, ewe king a efiinüüna ewe kinikin lukalapen ewe leeni mi amassawatä fän mesen än ewe SAMOL we Imwenfel. Solomon a ääni ekkewe asóren keek me asóren mwöngö, pwal ekkewe kiriis seni kewe mönün asóren kinamwe me ikenan, pwokiten ewe róngen asór mi för seni piraas mi nóm fän mesen ewe SAMOL a koon kükkün an epwe eleenia ekkewe asóren keek me ekkewe asóren mwöngö me ekkewe kiriis seni ekkewe mönün asóren kinamwe.
65Iei usun, Solomon me ekkewe aramasen Israel meinisin mi nóm ren ra efisi apwapwan ächechchemen ewe Chuulapen Imw Likachooch me fän mesen ewe SAMOL ar we Kot. A wor ew mwiichen aramas mi fókkun chómmóng mi feitto seni Lebo Hamath mi nóm efeng tori ewe öüwöön Egypt mi nóm öör ra mwiich fengen. Ewe apwapwa a fis lón üküükün engol me rüwänü rän. Fisu rän fäniten efiinüünen ewe imwenfel, nge fisu rän fäniten ächchechemen ewe Chuulapen Imw Likachooch. 66Nge mwirin än ewe chuulap a wesiló lón ewe awalüwen rän mwirin ekkewe fisu ränin Chuulapen Imw Likachooch, Solomon a äfeillói ekkewe aramas ngeni leenier. Iwe, ekkewe aramas ra efeiöchüw ewe king o ra feilló ngeni leenier fän ar uren chengel me pwapwa lón letiper pwokiten ewe SAMOL a föri ekkewe mettóch mi mwirinnö meinisin ngeni nöün we chón angang David pwal ngeni nöün kewe aramasen Israel.
Än ewe SAMOL pölüwen ngeni Solomon (2 Kronika 7:11-22)
9 Iwe, Solomon a äwesaló le öüüwetä än ewe SAMOL we Imwenfel me ewe imwen king. A äwesaló le föri ekkewe mettóch meinisin i a akkóóta pwe i epwe föri. 2Mwirin, ewe SAMOL a pwää ngeni Solomon lón ei oruuwen fansoun, usun an a fen föri me mwan lupwen a pwää ngeni me lón Kibeon. 3Iwe, ewe SAMOL a apasa ngeni Solomon:
“Ngang üwa rongorong óm iótek me óm tungór en ka ääni me fän mesei. Ngang üwa epinaló ei Imwenfel en ka öüüwetä ren äi anómwu itei ikenan tori feilfeilló chök. Mesei me letipei repwe nónnóm ikenan fansoun meinisin.
4Nge en, are kopwe tapweto mwiri fän wenechcharen lelukom me óm meninitiei, usun David semom we a föri, are kopwe älleasochisi äi kewe öllük ngenuk o öpwönüwetä äi kewe pwüüng me öllük iteiten fansoun meinisin, 5mwirin, ngang üpwe önüküchchara ewe leenien móótun king lón mwuum mwüün familien king lón Israel tori feilfeilló chök. Pün ngang üwa ääni ei pwon ngeni David semom we o apasa, ‘Esap fókkun mwääl seni an epwe chök wor emön mwirimwirum epwe móót wón ewe leenien móótun king lón Israel.’
6Nge are en ika mwirimwirum kana öüpwe likitieiló o älleasoolap ngeni äi kewe pwüüng me öllük ngang üwa fen ngeni kemi, are öüpwe feilló o fel ngeni pwal ekkóch kot o angang ngeniir, 7mwirin, ngang üpwe wiietä ekkewe aramasen Israel seni lón ei fönü ngang üwa fen ngeniir. Iwe, ngang üpwe pöütaló ei Imwenfel ngang üwa epinaló pwe epwe afóna itei. Mwirin, ngang üpwe föri pwe ekkewe chón Israel repwe wiliti och minen turunufas me ämäängaw me leiin chón ekkewe mwüü. 8Iwe, inamwo ika ei Imwenfel a amwaraar lingan iei, nge epwe wiliti och minen eniwokkus ngeni mesen chókana meinisin mi pwereló ünükkün. Repwe takiri o apasa, ‘Pwata ewe SAMOL a föri ei sókkun föfför mi fókkun ngaw ngeni fönüan ei pwal ngeni an ei Imwenfel?’ 9Iwe, epwe iei pölüwan, ‘Pwokiten ekkewe aramas ra möllükaló ewe SAMOL ar we Kot mi emmwenawu ar kewe leewo seni Egypt, nge ra etiwa pwal ekkóch kot. Ra fel ngeniir o angang ngeniir. Iei popun ewe SAMOL a atooto wóór ekkeei feiengaw meinisin.’ ”
Än Solomon etipeew ngeni Hairam (2 Kronika 8:1-18)
10Iwe lesópwólón ekkewe rüwe ier, iei üküükün ewe fansoun Solomon a öüüwetä ekkeei ruu imw - än ewe SAMOL we Imwenfel me ewe imwen king, 11King Solomon a ngeni Hairam ewe kingen Tayer rüwe sóópw me lón ewe fönü Kalili pwe liwinin ekkewe irä sedar me saipres me kolt meinisin i a awora fäniten köüütän ekkeei imw. 12Nge lupwen Hairam a feitto seni Tayer pwe epwe nengeni ekkewe sóópw Solomon a ngeni, i esap saani ekkewe sóópw. 13Iwe, Hairam a eisini Solomon, “Pwii, meet sókkun sóópw ekkeei en ka ngeniei?” Iei minne, Hairam a eita ngeni ekkewe sóópw, ewe Fönüwen Kabul - wewen, “fönü esap wor öüchchear”. Iwe, iei ewe ew iit ekkeei sóópw ra iteni tori ikenäi. 14Nge Hairam a fen tiinato ren King Solomon ipwükü rüwe talent kolt.
Än Solomon kewe sakkopaaten angang a föri
15Iwe, iei porausen än King Solomon a etteri ewe mwiichen chón angangen kinrosi, pwe repwe öüüwetä än ewe SAMOL we Imwenfel me pwisin imwan we imwen king o amasowa ewe leeni mi pwokur lefiilen ewe telinimwen David me ewe Imwenfel. Repwe pwal öpöchöküla le senätä tittin Jerusalem me ekkewe telinimw Hazor, Mekiddo me Kezer. 16(Farao, ewe kingen Egypt a fen piin maun ngeni Kezer o liäpeni. A pwal niieló ekkewe chón Kanaan mi nóm lón ei telinimw o kenaló. Mwirin, äteei a fangeló ei telinimw ngeni nöün we föpwül pwe an liffangen öpwüpwülü lupwen a pwülüweni Solomon. 17Iei minne, Solomon a öüüwsäfälietä ewe telinimw Kezer.) Solomon a pwal nöünöü ekkewe chón angangen kinrosi le öüüwetä Beth Horon faan, 18Baalath me Tadmor mi nóm lón ewe fönüpöön lón Judah. 19A pwal öüüwetä ekkewe telinimw meinisin ia a nóm ie an kewe imwen iseis me ekkewe telinimw ia epwe tongeni anómwu ie waan kewe wóóken me nöün kewe óris. Solomon a pwal öüüwetä ese lifilifil meet chök lelukan a mochen pwe epwe öüüwetä me lón Jerusalem me lón Lebanon, pwal lón unusen leemelen ewe fönü i a nemeni.
20Iwe, Solomon a nöüni chón angang ekkewe aramas meinisin mi chüen nóm lón ewe fönü sap iir chón Israel pacholong ekkewe chón Amor, chón Hit, chón Periz, chón Hiv me chón Jebus. 21Ikkeiir mwirimwirin chón ekkewe mwüü ekkewe chón Israel resap arosereló. Iei minne, Solomon a eriäniir fäniten an epwe nöüniir chón angangen kinrosi. Iwe, ra angang lón ewe mwiichen kinrosi tori ei rän. 22Nge Solomon esap eriääni emön me leiin ekkewe aramasen Israel fäniten an epwe chóóni ewe mwiichen kinrosi. Pün i a ewiiser pwe iir repwe nöun sounfiu, nöün nöüwiisen mwüü, nöün meilap lón an mwiichen sounfiu, nöün meilapen ekkewe chón waawa waan kewe wóóken me chón waawa wóóken. 23A pwal filätä üküükün limöpwükü lime me leiin ekkewe chón Israel pwe repwe wiisen nemeni ekkewe aramas mi föri an kewe sakkopaaten angang.
24Mwirin än Solomon a ömwökütü pwülüwan we, nöün Farao we föpwül, seni ewe telinimwen David ngeni ewe imwen king i a öüüwetä fänitan, Solomon a amasowa ewe leeni mi pwokur mi nóm lefiilen ewe telinimwen David me ewe Imwenfel.
25Fän ülüngät iteiten ier, Solomon a ääni asóren keek me asóren kinamwe ngeni ewe SAMOL wón ewe róngen asór i a senätä. I a pwal keni appach mi pwokkus ngeni ewe SAMOL. Iei usun minne Solomon a föri pwe a äwesöchüweló angangen köüütän ewe Imwenfel.
26Mwirin, King Solomon a falei ekkóch siip me lón Ezion Keber ew leenien ilen siip arap ngeni Elath lón ewe fönü Edom arossetin ewe Setipar. 27Iwe, Hairam a tiinato nöün kewe sääló mi sipeöch lón angangen leemataw pwe repwe fiti nöün Solomon kewe chón angang le seres wón ekkewe siip. 28Iwe, ra seresiló ngeni Ofir o uweeisäfälieto ren Solomon ina epwe üküükün engol me wonu ton kolt.
Ewe kiwiinen Sheba a chuuto ren Solomon (2 Kronika 9:1-12)
10 Lupwen ewe kiwiinen Sheba a rongorong usun iteüöchchün Solomon mi atooto iteföüló ngeni iten ewe SAMOL, neminnewe a feitto pwe epwe sótuni Solomon ren ekkóch kapas eiis mi weires. 2Iwe, neminnewe a wareiti Jerusalem fiti chiechian kewe mi chómmóng le sääi, pwal chómmóng kamel mi uwoow nofitin mwöngö mi pwokkus, chómmóng kolt me faaw mi öüchchea. Lupwen neminnewe a chuuri Solomon, ra kapas usun ekkewe mettóch meinisin mi nóm lón än neminnewe ekiek. 3Nge Solomon a pölüweni än neminnewe kewe kapas eiis meinisin, esap wor och a koon weires fäniten ewe king an epwe äwewei ngeni neminnewe. 4Iwe, lupwen ewe kiwiinen Sheba a küna usun öüküükün tipächchemen Solomon, pwal lupwen a küna ewe imwen king i a fen öüüwetä, 5neminnewe a fókkun ingeló. Neminnewe a pwal mwaar lupwen a küna ekkewe mwöngö mi nóm wón än Solomon cheepel, tettelin än nöün kewe nöüwiis móót me lingeöchchün üfeer, angangöchchün nöün kewe chón amollätä ünüman me lingeöchchün üfeer, pwal ekkewe asóren keek Solomon a ääni me lón än ewe SAMOL we Imwenfel.
6Mwirin, neminnewe a apasa ngeni ewe king, “Ekkewe mettóch meinisin ngang üwa rongorong me lón fönüwei we usun minne en ka föri me usun óm tipächchem a fókkun let. 7Nge ngang üsap mochen lüküw ekkei mettóch tori ngang üwa wareto ikeei o küna ren pwisin mesei. Enlet, esap mwo nge fen pwal esópwun porausom ngang üwa rongorong. Òm tipächchem me óm pisekisek a fen koon selüküló seni meet ngang üwa rongorong. 8Epwe ifa me pwapwan noum keei aramas. Epwe le ifa me feiöchün noum kewe nöüwiis mi chök nónnóm ikeei iteiten rän o ökköüseling ngeni óm tipächchem! 9Ewe SAMOL óm we Kot a fókkun lapalaap! I a pwapwaituk o eleeniók wón ewe leenien móótun kingen Israel. Pwokiten ewe SAMOL a tongei Israel ren ew tong esap mwüch, iei minne i a seikuketä pwe kopwe king, pwe en kopwe tongeni nemenem fän wenechchar me pwüng.”
10Mwirin, neminnewe a ngeni ewe king ew liffang: tiu ngöröw paun kolt, chómmóng nofitin mwöngö me faaw mi öüchchea. Esap fän ew mwo än emön epwe uwato ei üküükün chómmóngun nofitin mwöngö epwe usun chómmóngun ekkeei ewe kiwiinen Sheba a ngeni King Solomon.
11(Lupwen wään Hairam kewe siip ra uweato kolt seni Ofir, ra pwal uweato seni ikenan chómmóng mwüchün ewe irä itan almuk me faaw mi öüchchea. 12Ewe king a aea mwüchün ewe irä almuk le föri ekkewe aróngóróng fäniten än ewe SAMOL we Imwenfel me fäniten ewe imwen king. A pwal aea le föri ekkewe pisekin likettik iter harp me layer fäniten ekkewe soukööl. Esap fän ew mwo me mwen ei fansoun ika me mwirin an epwe wor ei öüküükün chómmóngun mwüchün ewe irä almuk lón Israel.)
13King Solomon a ngeni ewe kiwiinen Sheba ese lifilifil meet i a mochen ika tungór fänitan me lükün meet i a fen ngeni neminnewe pwe an liffang ngeni, seni sómwósómwólón an fangafangöch. Mwirin, neminnewe me chiechian kewe meinisin ra feilló o liwinsäfäl ngeni poputän fönüwer.
Än Solomon wöw me ling (2 Kronika 9:13-28)
14Iteiten ier, Solomon a angei ina epwe üküükün rüwe me limu ton kolt. 15Ei esap pacholong ekkewe takises i a angei seni kewe chón amöömö me ekkesiiwil pisek, pwal seni ekkewe kingen Arabia meinisin me ekkewe kepinan ewe kinikinin fönüen Israel.
16King Solomon a föri rüwöpwükü pisekin eppet lón maun mi wätte seni kolt mi lechelech. Nge i a aea le föri ew me ew kewe pisekin eppet lón maun mi wätte lap seni engol me limu paun kolt. 17A pwal föri ülüpwükü pisekin eppet lón maun mi kükkün, seni kolt mi lechelech. Nge i a aea le föri ew me ew kewe pisekin eppet lón maun mi kükkün, arap ngeni rüwänü paun kolt. Iwe, ewe king a iseni ekkeei pisekin eppet lón maun lón ewe imwen king itan Imwen Leiin Wöllapen Lebanon.
18Mwirin, ewe king a föri ew leenien móótun king mi wätte, seni niin äläfan o cheni ngeni kolt mi mwirinnö. 19A wor wonu fassóón ewe leenien móótun king, nge sökürün ewe leenien móót a kukkumos me asan. Leepekin ewe leenien móót me rüwepeek a wor leenien alóngätä paaw wóór, nge a wor uluulun äkkäemön laion mi üütä leepekin ew me ew kewe leenien alóngätä paaw. 20Solomon a föri pwal engol me rüwömön uluulun laion, emön me emön a üütä leesópwun ew me ew kewe wonu fassón natö. Leesópwun ew me ew kewe wonu fassó me rüwepeek a wor emön uluulun laion wón. Esap fókkun wor ew leenien móótun king me lón unusen mwüün fönüfan epwe wewe ngeni ei leenien móótun king. 21Än King Solomon kewe kapen wün meinisin ra för seni kolt, pwal ekkewe sepi meinisin mi nóm lón ewe imwen king itan Imwen Leiin Wöllapen Lebanon ra för seni kolt mi mwirinnö. Resap för seni silifer pwokiten aramas ra ekieki pwe silifer a kükkün öüchchean lón fansoun Solomon. 22A pwal wor än ewe king pööisein siipwen amöömö me kamö pisek ra chiechi ngeni wään Hairam kewe siip le seres leemataw. Fän ew lón iteiten ülüngät ier, ekkewe siip ra liwinsäfäl, nge ra kok ren uteneer kolt, silifer, niin äläfan, mongki me ekkewe machchang iter piikók.
23Iei usun än King Solomon a pisekisekiló o a tipächchem seni meinisin ekkewe pwal ekkóch kingen fönüfan. 24Aramas seni iteiten mwüü ra feitto pwe repwe äämwa Solomon o rongorong ngeni ewe tipächchem Kot a ngeni i. 25Ier me ier, iteiten emön me emön mi feitto äämwa Solomon a uweato ren an liffang silifer me kolt, üüf, pisekin maun, nofitin mwöngö, óris me dongki upwun wón óris.
26Solomon a alapaló le achómmóngaló waan wóóken me nöün óris fäniten maun. Iei minne, a wor ren üküükün engöröw föpwükü wóóken me engol me ruu ngöröw óris. A anómwu chómmóng me leiir lón ekkewe telinimwen wóóken, nge a anómwu ekkóch arap ngeni i lón Jerusalem. 27Ewe king a föri pwe epwe wor chómmóng silifer lón Israel usun chök chómmóngun faaw. Iwe, mwüchün ewe irä sedar mi öüchchea a chök üküüköch öüchchean usun chök mwüchün ewe irä sikamor mi määr wón ekkewe chukuchukutän Judah. 28Nöün Solomon kewe óris ra tiitito seni Egypt pwal seni Kue (iei pwal ew iten Silisia), pün nöün ewe king kewe chón kamö me amöömö pisek ra möönir seni Kue ren ewe öüküükün liiwin mi affat. 29Lón ena fansoun, aramas ra tongeni kamö ekkewe wóókenin Egypt mi uwoowto ngeni Jerusalem wón üküükün wonopwükü föün silifer liwini efóch, nge ra tongeni kamö óris wón üküükün ipwükü lime föün silifer liwinin emön. Nge chómmóng me leiin ekkewe wóóken me ekkewe óris, nöün ewe king kewe chón amöömö ra pwal amöömösäfäl ngeni ekkewe king nöün chón Hit me ekkewe king nöün chón Aram.
Pwülüwen Solomon kewe mi chómmóng
11Nge iei King Solomon a saani chómmóng fiin ekis. Me lükün nöün Farao we föpwül, i a pwal pwülüweni ekkóch fefin seni Moab, Ammon, Edom, Sidon me seni leiin fiin Hit. 2Ewe SAMOL a fókkun affata an kapasen öüröür ngeni nöün kewe aramas pwe resap pwüpwülü fengen me chón ekkeei mwüü, pwokiten ekkewe fefin iir repwe pwülüweniir repwe fókkun okullu letiper o emmweni ngeniir ar repwe fel ngeni ar kewe kot. Iei mwo nge Solomon a chök ouucholó lón an efich pwülüwan kewe. 3I a pwülüweni üküükün füüpwükü finesamol, a pwal wor üküükün ülüpwükü ülüpwülüwan me lükün pwülüwan kewe. Nge a pwüng ngeni, pün pwülüwen Solomon kewe ra atókkaló letipan seni ewe SAMOL. 4Pün lupwen Solomon a chinlapaló, pwülüwan kewe ra okullaló letipan pwe epwe fel ngeni ar kewe kot, iei minne letipan esap chüen unus an epwe anómwu an apilükülük wón chök ewe SAMOL an we Kot, esap usun minne David saman we a föri. 5Pün Solomon a fel ngeni Ashtoreth, än chón Sidon we önüfefin, a pwal fel ngeni Molek än ekkewe chón Ammon we kot mi fókkun enniepwut. 6Iei usun, Solomon a föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL. Esap mochen pwe epwe unusen tapweló mwirin ewe SAMOL, esap usun minne David saman we a föri.
7Solomon a öüüwetä me wón ewe chukun Olif öötiwen Jerusalem ew leenien fel ngeni uluulun önümwäl fäniten Kemos ewe koten Moab mi fókkun enniopwut pwal ew fäniten Molek än ekkewe chón Ammon we kot mi fókkun enniopwut. 8Solomon a öüüwetä ekkeei sókkun leenien fel ngeni uluulun önümwäl fäniten pwülüwan kewe fiin ekis meinisin, pwe repwe tongeni aea fäniten ar repwe keni appach mi pwokkus o asór ngeni ar kewe kot.
9Iwe, ewe SAMOL a fókkun soong ngeni Solomon, pün letipan a kul seni ewe SAMOL, ewe Koten Israel, mi pwää ngeni i fän ruu. 10Ewe SAMOL a äwena ngeni Solomon le fönöw pwe esap fel ngeni pwal ekkóch kot, nge Solomon esap öüseling ngeni än ewe SAMOL öllük. 11Iei minne, iei ewe SAMOL a apasa ngeni Solomon, “Pwokiten a iei usun sókósókum pwe en kosap tümwünü äi we pwon o ka älleasoolap ngeni äi kewe öllük ngang üwa öllük ngenuk, ngang üpwe fókkun mwuleei senuk ewe mwüü o üpwe ngeni emön me leiin noum kewe chón angang. 12Nge fänäsengesin David semom we, ngang üsap föri ei lupwen en ka chüen manaw. Ngang üpwe angealó ewe mwüü seni noum we mwän. 13Iwe, iei mwo, nge ngang üpwe mwüüt ngeni i pwe epwe kingen ew chök einang, fänäsengesin neii we chón angang David, pwal fänäsengesin Jerusalem, ewe telinimw ngang üwa filätä.”
Ekkewe chón opwuten Solomon
14Mwirin, ewe SAMOL a seikätä Hadad ewe re Edom emön chón ewe familien king lón Edom pwe epwe emön chón opwut Solomon mi üüngeni. 15Pün fitu ier me mwan, David a fiti Joab ewe meilapen mwiichen sounfiu le feilló Edom pwe repwe peiaseni ekkóch chón Israel mi mäló lón maun. Lupwen ar nóm ikenan, ekkewe sounfiun Israel ra niieló arapakkan ngeni iteiten mwän meinisin lón Edom. 16Joab me ewe mwiichen sounfiun Israel meinisin ra nóm Edom lón üküükün wonu maram pwe repwe niieló ekkewe mwän lón Edom. 17Nge Hadad me ekkóch nöün saman we nöüwiis ra sü. (Lón ena fansoun, Hadad a chüen chök emön kükkün semiriit.) 18Ra sü seni Midian o feilló ngeni Paran, ia ekkewe pwal ekkóch ra chuungeniir me ie. Mwirin, ra sääiló ngeni Egypt o feilló ren Farao, ewe kingen Egypt. Iwe, Farao a ngeni Hadad ew imw me ekkóch fönü, a pwal awora ngeni i anan mwöngö.
19Farao a fókkun efich Hadad, ina pwata a ngeni i emön pwülüwan. A ngeni pwiin pwülüwan we pwe epwe pwülüweni. Iten pwülüwen Farao we, Kiwiin Tahpenes. 20Iwe, pwiin Tahpenes we a nöüni me wón Hadad emön äät o eita ngeni Kenubath. Nge Tahpenes a mwüüti ätei o fóólenätä lón imwen Farao we imwen king. Iwe, Kenubath a nóm ikenan ren pwükütän nöün Farao kewe mwän.
21Lupwen ewe poraus a tori Hadad me lón Egypt pwe David me Joab ewe meilapen mwiichen sounfiu ra mäló me rüwömön, mwirin, Hadad a apasa ngeni Farao, “Kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe le liwinsäfäl ngeni pwükütän fönüwei.”
22Nge Farao a eisini, “Pwata? Meet en ka ääni osupwang me ikeei? Ifa usun äm aia eletipengawók ina ka mochen pwe kopwe liwiniti pwükütän fönüwom?”
Iwe, Hadad a pölüweni o apasa, “Esap wor och mi mwääl. Nge inamwo, kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe liwinsäfäl ngeni leeniei!”
23Kot a pwal seikätä pwal emön mwän pwe epwe emön leiin ekkewe chón opwut Solomon mi üüngeni. Iten ätei, Rezon nöün Eliada we mwän. Rezon, a süü seni an we samol itan King Hadadezer, ewe kingen Zobah. 24Mwirin än David okkufu Hadadezer me ewe mwiichen sounfiun Zobah, ätei Rezon a ochufengeni ekkóch mwän mi aramasingaw o üüngeni mwuu, iwe, i a wiliti nöüür souemmwen. Iwe, Rezon me an we mwiich ra süüló Damaskos o ra nónnóm ikenan ia i a wiliti emön king me ie. 25Rezon a emön chón üüngeni Israel lón unusen ränin manawen Solomon. I a efisätä ekkewe osukosuk usun chök minne Hadad a föri. Rezon a fókkun opwutangaw Israel o sópweló le nemenem lón Aram.
Jeroboam a üüngeni Solomon
26Pwal Jeroboam, nöün Nebat we mwän emön souemmwen mi üüngeni ewe king. Ätei i emön leiin nöün Solomon kewe nöüwiis. Ätei a feitto seni ewe telinimw Zeredah lón ewe fönü Efraim. Iten inen ätei, Zeruah, emön fefin mi määseni pwülüwan.
27Iei porausen meet a popuw än ätei a üüngeni ewe king: Solomon a amasowasäfäli ewe leeni mi pwokur mi nóm lefiilen ewe telinimwen David me ewe Imwenfel. A pwal försäfäli le pineeló ekkewe pwaang mi nóm wón pwellin tittin ewe telinimw än David saman we. 28Jeroboam i emön ölüwöl mi fókkun lipwäköch. Iwe, lupwen Solomon a küna usun chófóón ei ölüwöl le föri an angang, a atolonga i pwe epwe wiisen nemeni unusen ewe mwiichen chón angangen kinrosi seni ekkewe einangen Efraim me Manassa, nöün Josef kewe mwän.
29Iwe, lón ew ränin, lupwen Jeroboam a feilló seni Jerusalem, ewe soufós Ahijah seni Shilo a chuuri ätei me leal, nge Ahijah a üföüf echö üüf mi fö. Iwe, ätekeei me rüwömön ra chök rüwömönüló le nóm lón ew mälämäl. 30Iwe, Ahijah a kömwöch ewe üüf mi fö i a üföüf o a kamweetiw lón engol me ruu kinikin. 31Mwirin, i a apasa ngeni Jeroboam, “Kopwe angei ekkeei engol kinikin fänitom, pün iei meet ewe SAMOL, ewe Koten Israel a apasa: ‘Nengeni, ngang üpwe le kamweewu ewe mwüü seni lepöün Solomon. Iwe, ngang üpwe ngenuk engol me leiin ekkewe einang. 32Nge ngang üpwe likitätiw ngeni Solomon ew chök einang pwe epwe nemeni, fänäsengesin neii we chón angang David, pwal fänäsengesin ewe telinimw Jerusalem, ngang üwa filawu seni leiin ekkewe einangen Israel meinisin. 33Ngang üpwe föri ei, pün Solomon a likitieiló o fel ngeni Ashtoreth, än chón Sidon we önüfefin, Kemosh än chón Moab we kot me Molek än chón Ammon we kot. I esap fätäl lón äi kewe aal, esap pwal föri meet mi pwüng me fän mesei. I esap älleasochisi äi kewe pwüüng me öllük, esap usun minne David saman we a föri.
34Nge ngang üsap angei unusen ewe mwüü seni lepöün Solomon lón ei fansoun. Fänäsengesin neii we chón angang David, ewe emön ngang üwa filätä nge i a älleasochisi äi kewe öllük me pwüüng, ngang üpwe mwüüt ngeni Solomon pwe i epwe nemenem lón ekkewe lussun ränin manawan. 35Nge ngang üpwe angei ewe mwüü seni lepöün nöün we mwän o üpwe ngenuk ekkewe engol einang pwe kopwe nemeni. 36Ngang üpwe ngeni nöün we mwän pwe epwe nemeni ew einang pwe ekkewe mwirimwirin neii we chón angang David repwe sópwósópwóló le nemenem lón Jerusalem, ewe telinimw ngang üwa filätä pwe epwe ina ewe leeni ngang üpwe anómwu itei ie. Epwe usun chök nge epwe sópwósópwóló le wor ew laamp lón Jerusalem. 37Iwe, ngang üpwe eleeniók wón ewe leenien móótun kingen Israel, nge en kopwe nemenem wón meinisin minne üküükün mochenin letipom. 38Mwirin, epwe ina usun pwe are en kopwe öüseling ngeni meet ngang üpwe ürenuk o fätäl lón äi kewe aal o föri ese lifilifil meet ngang üwa ekieki pwe mi pwüng me fän mesei, pwal are kopwe älleasochisi äi kewe pwüüng me öllük, usun neii we chón angang David a föri, mwirin, ngang üpwe fituk fansoun meinisin. Ngang üpwe förätä ew mwüün familien king mi nónnómottam fänitom, usun ngang üwa föri fäniten David. Iwe, ngang üpwe ngenuk Israel. 39Nge ngang üpwe öpwüngü ekkewe mwirimwirin David pwokiten än Solomon tipis, nge esap tori feilfeilló chök.’ ”
40Iwe, Solomon a sótuni an epwe niieló Jeroboam, nge Jeroboam a süüló ren King Shishak ewe kingen Egypt o a nónnóm ikenan tori Solomon a mäló.
41Iwe, lussun porausen ekkewe pwal ekkóch mettóch mi fis lupwen än Solomon nemenem, pacholong porausen minne i a föri me an tipächchem, ra makketiw lón Ewe Pwuken än Solomon kewe Föfför! 42Solomon a nemenem lón Jerusalem wón unusen Israel lón üküükün fääik ier. 43Iwe, lupwen Solomon a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón ewe telinimwen David saman we. Mwirin, nöün we mwän itan Rehoboam a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Ekkewe einang mi nóm efeng ra üüngeni Rehoboam (2 Kronika 10:1-19)
12 Iwe, Rehoboam a feilló Shekem, ia ekkewe chón Israel meinisin ra chufengen ie pwe repwe seikätä i pwe epwe king. 2Nge lupwen Jeroboam nöün Nebat we mwän a rong porausen än Solomon a mäló, a liwinsäfälito seni Egypt (pün ätei a chüen nóm Egypt, ewe ia i a süüló ie seni King Solomon). 3Ekkewe souemmwenin Israel ra tiiti Jeroboam, nge unusen ewe mwiichen chón Israel ra feilló pwe repwe kapas ngeni Rehoboam. 4Iwe, ra apasa ngeni Rehoboam, “Semom we i emön masta mi nemenem pöchökkül, usun chök nge a anómwu wóóm efóch öwüafar mi chow. Nge iei en kopwe le äppäla ngeni keem ewe angang mi weires mi wewe ngeni efóch öwüafar mi chou me ewe takises mi wätte semom we a eriäni seni keem pwe aipwe püngütiw. Mwirin, äm aipwe chón nóm fän óm nemenem mi ölükülük ngenuk.”
5Iwe, Rehoboam a pölüweni o apasa, “Öüpwe feilló o ngeniei ülüngät rän pwe üpwe ekieki usun ämi ei tungór. Mwirin, öüpwe liwinsäfälito reei pwe üpwe ngeni kemi äi pölüwen.” Iei minne, ekkewe aramas ra feilló.
6Mwirin, King Rehoboam a feilló pwe epwe pwüngüpwüng ngeni ekkewe chinlap mwän usun ei mettóch, iir ekkewe mwän mi piin öüröüra Solomon saman we lupwen fansoun an manaw. Iwe, Rehoboam a eisiniir, “Meet ämi öüröür? Epwe ifa usun äi üpwe pölüweni ngeni ekeei aramas?”
7Iwe, ekkewe souöüröür mi chinlap ra pölüweni o apasa, “Are ka mochen pwe en kopwe emön chón angang ngeni ekkeei aramas ikenäi o ngeniir ew pölüwen ar tungór mi älillisöch ngeniir, iwe, iir repwe chón nóm fän óm nemenem fansoun meinisin.”
8Nge Rehoboam a pöütaló ewe kapasen öüröür än ekkewe ikemwän, nge a eisini ekkewe ölüwöl meefier, ikkeiir ekkewe ölüwöl i a fitiir le mämmääritä pwal iei iir ra nöün chón öüröür. 9Rehoboam a eisiniir, “Meet ämi öüröür? Epwe ifa usun äi üpwe pölüweni ngeni ekkeei aramas mi mochen pwe ngang üpwe äppälatä ekkewe mettóch mi chow mi wewe ngeni efóch öwüafar mi chow, semei we a eriäni ngeniir pwe repwe föri?”
10Iwe, ekkewe ölüwöl mi fiti i le mämmääritä ra pölüweni o apasa, “Iei meet en kopwe üreni ekkana aramas mi tunopwel, ‘Öütükisi a öüwätte seni wäänüükün semei we. Are öüwa ekieki pwe semei we a eweiresi kemi, iwe, öüpwe witiwit o küna meet ngang üpwe föri! 11Ewer, semei we a eweiresi kemi, usun chök nge a anómwu wóómi efóch öwüafar mi chou, nge ngang üpwe fen alapaló äi eweiresi kemi o föri pwe epwe fen chou seni. Semei we a wókuwók wókun wichiwiich le wichii kemi, nge ngang üpwe nöünöü inen mönnükam le wichii kemi.’ ”
12Ülüngät rän mwirin, Jeroboam me ekkewe aramas meinisin ra liwinsäfälito pwe repwe rongorong minne Rehoboam a filätä, usun minne i ewe king a apasa ngeniir pwe repwe liwinsäfälito ren mwirin ülüngät rän. 13Nge ewe king a arochongaw le kapas ekkewe aramas, pün i a pöütaló ewe öüröür ekkewe ikemwän ra öüröüra ngeni, 14nge a tapwei ewe öüröür än nöün kewe chón öüröür ölüwöl. Iwe, a üreni ekkewe aramas “Semei we a eweiresi kemi, usun chök nge a föri pwe ämi öüwafar epwe chou, nge ngang üpwe fen alapaló äi eweiresi kemi o föri pwe epwe chou seni. Semei we a wókuwók wókun wichiwich le wichii kemi, nge ngang üpwe nöünöü inen mönnükam le wichii kemi.” 15Iei usun ewe king esap öüseling ngeni minne ekkewe aramas ra mochen. Kullun ei mettóch mi fis, a iei letipen ewe SAMOL, pün i a öpwönüwetä än ewe SAMOL we poraus ngeni ewe soufós Ahijah seni Shilo fäniten Jeroboam nöün Nebat we mwän.
16Iwe, lupwen ekkewe chón Israel meinisin ra küna pwe ewe king esap mochen öüseling ngeniir, ra pölüweni ewe king o apasa:
“Meet popun ach sipwe chiechi ngeni David, meet inetich meren nöün Jesse we mwän? Öüsipwe liwiniti imwach kana, ämi re Israel! Iwe, kole pwisin tümwünü chón leimwom, en David!”
Iei minne, ekkewe chón Israel ra liwinsäfäl ngeni en me leenian.
17Nge Rehoboam a chök sópósópwóló le nemeni ekkewe chón Israel mi nónnóm lón ekkewe telinimwen Judah.
18Mwirin, King Rehoboam a ökkünöweló Adoniram, ätewe mi wiisen nemeni ewe mwiichen chón angangen kinrosi, nge ekkewe chón Israel meinisin ra mónei ngeni faaw tori a mäló. Lupwen ei poraus a tori King Rehoboam, a mwittir töötä wón waan we wóóken o süü ngeni Jerusalem. 19Iei minne, ekkewe einangen Israel mi nóm efeng, resap mochen pwe emön mwirimwirin David epwe nemeniir seni ewe ränin tori ei rän.
20Iwe, a fis pwe lupwen ekkewe aramasen Israel meinisin ra rongorong pwe Jeroboam a fen liwinsäfäl seni Egypt, ra akökkööw ew mwiich o ra seikätä i pwe epwe king wón unusen Israel. Nge ewe einangen Judah chök a chüen ölükülük ngeni ewe familien David.
21Iwe, lupwen Rehoboam a wareiti Jerusalem, a ochufengeni ekkewe chón Judah meinisin me chón ewe einangen Benjamin, üküükün ipwükü waliik ngöröw sounfiu ölüwöl mi kefil, pwe repwe feilló maun ngeni ewe mwiichen sounfiun Israel o angeisäfäli ewe mwüü fänitan i Rehoboam nöün Solomon we mwän.
22Nge ei kapas meren Kot a tori Shemaiah, ewe aramasen Kot: 23“Kopwe apasa ngeni Rehoboam nöün Solomon we mwän ewe kingen Judah, pwal ngeni ekkewe aramasen Judah me Benjamin meinisin, 24‘Iei meet ewe SAMOL a apasa: Öüsap feilló pwe öüpwe maun ngeni märäärimi kewe, ekkewe chón Israel. Öüpwe liwinsäfäl ngeni leeniemi, emön me emön leiimi, pün meet a fis, ngang üwa föri.’ ” Iei minne, ra älleasochisi än ewe SAMOL we kapas o ra liwiniti en me leenian, usun ewe SAMOL a öllük ngeniir.
Jeroboam a föri uluulun liälifföön kowu seni kolt
25Mwirin, Jeroboam a öüüwetä ewe telinimw Shekem mi nóm lón ewe fönü mi chukuchukutä lón Efraim. Iwe, ei telinimw a wiliti an möküren telinimw. Mwirin, a feilló seni ikenan o äwätteló le öüüwetä ewe telinimw Penuel, a pwal öpöchökküla säfäli tittin.
26Iwe, Jeroboam a pwisin ekieki lón lelukan, “Are ngang üsap tümwünüfichi, ewe mwüü epwe liwinsäfäl ngeni ewe mwüün familien king David. 27Lupwen ekkeei aramas repwe feilló Jerusalem pwe repwe ääni ar kewe asór lón än ewe SAMOL we Imwenfel, repwe ngeni säfäli King Rehoboam, ewe kingen Judah ar ölükülük. Iwe, repwe niieiló nge repwe föri pwe i epwe ar king.”
28Iei minne, fän öüröüräen nöün ewe king Jeroboam kewe chón öüröür, i ewe king a föri ruu uluulun liälifföön kowu seni kolt. Iwe, a apasa ngeni ekkewe aramas, “A koon wätte osukosuk ngeni kemi ämi öüpwe feilló fel lón Jerusalem. Nengeni ämi chón Israel, ikkeiir ämi kewe kot mi emmweni kemiiwu seni Egypt!” 29I a eleenia ekkewe uluulun liälifföön kowu, emön leesópwun Israel me peliöör pwal emön leesópwun Israel me peliefeng. A anómwu emön lón Bethel, nge ewe pwal emön, a anómwu lón Dan. 30Ei a wiliti ew tipis mi lapalaap, pün ekkewe aramas ra fel ngeniir. Ra mwo nge sääiló toowaw ngeni Dan pwe repwe fel ngeni ewe ew uluulun mi nóm ikenan.
31Jeroboam a pwal öüüwetä ekkewe leenien fel ngeni uluulun önümwäl wón ekkewe leeni mi tekia o filätä souasór seni leiin sakkopaaten aramas meinisin, inamwo ika sap iir souasór seni ewe einangen Levi. 32Jeroboam a efisätä ew ränin chuulapen lamalam lón Bethel a fis lón ewe engol me limuwen ränin ewe awalüwen maram, mi chök wewe fengen me ewe Chuulapen Imw Likachooch mi fiffis iteiten ier lón Judah. Me ikenan lón Bethel, pwisin i Jeroboam a ääni ekkewe asór wón ewe róngen asór ngeni ekkewe uluulun liälifföön kowu i a föri. Iwe, a fis me lón Bethel pwe i a filätä ekkewe souasór fäniten ekkewe leenien fel ngeni uluulun önümwäl i a föri wón ekkewe leeni mi tekia. 33Iei minne, lón ewe engol me limuwen ränin ewe awaluwen maram, iei ewe rän pwisin i a filätä seni lón letipan, Jeroboam a feittä o ääni ekkewe asór wón ewe róngen asór pwisin i a senätä lón Bethel. I a efisätä ew ränin chuulapen lamalam fäniten ekkewe chón Israel. Iwe, i a feittä ren ewe róngen asór pwe epwe ääni ekkewe asór.
Emön soufós a öpwüngü Jeroboam
13 Fän än ewe SAMOL öllük, emön mwän mi wor ökkünöön meren Kot seni Judah a feilló Bethel. Iwe, ätewe a wereiti ikenan lón chök ewe ótun Jeroboam a kkan ngeni ewe róngen asór pwe epwe ääni ew an asór. 2Mwirin, fän än ewe SAMOL öllük, ätewe a kökkö ngeni ewe róngen asór o apasa, “En róngen asór, róngen asór! Iei meet ewe SAMOL a apasa: ‘Emön mönükól äät itan Josiah epwe upwutiw me lón ewe mwüün familien King David. Ätei epwe ääni asór wóómw ekkewe souasór seni ekkewe leenien fel ngeni uluulun önümwäl wón ekkewe leeni mi tekia, ikkeiir chókewe mi feitto ikeei pwe repwe keni appach mi pwokkus wóómw. Iwe, chüün aramas repwe keek wóómw.” 3Lón ewe chök ränin, ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a föri och esissil pwe epwe älletätä an we poraus. Iwe, a apasa, “Ewe SAMOL a pwon pwe epwe föri ei esissil: Ei róngen asór epwe mökküfesen o falangan epwe niitiw wón pwül.”
4Iwe, King Jeroboam a fókkun soong ren ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot fäniten an kapasen üüngeni ewe róngen asór. Iei minne, a itini ewe mwän o kökkö, “Öüpwe turufi enan mwän!” Nge lón chök ewe ótun, pöün ewe king we e itini ewe mwän, a määmechör, ina pwata esap chüen tongeni lumisäfälielong. 5Pwal lón ewe chök ótun, ewe róngen asór a mökküfesen o ewe falang wón a niitiw wón pwül, usun chök minne ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a oosuni lón an we poraus seni ewe SAMOL.
6Iwe, ewe king a siö ngeni ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot o apasa, “Kose mochen kopwe tungórei ewe SAMOL óm we Kot o iótek fänitei pwe peii ei epwe tongeni öchchüsäfäl.” Iei minne, ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a iótek ngeni ewe SAMOL; iwe, pöün ewe king we a öchchüsäfäl o a usun chök me mwan.
7Mwirin, ewe king a apasa ngeni ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot, “Kopwe feitto sipwe mwineló lón imwei we imwen king pwe kopwe ekis chüünuk, nge ngang üpwe ngenuk ew liffang.”
8Nge ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a pölüweni ewe king o apasa, “Ika mwo en kopwe ngeniei esópun mettóch meinisin en ka ääni, ngang üsap fituk le feilló. Ngang üsap äni och mwöngö ika ünümi och kólik me lón ei leeni. 9Pün ewe SAMOL a ngeniei ei öllük o apasa, ‘Kosap fókkun äni och mwöngö ika ünümi och kólik lupwen ka nóm ikenan. Iwe, kosap liwinsäfälito ngeni Judah wón ewe chök aal en ka feilló wón.’ ” 10Iei minne, ätewe a feilló seni Bethel o liwinsäfäl ngeni leenian wón pwal efóch aal.
11Lupwen a fis ei, mi wor emön soufós chinlap a nónnóm lón Bethel. Iwe, nöün kewe mwän ra feitto lón imwan we o aporausa ngeni i meinisin meet ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a föri me lón Bethel lón ewe ränin. Ra pwal aporausa ngeni semer we meet ätewe a apasa ngeni ewe king. 12Iwe, semer we ewe soufós chinlap a eisiniir, “Menni aal ätewe a feilló wón?” Iei minne, nöün kewe mwän ra äiti ngeni semer we menni ewe aal ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot mi feitto seni Judah a feilló wón. 13Iwe, ewe chinlap mwän a apasa ngeni nöün kewe mwän, “Öüpwe mwittir riietä leenien móótun wón emön dongki fänitei.” Iwe, lupwen ätekewe ra wes le riietä leenien móótun wón ewe dongki fäniten semer we, ätewe a töötä wón ewe dongki, 14iwe, a tapweló mwirin ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot. Iwe, a küna ätewe pwe a mómmóót fän efóch irä ook. Iwe, ewe soufós chinlap a eisini ätewe, “Ifa usun, en ewe mwän mi wor ökkünööm meren Kot mi feitto seni Judah?”
Ätewe a pölüweni o apasa, “Ewer, ngang.”
15Mwirin, ewe soufós a apasa ngeni ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot, “Kopwe feitto sipwe mwineló leeimw pwe kopwe äni och mwöngö.”
16Nge ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a apasa, “Ngang üsap tongeni liwinsäfäl o fitukeló. Esap mwüümwütä ngeniei pwe üpwe äni och mwöngö ika ünümi och kólik me ikeei lón ei leeni. 17Pün ewe SAMOL a ngeniei ei öllük o apasa: ‘En kosap fókkun äni och mwöngö ika ünümi och kólik lupwen ka nóm ikenan. Iwe, kosap liwinsäfäl ngeni Judah wón ewe chök aal en ka feilló wón.’ ”
18Nge ewe soufós chinlap a pölüweni o apasa, “Ngang pwal emön soufós, usun chök en. Emön chón läng a ngeniei ei poraus seni ewe SAMOL: ‘Kopwe eliwinisäfälieto ätewe pwe epwe fitukeló lón imwom. Iwe, kopwe ngeni i mwöngö pwe epwe mwöngö me kólik pwe epwe wün.’ ” (Nge ewe chinlap mwän a chök chofona ngeni ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot). 19Iei minne, ra liwinsäfäliló me rüwömön. Iwe, ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a äni och mwöngö o ünümi och kólik lón imwen ewe soufós chinlap.
20Mwirin, lupwen ra chüen móót ngeni cheepel, ew poraus seni ewe SAMOL a tori ewe soufós chinlap mi eliwinisäfäli ätewe. 21Iwe, a leüommóng le kapas ngeni ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot mi feitto seni Judah o apasa, “Iei meet ewe SAMOL a apasa: En ka üüngeni än ewe SAMOL poraus o ka älleasoolap ngeni ewe öllük ewe SAMOL óm we Kot a ngenuk. 22En ka liwinsäfäl ngeni ei leeni o ka mwöngö o wün kólik lón ewe leeni ia i a ürenuk pwe kosap mwöngö ika wün kólik ie. Pwokiten ei, kopwe mäló nge inisum esap peias lón peiasen óm kewe leewo.”
23Iwe, mwirin än ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a wes le mwöngö o wün, ewe soufós mi eliwinisäfälieto a riietä leenien móótun wón nöün we dongki fänitan. 24Iwe, ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a feilló wón alan. Nge lupwen a säsääiló, a sereni emön laion me wón ewe aal. Iwe, ewe laion a niieló ätewe. Inisin a chök nóm lón ewe aal, nge ewe dongki me ewe laion ra chök üütä ünükkün ätewe. 25Iwe, ekkóch aramas ra pwereló wón ewe aal o ra küna ewe inis a kóónóló lón ewe aal nge ewe laion a üütä ünükkün. Iwe, ra feilló o aporausa ei poraus lón ewe telinimw Bethel ia ewe soufós chinlap a nónnóm ie.
26Lupwen ewe soufós chinlap mi eliwinsäfäli ätewe seni an sääi a rong ewe poraus, a apasa, “Iei i ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot mi älleasoolap ngeni än ewe SAMOL öllük. Ewe SAMOL a öpwönüwetä an kapas ren an föri pwe emön laion epwe efeiengawa ätewe o niieló.”
27Mwirin, ewe soufós a apasa ngeni nöün kewe mwän, “Öüpwe riietä leenien móótun wón emön dongki fänitei.” Iei minne, ra riietä leenien móótun emön dongki. 28Iwe, ätewe a feilliwu o a küna ewe inis a chök kóónóló lón ewe aal. Nge ewe dongki me ewe laion ra chüen chök üütä ikenan ünükkün ewe inis. Pün ewe laion esap ocheei ewe inis, esap pwal efeiengawa ewe dongki. 29Iei minne, ewe soufós a ekiietä inisin ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot o isenätä wón ewe dongki. Iwe, ätewe a üweisäfälieló ewe inis ngeni an we telinimw pwe epwe kechiweiti o peiaseni. 30Mwirin, ätewe a peiaseni ewe soomä lón pwisin peiasan we. Iwe, ewe soufós me nöün kewe mwän ra kechiw wón ätewe o apasa, “Wooko pwii!”
31Mwirin ar ra peiasenaló ätewe, ewe soufós a apasa ngeni nöün kewe mwän, “Lupwen ngang üpwe mäló, öüpwe peiaseniei lón ewe peias ia ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a peias ie. Öüpwe anómwu chüüi ünükkün chüün. 32Pün repwe fókkun pwönüwetä ekkewe poraus ewe SAMOL a ökkünöw ngeni pwe epwe aronga usun an epwe üüngeni ewe róngen asór lón Bethel me ekkewe leenien fel ngeni ekkewe uluulun önümwäl meinisin mi nóm wón ekkewe leeni mi tekia lón ekkewe telinimwen Samaria.”
33Nge mwirin an fis ei poraus, Jeroboam esap kul seni an kewe föfför mi ngaw. I a chök sópweló le filätä ekkewe souasór seni leiin sakkopaaten aramas. Ese lifilifil ika iö chök a mochen, a tongeni epwe emön souasór fäniten ekkewe leenien fel ngeni ekkewe uluulun önümwäl wón ekkewe leeni mi tekia. 34Iwe, ei föfför a wiliti ew tipis mi lapalaap. Iei ewe tipis a popuw taalón mwüün Jeroboam we seni wón fönüfan me mälón chón an famili.
Än Ahijah kapasen oosuni usun feiengawen Jeroboam
14 Iwe, lón ena fansoun, Abijah nöün Jeroboam we äät a fókkun samwaw. 2Iei minne, Jeroboam a apasa ngeni pwülüwan we, “Kopwe üütä iei o otupwun assókkaló lapalapom pwe esap wor emön epwe sillenuk pwe en pwülüwei. Mwirin, kopwe feilló ren ewe soufós Ahijah mi nóm Shilo, i ewe mwän mi üreniei pwe ngang üpwe king wón ei mwiichen aramas. 3Kopwe angei engol föün pilawa, ekkóch nokop me ew ruumeen chönün chunen pwe kopwe uweireló ren Ahijah pwe ew liffang. Iwe, kopwe eisini ika meet epwe fis ngeni ewe äät. Iwe, ina i epwe ürenuk ika meet epwe fis ngeni.” 4Iei minne, pwülüwen Jeroboam we a föri meet ätewe a apasa o a feilló ren imwen Ahijah we mi nóm lón Shilo.
Nge lón ei fansoun, Ahijah a chinlap o esap chüen tongeni küna mwan. 5Nge ewe SAMOL a apasa ngeni Ahijah, “Pwülüwen Jeroboam we ina epwe feitto ikeei nge ina epwe otupwun assókkaló lapalapan pwe itä nge sap i. Iwe, ina i epwe eisinuk usun nöün we äät, pün ewe äät a fókkun samaw. Iwe, en kopwe ngeni neminnewe ewe pölüwan ngang üpwe ngenuk.”
6Iei minne, lupwen Ahijah a rongorong püngüpüngün pecheen neminnewe lupwen a feitto ren ewe asam, i a kökkööwu ren o apasa, “Kopwe tolong, pwülüwen Jeroboam. Pwata ka otupwun assókkaló lapalapom pwe itä nge sap en pwülüwen Jeroboam we? Mi wor ew poraus mi ngaw fänitom ngang üpwe ürenuk. 7Kopwe feilló o üreni Jeroboam pwülüwom we ei poraus seni ewe SAMOL, ewe Koten Israel: ‘Ngang üwa etekióketä seni leiin ekkewe tettelin aramas mi kis o ewisók pwe en kopwe chón nemenem wón neii kewe aramasen Israel. 8Ngang üwa mwuleewu ewe mwüü seni ewe familien David o üwa ngenuk. Nge en kosap usun neii we chón angang David mi älleasochisi äi kewe öllük o tapweto mwiri ren unusen letipan. A pwal föri ese lifilifil meet ngang üwa mochen pwe i epwe föri fansoun meinisin. 9En ka föri chómmóng föfför mi ngaw lap seni chókewe meinisin mi manaw me mwom. En ka föri fänitom pwal ekkóch kot o ka fókkun asoongaei ren óm kewe uluulun liälifföön kowu mi ketel seni kolt. Iwe, pwokiten ka kulluw sökürum ngeniei, 10iei minne, ngang üpwe awarato feiengaw wón mwuum o niieló noum kewe mwän meinisin, ese lifilifil ika iir amanaw ika mi ngas.
Ngang üpwe fókkun kenaló ekkewe lussun mi chüen manaw meinisin me leiin chón óm familien king, usun emön a kenaló piipi tori meinisin repwe kareló. 11Ngang ewe SAMOL üwa pwon pwe ekkewe kolaak repwe ocheei chón óm we famili repwe mäló me lón ewe telinimw, nge chókana repwe mäló me lemäl, ekkewe machchang mi okkochooch fituk repwe ocheer.’ ”
12Mwirin, Ahijah a apasa ngeni pwülüwen Jeroboam we, “Kopwe liwiniti imwom, nge lupwen kopwe ipwelong lón asamen ewe telinimw, ewe semiriit epwe mäló. 13Iwe, chón Israel meinisin repwe kechiweiti i o peiaseni. Ätei chök me leiin chón óm famili epwe peias, pün ei semiriit i chök emön mi mwirinnö ewe SAMOL, ewe Koten Israel, a küna me lón unusen ewe familien Jeroboam.
14Iwe, ewe SAMOL epwe pwisin seikätä fänitan emön king epwe nemeni Israel, nge epwe arosaló chón ewe familien Jeroboam. Ei epwe fis ikenäi! Ewer, wesewesen iei chök. 15Mwirin, ewe SAMOL epwe öpwüngü le wichiki Israel, pwe epwe usun efóch woowo mi rikirikfeil lón ew pwuupwu. I epwe wiietä ekkewe aramasen Israel seni ei fönü mi mwirinnö i a ngeni ar kewe leewo o epwe atoropaseereló peekilón ewe chaanpwuupwu Eufreitis, pwokiten iir ra fókkun asoonga ewe SAMOL ren ar fel ngeni ekkewe üür uluulun ewe önüfefin Ashera. 16Iwe, i epwe likitaló ekkewe chón Israel, pwokiten Jeroboam a tipis o föri pwe chón Israel meinisin repwe fiti i le tipis.”
17Iei minne, pwülüwen Jeroboam we a üütä o liwinsäfäl ngeni Tirzah. Iwe, ewe semiriit a mäló lón chök ewe ótun neminnewe a fätälelong lón asamen imwan we. 18Iwe, lupwen ekkewe aramasen Israel ra peiaseni ewe äät, ra kechiweiti, usun chök minne ewe SAMOL a pwon meren nöün we chón angang Ahijah ewe soufós.
19Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Jeroboam nemenem, porausen an kewe maun meinisin me usun an nemenem, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel. 20Jeroboam a nemenem lón Israel lón üküükün rüwe me ruu ier. Iwe, lupwen Jeroboam a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo. Mwirin, nöün we mwän itan Nadab a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Rehoboam a nemenem lón Judah (2 Kronika 11:5-12,15)
21Nge lón ei fansoun, Rehoboam nöün Solomon we mwän a king lón Judah. Ätei a fääik me ew ierin lupwen a poputä le king. Iwe, a nemenem lón üküükün engol me fisu ier me lón Jerusalem, ewe telinimw ewe SAMOL a filätä seni leiin telinimwen ekkewe einangen Israel meinisin pwe epwe iei ewe leeni epwe afóna itan. Iten inen Rehoboam we, Naamah, emön fiin Ammon.
22Lupwen fansoun än Rehoboam nemenem, ekkewe aramasen Judah ra föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL. Ra asoonga i ren ar kewe tipis, pün ra föri minne a fen ngaw seni minne ar kewe leewo ra piin föri. 23Pün ra öüüwetä fäniter ekkewe leenien fel ngeni uluulun önümwäl wón ekkewe leeni mi tekia, ra pwal öüüetä ekkewe üür faaw mi pin me ekkewe uluulun ewe önüfefin Ashera wón iteiten chukuchukutä me fän iteiten irä mi mwuresires. 24A mwo nge pwal wor ekkewe mwän mi fangaló inisiir fäniten angangen lisowu me lón ekkewe leenien fel ngeni önümwäl me leemelen ewe fönü. Ekkewe aramasen Israel ra appirüw le föri ekkewe föfför mi enniopwut meinisin än chón ekkewe mwüü ewe SAMOL a fen ösüüreló me mwen ekkewe chón Israel.
25Iwe, lón ewe elimuuwen ierin än King Rehoboam nemenem, King Shishak seni Egypt a feittä o maun ngeni Jerusalem. 26Ätewe a uwealó ekkewe pisek öüchchean lón än ewe SAMOL we Imwenfel me ekkewe pisek öüchchean lón ewe imwen king. Ätewe a angealó ekkewe mettóch meinisin pwal pacholong ekkewe pisekin eppet lón maun meinisin mi för seni kolt Solomon a föriir. 27Ina minne, me mwirin ei, King Rehoboam a föri ekkóch pisekin eppet lón maun seni piraas pwe ekkesiwilin ekkewe pisekin eppet lón maun mi för seni kolt. Iwe, a atolonger fän tümwünüen ekkewe meilapen chón mammasa ewe imwen king. 28Iteiten fansoun lupwen ewe king a feilló ren än ewe SAMOL we Imwenfel, ekkewe chón mas ra fiti i o uweei ekkewe pisekin eppet lón maun, nge mwirin, ra eliwinisäfäliireló ngeni ewe ruumwen chón mas.
29Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Rehoboam nemenem me an kewe föfför meinisin, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Judah. 30Lón ei fansoun, a chök sópwósópwóló le fiffis maun lefiilen Rehoboam me Jeroboam.
31Iwe, lupwen Rehoboam a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón ewe telinimwen David. Iten inen ätei we, Naamah, i emön fiin Ammon. Mwirin, nöün we mwän itan Abijah (a pwal iteni Abijam) a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Abijah a nemenem lón Judah (2 Kronika 13:1-14)
15Iwe, Abijah a poputä le nemenem wón Judah lón ewe engol me walüüwen ierin än King Jeroboam nöün Nebat we mwän nemenem lón Israel. 2Abijah a nóm lón Jerusalem o nemenem lón üküükün ülüngät ier. Iten inen ätei, Maakah nöün nöün Abishalom we fefin itan Tamar.
3Ätei Abijah a föri ekkewe chök pwal tipis usun saman we a föriir me mwan. Letipan esap unusen ölükülük ngeni ewe SAMOL an we Kot, esap usun letipen David an we leewo. 4Iwe, iei mwo nge fänäsengesin David, ewe SAMOL an we Kot a mwüüt ngeni pwe mwüün we mwüün familien king epwe sópwósópwóló, usun chök nge a ngeni i ew laamp epwe tin lón Jerusalem ren an ngeni Abijah emön nöün mwän pwe epwe siwili le nemenem lón Jerusalem. A pwal föri pwe Jerusalem epwe tümwün seni feiengaw. 5Pün David a föri meet mi pwüng me fän mesen ewe SAMOL o älleasochisi än ewe SAMOL kewe öllük lón unusen ränin manawan, chiilón chök ren ewe föfför fänäsengesin Uriah ewe re Hit.
6Iwe, a chök fiffis maun lefiilen Abijah me Jeroboam lón unusen fansoun än Abijah nemenem. 7Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Abijah nemenem me an kewe föfför meinisin, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Kewe Kingen Judah. Lón ei fansoun, a chök sópwósópwóló le fiffis maun lefiilen Abijah me Jeroboam. 8Iwe, lupwen Abijah a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón ewe telinimwen David. Mwirin, nöün we mwän itan Asa a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Asa a nemenem lón Judah (2 Kronika 15:16-16:6)
9Asa a poputä le nemenem wón Judah lón örüween ierin än Jeroboam nemenem lón Israel. 10Iwe, Asa a nemenem lón Jerusalem lón üküükün fääik me ew ier. Inen semen Asa we itan Maaka, nge Maaka i nöün nöün Abishalom we fefin.
11Asa a föri minne a pwüng me fän mesen ewe SAMOL, usun minne David an we leewo a föri. 12Ätei a ösüüweló seni ewe fönü ekkewe mwän mi fangaló inisiir fäniten angangen lisowu lón ekkewe imwenfel ngeni uluulun önümwäl, a pwal ömwökütaló ekkewe uluulun önü meinisin an kewe leewo ra föriir. 13Ätei a mwo nge pwal asapwili Maakah inen saman we seni wiisan we wiisen kiwiin inelapen king, pwokiten neminnewe a föri efóch üür uluulun ewe önüfefin Asherah mi fókkun äleemesengaw. Asa a pöküwetiw ewe üür o kenaló lón ewe lemólun Kidron. 14Ina mwo are Asa esap unusen ataeló ekkewe leenien fel ngeni ekkewe uluulun önümwäl wón ekkewe leeni mi tekia, nge letipan mi chök chüen ölükülük ngeni ewe SAMOL lón unusen ränin manawan meinisin. 15Ätei a uwealong lón än ewe SAMOL we Imwenfel ekkewe silifer me kolt me ekkewe pisekin angangen lón ewe imwenfel i me saman we ra fangaló ngeni Kot.
16Iwe, a chök sópwósópwóló le fiffis maun lefiilen King Asa seni Judah me King Baasha seni Israel lón unusen fansoun ar nemenem. 17Baasha ewe kingen Israel a feittä maun ngeni Judah o a öpöchökküla tittin ewe telinimw Ramah pwe epwe eppeti seni emön aramas an epwe toowu seni ika tolong lón kinikinin ewe fönü Judah leenien ewe King Asa.
18Nge Asa a pölüweni ei föfför ren an angei ekkewe silifer me kolt meinisin mi chüen nóm lón ewe leenien iseis pisek öüchchea lón än ewe SAMOL we Imwenfel me ekkewe mi nóm lón pwisin imwan we imwen king. Iwe, ätei a tiinaló ekkóch nöün kewe nöüwiis pwe repwe uwealó ekkeei mettóch ren Ben-Hadad nöün Tabrimmon we mwän, nge Tabrimmon nöün Hezion, ewe kingen Aram mi nemenem lón Damaskos. Ätei a pwal tiinaló ei poraus o apasa, 19“Sipwe asöfösäfäli ewe pwonen etipeew a fen fis lefiilen semei we me semom we. Nengeni, ngang üwa tiinawow reemw ew liffang silifer me kolt. Iei minne, kopwe atai óm pwonen etipeew ngeni Baasha ewe kingen Israel, pwe i me nöün kewe sounfiu repwe likitieiló.”
20Iwe, Ben-Hadad a tipeew ngeni än King Asa we tungór o a tiinaló nöün kewe mwiichen sounfiu pwe repwe maun ngeni Israel. Iwe, ra liäpeni ekkewe telinimw iter Ijon, Dan, Abel Beth Maakah me unusen Kinnereth fiti unusen ewe fönü Naftali. 21Iwe, lupwen chök än Baasha seni Israel a rongorong meet a fis, a likitaló an we angangen öpöchökküla tittin ewe telinimw Ramah o a liwin ngeni Tirzah. 22Mwirin, King Asa a atoowu ew öllük ngeni chón Judah meinisin. I a öllük pwe iteiten emön me emön, nge esap wor emön epwe tiweló, epwe älillis le epiieló ekkewe faaw me ekkewe irä Baasha a aea le öpöchökküla ngeni tittin ewe telinimw Ramah. Iwe, King Asa a aea ekkewe faaw me irä le öpöchökküla ngeni tiitin ewe telinimw Keba lón ewe fönü Benjamin me tittin ewe telinimw Mizpah.
23Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Asa nemenem me porausen öüküükün an pwora me iten ekkewe telinimw i a öüüretä, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Judah. Nge lupwen ätei a chinlapaló, pecheen ra samwaw.
24Iwe, lupwen Asa a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón ewe telinimwen David. Mwirin, nöün we mwän itan Jehoshafat a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Nadab a nemenem lón Israel
25Iwe, Nadab nöün Jeroboam we mwän a poputä le nemenem wón Israel lón ewe oruuwen ierin än King Asa nemenem lón Judah. Nadab a nemenem lón Israel lón üküükün ruu ier. 26Nge ätei a föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL, pün i a appirüw föfförün saman we o a sópweló ewe tipisin fel ngeni uluulun önümwäl Jeroboam a emmweni ngeni chón Israel pwe repwe tipis ren.
27Mwirin, Baasha nöün Ahijah we mwän seni ewe einangen Issakar a rawangawei Nadab o niieló i lupwen i me ewe mwiichen sounfiun Israel ra pwellieló ew än chón Filistia kewe telinimw itan Kibbethon fän ar pisekin maun. 28Iwe, Baasha a niieló Nadab lón öülüngätin ierin än King Asa nemenem lón Judah. Iwe, Baasha a tapw mwirin Nadab le wiiseni ewe wiisen king lón Israel.
29Iwe, lón chök ewe ótun Baasha a poputä le nemenem, i a niieló mwirimwirin King Jeroboam kewe meinisin. Iei minne, esap wor emön lussun me leiin chón ewe familien king a chüen manaw, usun chök minne ewe SAMOL a pwon fänäsengesin Jeroboam meren ewe soufós Ahijah seni Shilo. 30Ei a fis, pwokiten Jeroboam a asoonga ewe SAMOL, ewe Koten Israel ren ekkewe tipis i a föri, pwal ren ekkewe tipis i a emmweni ngeni chón Israel pwe repwe föri.
31Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Nadab nemenem me an kewe föfför meinisin, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel.
Baasha a nemenem lón Israel
32Iwe, a chök sópwósópwóló le fiffis maun lefiilen Asa ewe kingen Judah me Baasha ewe kingen Israel lón unusen fansoun ar nemenem.
33Baasha nöün Ahijah we mwän a poputä le nemenem wón Israel lón ewe öülüngätin ierin än King Asa nemenem lón Judah. Baasha a nemenem lón Tirzah lón üküükün rüwe me rüwänü ier. 34Nge ätei a föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL, pün a appirüw föfförün Jeroboam o sópweló le föri ewe tipisin fel ngeni uluulun önümwäl Jeroboam a emmweni ngeni chón Israel pwe repwe föri.
16Ei poraus seni ewe SAMOL a tori ewe soufós Jehu nöün Hanani we mwän pwe epwe apasa ngeni King Baasha: 2“Ngang üwa öüüketä seni lón ewe pwül mworomwor o seikuketä pwe en kopwe chón nemenem wón neii kewe aramasen Israel, nge en ka appirüw föfförün Jeroboam mi ngaw. En ka asoongaei ren óm popuw ngeni neii kewe aramasen Israel pwe repwe tipis. 3Iei minne, fätäl ngeni chök ngang üpwe niikeló o fókkun arosaló chón óm famili usun chök ai arosaló ekkewe mwirimwirin Jeroboam nöün Nebat we mwän. 4Ekkana kolak repwe ocheei chókana seni chón óm famili mi mäló me lón ewe telinimw, nge ekkewe machchang mi okkochooch fituk repwe ocheei chókana mi mäló me lón ewe mälämäl.”
5Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Baasha nemenen me meet i a föri pwal an kewe föfförün pwora, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel. 6Lupwen Baasha a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón Tirzah. Mwirin, nöün we mwän itan Elah a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king
7Ewe SAMOL a fen apasa ngeni ewe soufós Jehu nöün Hanani we mwän ei poraus fäniten Baasha me chón an famili pwokiten än Basha kewe föfföringaw meinisin i a förir me fän mesen ewe SAMOL. I a asoonga ewe SAMOL ren an kewe föfföringaw usun chök än chón ewe familien Jeroboam pwal pwokiten Baasha a arosaló chón ewe familien Jeroboam.
Elah a nemenem lón Israel
8Iwe, Elah nöün Baasha we mwän a poputä le nemenem wón Israel seni lón Tirzah lón ewe rüwe me wonuwen ierin än King Asa nemenem lón Judah. Elah a nemenem lón Israel lón üküükün ruu ier.
9Mwirin, Zimri, emön me leiin nöün Elah kewe nöüwiis, i meilapen esópwun chókewe mi waawa wään ewe king kewe wóóken, a rawangawei Elah pwe epwe niieló. Lón ew ränin me lón Tirzah, Elah a sakau me lón imwen Arsa we. Ätei Arsa, i ewe a wiisen tümwünü ewe imwen king me lón Tirzah. 10Iwe, Zimri a fätälelong lón ewe imw, a awata Elah o niieló. Ei a fis lón ewe rüwe me fisuen ierin än King Asa nemenem lón Judah. Mwirin, Zimri a tapw mwirin Elah le wiiseni ewe wiisen king.
11Lón ewe chök ótun Zimri a poputä le nemenem o móót wón ewe leenien móótun king, i a niieló chón än Baasha famili meinisin. Esap mwo nge amanawa emön semiriit äät. I a pwal mwo nge arosaló märäärin Baasha kewe resap koon arap ngeni me chiechian kewe. 12Iei usun Zimri a arosaló chón ewe mwüün familien king än Baasha, usun minne ewe SAMOL a pwon meren ewe soufós Jehu. 13Ei a fis pwokiten ekkewe tipis meinisin Baasha me Elah nöün we mwän ra föri, pwal pwokiten ekkewe tipis meinisin iir ra emmweni ngeni chón Israel pwe repwe föri. Iei minne, ra asoonga ewe SAMOL, ewe Koten Israel ren ar kewe uluulun önümwäl.
14Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Elah nemenem me an kewe föfför meinisin, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel.
Zimri a nemenem lón Israel
15Iwe, Zimri a poputa le nemenem wón Israel seni Tirzah lón ewe rüwe me fisuwen ierin än King Asa nemenem lón Judah. Nge Zimri a nemenem lón chök üküükün fisu rän. Lupwen ewe mwiichen sounfiun Israel mi maun ngeni ewe telinimwen Filistia itan Kibbethon lón ena fansoun, 16ra rongorong pwe Zimri a rawangawei ewe king o niieló, ra filätä Omri, ewe meilapen mwiichen sounfiu, pwe epwe ar king mi fö lón ewe chök ränin me lón ewe leeni ia ra köüütä ie imweer imw mangaku. 17Iei minne, Omri a emmwenaló ewe mwiichen sounfiu seni Kibbethon pwe repwe maun ngeni ewe telinimw Tirzah, ewe möküren telinimw lón Israel. 18Nge lupwen Zimri a küna pwe ewe telinimw a ooló, a süülong lón ewe leenien op mi pöchökkül me lón ewe imwen king o a kenaló ewe imwen king nge i a nóm lón. Iwe, ätewe a mäló lón ewe ngetengeten ekkei. 19Ei a fis pün pwal i a föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL o appirüw föfförün Jeroboam ren an sópweló ekkewe tipisin fel ngeni uluulun önümwäl Jeroboam a emmweni ngeni chón Israel pwe repwe föri.
20Iwe, porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Zimri nemenem me ewe rawangaw i a föri, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel.
Omri a nemenem lón Israel
21Nge iei, ekkewe aramasen Israel ra kinikinfesen lón ruu kinikin. Esóp ewe mwiichen aramas ra sótuni ar repwe föri pwe Tibni nöün Kinath we mwän epwe ar king, nge ewe pwal esóp ra älisätä Omri. 22Nge ekkewe chón älisätä Omri ra okkufu ekkewe chón älisätä Tibni nöün Kinath we mwän. Ina minne, Tibni a ninniiló, nge Omri a tapw le wiiseni ewe wiisen king
23Iwe, Omri a poputä le nemenem wón Israel lón ewe iliik me ewin ierin än King Asa nemenem lón Judah. Omri a nemenem lón üküükün engol me ruu ier, nge wonu ier me leiin ekkewe engol me ruu ier, i a nóm lón Tirzah. 24Mwirin, Omri a mööni ewe chukuchukutä, iei a iteni Samaria, seni ewe minne fönüan ewe itan Shemer wón üküükün ruu talent silifer. Iwe, ätei a öüüwetä ew telinimw wón ewe chukuchukutä o eita ngeni ewe telinimw i a öüüwetä, Samaria, a eiteit seni iten Shemer, iten ätewe minne fönüwan ewe chukuchukutä me mwan.
25Nge Omri a föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL, nge a fókkun ngaw seni minne ekkewe king mi akkomw mwan ra föri. 26Ätei a appirüw föfförün Jeroboam nöün Nebat we mwän, pwe a sópweló ekkewe tipisin fel ngeni uluulun önümwäl Jeroboam a emmweni ngeni chón Israel pwe repwe föri. Iei popun, i a asoonga ewe SAMOL, ewe Koten Israel, ren an kewe uluulun önümwäl mi lamwotongaw.
27Iwe, lussun porausen ekkewe mettóch mi fis lupwen än Omri nemenem, an kewe föfförün pwora me an kewe föfför meinisin, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel. 28Lupwen Omri a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón Samaria. Mwirin, nöün we mwän itan Ahab a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Ahab a nemenem lón Israel
29Ahab nöün Omri we mwän a poputä le nemenem wón Israel lón ewe iliik me walüwen ierin än King Asa nemenem lón Judah. Ahab a nóm lón Samaria o nemenem wón Israel lón üküükün rüwe me ruu ier. 30Nge Ahab nöün Omri we mwän a föri meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL, nge a fen koon ngaw seni ekkewe king mi akkomw mwan. 31Iwe, usun itä meren ätei nge esap naaf an manaweni usun manawen Jeroboam nöün Nebat we mwän, pün a fen pwal pwülüweni Jezebel, nöün King Ethbaal we föpwül. Ätei Ethbaal i nöün ekkewe chón Sidon king. Iwe, Ahab a poputä le fel ngeni Baal o angang ngeni i. 32Akkomwan, Ahab a öüüwetä ew imwenfel o senätä ew róngen asór fäniten Baal lón Samaria. 33Mwirin, i a pwal föri o öüüwetä efóch üür uluulun ewe önüfefin itan Asherah. Ätei a föri mettóch mi chómmóng epwe asoonga ewe SAMOL, ewe Koten Israel, lap seni ekkewe ekkóch kingen Israel mi akkomw mwan.
34Iwe, a fis pwe lupwen fansoun än Ahab nemenem, Hiel emön mwän seni Bethel a öüüwsäfälietä ewe telinimw Jeriko. Lupwen ätei a föri lóngólóngun ewe telinimw, nöün we mwännichi itan Abiram a mäló. Nge lupwen a äwesöchchüeló ewe telinimw le förätä asamalpen tittin, nöün we setipwütür itan Sekub a mäló. Meinisin ei a fis alóngólóng wón ewe kapas seni ewe SAMOL fänäsengesin Jeriko, Joshua nöün Nun we mwän a apasa.
Elijah a angei anan mwöngö seni ekkewe machchang iter reifen
17Iei, Elijah emön soufós seni Tishbe (ika Jabesh) lón Kilead, i emön chón ettoon ewe leeni Kilead, a apasa ngeni Ahab, “Mwo manawen ewe SAMOL, ewe Koten Israel, ewe Kot ngang üwa fel o angang ngeni, esap püngütiw omwurenipwin, esap pwal püngütiw üüt lón ekkewe ekkóch ier repwe feitto, chiilón chök are ngang üpwe apasa.”
2Mwirin, ewe SAMOL a apasa ngeni Elijah, 3“Kopwe süü seni ikeei. Kopwe feilló ngeni öötiw o op lón ewe pwokur órun ewe öüwö Kerith mi nóm lón ew leeni öötiwen ia ewe öüwö a pwuulong me ie lón ewe chaanpwuupwu Jordan. 4Kopwe wün kólik seni ewe öüwö, nge kopwe mwöngö meet ekkewe machchang iter reifen repwe uwato reemw, pün ngang üwa fen öllük ngeniir pwe repwe uwoowto onom mwöngö.”
5Iei minne, Elijah a föri usun minne ewe SAMOL a üreni. Iwe, a feilló o nóm lón ewe pwokur órun ewe öüwö Kerith, mi nóm öötiwen ewe chaanpwuupwu Jordan. 6Iwe, ekkewe machchang iter reifen ra uwoowto ren ätewe anan pilawa me ochaan fituk iteiten lesossor me lekkuniól, nge i a wün kólik seni ewe öüwö.
7Nge mwirin ew fansoun, ewe öüwö a pwasatä, pün esap püngütiw üüt ekis meinisin lón ewe fönü.
Ewe fefin mi mä pwülüwan lón Zarefath
8Mwirin, ewe SAMOL a apasa ngeni Elijah, 9“Kopwe üütä o feilló iei chök ngeni ewe sóópw Zarefath mi nóm arap ngeni Sidon, pwe kopwe nónnóm ikenan. Mi wor emön fefin mi mä pwülüwan a nónnóm ikenan epwe amwöngönuk. Ngang üwa fen ngeni i äi kapasen öüröür.” 10Iei minne, ätewe a feilló Zarefath. Nge lupwen ätewe a tori asamalapen tittin ewe sóópw, a küna emön fefin mi mä pwülüwan a nóm ikenan o rus an mwüüch. Iwe, Elijah a kökköló ren neminnewe o eisini, “Kose mochen kopwe uwato reei ekis kólik lón ew ruume pwe üpwe ünümi?” 11Lupwen neminnewe a feilló pwe epwe angei ewe kólik, ätewe a kööló mwirin, “Kose mochen kopwe pwal uwato reei ekis pilawa?”
12Nge neminnewe a pölüweni o apasa, “Ngang üwa ökköpöl ewe SAMOL óm we Kot, esap fókkun wor och mechchin pilawa mi mwoot lón imwei we. Nge mi wor ekumwuch chök lussun pilawa mi amas lón ew sepi me ekis apüra lón epin ewe ruume. Iei üwa rusi ekkóch mwüüch, pün üpwe feilló leimw o amwoota ewe ömwüchchülón mwöngö fänitei me fäniten neii we äät, pwe aipwe mwöngö - mwirin, aipwe mäló.”
13Nge Elijah a apasa ngeni neminnewe, “Kosap nuokkus. Kopwe feilló lón imwom o amwoota ewe ömwüchchülón mwöngö. Nge kopwe akkomwen umwuni fänitei eföw kükkün pilawa seni ewe pilawa mi amas a wor reemw o uwato reei. Mwirin, epwe chüen naaf ewe mwöngö fänitom me noum we äät. 14Pün iei meet ewe SAMOL, ewe Koten Israel a apasa, ‘Epwe chök wor chómmóng lussun pilawa mi amas lón ewe sepi me apüra lón ewe ruume tori ewe fansoun lupwen ewe SAMOL epwe öpüngätiw üüt wón ei fönü nge ekkewe irän lón tännipi repwe määrsäfälitä.”
15Iei minne, neminnewe a feilló o föri usun minne Elijah a apasa. Iwe, Elijah me ewe fefin me nöün we äät ra sópwósópwóló le mwöngö seni an we pilawa mi amas me apüra lón chómmóng rän. 16Pün ese lifilifil ika ifa üküükün ewe pilawa mi amas lón ewe sepi me ewe apüra lón ewe ruume ra ääni, nge a chök chüen wor lussuur lón ekkewe sepi me ruume usun chök minne Elijah a apasa fän alon ewe SAMOL.
17Iwe, ekkóch fansoun me mwirin, nöün ewe fefin we äät a samwaw. Än ewe äät we samwaw a chök lapaló; iwe, mwirin, a mäló. 18Mwirin, neminnewe a apasa ngeni Elijah, “Meet ka föri ngeniei, en enan mwän mi wor ökkünoom meren Kot? Ifa usun, ka feitto ikeei pwe kopwe öpwüngüei ren äi tipis o niieló neii we äät?”
19Nge Elijah a pölüweni neminnewe o apasa, “Kopwe ekiieto reei noum we äät.” Iwe, Elijah a ekii inisin ewe äät seni lepöün neminnewe, a ekiietä lón ewe ruumw mi nóm asan ia i a nóm ie o a akkóónätiw inisin ewe äät wón an we peet. 20Mwirin, Elijah a siö ngeni ewe SAMOL o apasa, “Maing SAMOL äi Kot, pwata en ka awarato ei feiengaw wón ei fefin mi mä pwülüwan, ren óm ka föri pwe nöün ei äät epwe mäló, nge neminnei a suuki imwan ngeniei?” 21Iwe, Elijah a chappaló wón inisin ewe äät fän ülüngät o siö ngeni ewe SAMOL, “Maing SAMOL äi Kot, kose mochen kopwe eliwinsäfäli ngeni ei äät manawan!”
22Ewe SAMOL a öüselinga än Elijah iótek, iwe, manawen ewe äät a liwinisäfäl. Iwe, ewe äät a ngasasäfäl. 23Mwirin, Elijah a ekiietiw ewe äät seni ewe ruumw asan ngeni ewe ruumw faan. Iwe, a ekii ngeni inan we o apasa, “Nengeni, noum we äät a manaw!”
24Mwirin, ewe fefin a apasa ngeni Elijah, “Iei ngang üwa silei enletin pwe en emön mwän mi wor ökkünoom meren Kot, nge än ewe SAMOL kapas mi toowu seni awom a let.”
Ewe okkuf wón ewe chuuk Karmel
18Iwe, mwirin chómmóng maram, lón öülüngätin ierin ewe pwasapwas, ewe SAMOL a kapas ngeni Elijah: “Kopwe feilló o pwäärukeló ngeni King Ahab. Kopwe üreni pwe ngang üpwe mwittir öpüngätiw üüt wón ei fönü.” 2Iei minne, Elijah a feilló o pwääto fän mesen Ahab.
Lón ei fansoun, ewe lengita a fókkun wätteló weiresin me lón Samaria. 3Iei minne, Ahab a tiiti Obadiah ewe mi wiisen tümwünü ewe imwen king. (Nge Obadiah i emön chón tapweló mwirin ewe SAMOL mi achoocho. 4Lón ew fansoun, lupwen Jezebel a ekiekin epwe niieló nöün ewe SAMOL kewe soufós meinisin, Obadiah a aoopa ipwükü me leiin ekkewe soufós lón ruu fööimw. I a anómwu ekkelime soufós lón ew me ew kewe fööimw. Iwe, i a awora ngeniir ener mwöngö me ünümer kólik.) 5Iwe, Ahab a apasa ngeni Obadiah, “Sipwe feilló cheki iteiten pwuachchen kólik me lemólun pwe sipwe pii are sipwe tongeni künökün fetil epwe naaf ngeni ach sipwe amanawa ekkóch me leiin neii kewe óris me dongki upwun wón óris. 6Iwe, ra ineti ewe fönü lefiiler ia emön me emön leiir epwe feilló ie. Ahab a feilló wón an ngeni ew kinikin, nge Obadiah a feilló wón an ngeni pwal ew kinikin.
7Nge lupwen Obadiah a fätäleló wón ewe aal, a küna Elijah pwe a fätäleto ren. Iwe, Obadiah a mwittir silleni Elijah, ina minne, a chappetiw leppwül me mwan o eiis, “Wesewesen en ei, äi samol Elijah?”
8Iwe, Elijah a pölüweni o apasa, “Ewer, ngang Elijah ei. Kopwe feilló iei o üreni óm we samol pwe ngang Elijah üwa nóm ikeei.”
9Iwe, Obadiah a apasa, “Meet tipis ngang üwa föri ngenuk iei en ka tiinieiló ngang noum ei chón angang pwe üpwe mäló lepöün Ahab? 10Pün ngang üwa ökköpöl ewe SAMOL óm we Kot pwe ewe king a sachei iteiten mwiichen aramas me mwüü wón fönüfan seni esóp tori esóp pwe epwe küttók. Nge iteiten fansoun lupwen emön a üreni, ‘Elijah esap nóm ikeei,’ King Ahab a echchimwa ewe kingen ena mwüü pwe epwe pwon fän ökköpöl pwe i epwe apasätä minne a let. 11Iwe, iei en ka üreniei, ‘Kopwe feilló o üreni óm we samol pwe Elijah a nóm ikeei!’ 12Nge ina epwe fis pwe lón chök ewe ótun lupwen ngang üpwe feilló senuk, Ngünün ewe SAMOL epwe feitto o uweikeló ngeni ew leeni ngang üsap silei ika ia. Are üpwe feilló üreni Ahab pwe en ka nóm ikeei, iwe, lupwen epwe feitto nge i esap künók, i epwe niieiló. Nge ngang emön mi fókkun meniniti ewe SAMOL lón unusen manawei. 13Ifa usun, esap wor mwo emön a ürenuk, äi samol, usun meet ngang üwa föri lupwen Jezebel a sótuni an epwe niieló nöün ewe SAMOL kewe soufós? Ngang üwa aoopaló ipwükü me leiir lón ruu fööimw, ekkelime lón ew me ew o üwa awora ngeniir eneer mwöngö me ünümer kólik. 14Iwe, iei en ka üreniei, ‘Kopwe feilló o üreni óm we samol pwe Elijah a nóm ikeei!’ Äi samol, are ngang üpwe föri ena, mi fen mwirinnö äi üpwe mäló, pün ätewe epwe niieiló!”
15Nge Elijah a apasa, “Ngang üwa ökköpöl ewe SAMOL mi Unusen Manaman, i ewe ngang üwa üütä fän mesan, pwe pwisin ngang üpwe pwäärieiló ngeni Ahab ikenäi.”
16Iei minne, Obadiah a feilló pwe epwe chuuri Ahab o üreni pwe Elijah a feitto. Iwe, Ahab a feilló pwe epwe chuuri Elijah. 17Iwe, lupwen Ahab a küna Elijah, a apasa ngeni i, “En ei, en ewe chón efisätä osukosuk lón Israel?”
18Nge Elijah a pölüweni o apasa, “Ngang üsap föri och osukosuk fäniten Israel! Nge i en me chón än semom we famili öüwa chón förätä osukosuk fäniten Israel, pün en kosap mochen älleasochisi ekkewe öllük än ewe SAMOL nge ka fen fel ngeni ekkewe uluulun Baal. 19Iwe, iei kopwe tiiti ekkewe aramasen Israel meinisin pwe repwe mwiicheto reei wón ewe chuuk Karmel. Iwe, repwe mwineto ekkewe föpwükü lime soufós nöün ewe önü Baal me ekkewe föpwükü soufós nöün ewe önüfefin Asherah mi mwöngö wón än Jezebel cheepel pün ra älisätä i.”
20Iei minne, Ahab a köörato ekkewe aramas meinisin me ekkewe soufós pwe repwe feitto wón ewe chuuk Karmel. 21Mwirin, Elijah a feilló o üütä fän mesen ekkewe aramas o apasa, “Epwe ifa üküükün langattamen fansoun ämi öüpwe päipäifätäl lefiilen ruu ekiek? Are ewe SAMOL i Kot, öüpwe tapweló mwirin. Nge are Baal i Kot, iwe, öüpwe tapweló mwirin.”
Nge ekkewe aramas ra chök fanafanaló.
22Mwirin, Elijah a apasa ngeniir, “Ngang emön chök lussun me leiin nöün ewe SAMOL kewe soufós üwa chüen manaw, nge mi wor üküükün föpwükü lime soufós nöün ewe önü Baal. 23Öüpwe uwato rüwömön ätemwänin kowu iei. Iwe, nöün Baal kewe soufós repwe filätä fäniter ese lifilifil menni ewe emön ra mochen me leiin kewe ätemwänin kowu. Iwe, repwe pökükkisietiw o isettä ekkewe kinikin wón mwüchün ar we róngen asór, nge resap fiisi ngeni ekkei. Iwe, ngang üpwe amollätä ewe pwal emön ätemwänin kowu o isenätä wón ekkewe mwüüch wón ewe róngen asór, nge üsap pwal fiisi ngeni ekkei. 24Mwirin, ämi öüpwe kööri iten ämi we kot, nge ngang üpwe kööri iten ewe SAMOL. Ewe kot mi pölüweni ewe kökkö ren an epwe fiisi ngeni ekkei ekkewe mwüüch, ina i ewe Kot mi let.”
Iwe, ekkewe aramas meinisin ra tipeew ngeni o apasa, “A mwirinnö meet en ka apasa.”
25Mwirin, Elijah a apasa ngeni nöün Baal kewe soufós, “Ämi öüpwe akkomw, pün ämi öüwa chómmóng. Öüpwe filätä emön me leiin ekkewe ätemwänin kowu o amollätä. Iwe, öüpwe kööri iten ämi we kot, nge öüsap fiisi ngeni ekkei ekkewe mwüüch.” 26Iei minne, nöün Baal kewe soufós ra angei emön me leiin ekkewe ätemwänin kowu o amollätä.
Iwe, ra isenätä ekkewe kinikin wón ewe róngen asór. Mwirin, ra kökkööri iten Baal seni lesossor tori leólówas. Ra pwupwuchöör o apasa, “O Baal, kopwe pölüweni keem.” Nge esap wor och möngüüngü, esap pwal wor emön a pölüweni. Mwirin, ra pwörük nge mwetemwetfeil pwellin ünükkün ewe róngen asór iir ra senätä.
27Iwe, lupwen a tori leólówas, Elijah a poputä le kapasen turunufaser o apasa, “Öüpwe leüommóng le pwuchöör, pün enlet i emön kot! Eli a wor och meet i a ekilónei ika i a ngasaló. Ika eli i a sääi ika i a möür nge a osun ämi öüpwe föngüni.” 28Iei minne, ra leüommónetä le pwupwuchöör o ra fiti usun pwüngün ar öörüni ren ar ra pwisin ekinaser ren nääif me ketilas tori chaar a pwuupwuuwu. 29Ra sarawarawfeil o apasatä kapasen oosuni lón unusen ewe alówasan tori ewe fansoun asóren lekkuniól, nge esap wor och möngüüngü, esap wor emön a pölüweni, esap pwal wor emön a äfälli.
30Mwirin, Elijah a kökkö ngeni ekkewe aramas o apasa, “Öüpwe feitto reei ikeei.” Iwe, iir meinisin ra pwellieló ünükkün Elijah, nge i a senisäfälietä än ewe SAMOL we róngen asór a fen piin taatiw. 31Iwe, Elijah a angei engol me rüwöföw faaw, eföw me eföw a tupwuni ew me ew einangen nöün Jakob kewe mwän, ätewe ewe SAMOL a apasa ngeni, “En kopwe iteni Israel.” 32Elijah a aea ekkeei faaw le senisäfälietä ewe róngen asór lón iten ewe SAMOL. Mwirin, i a tuuw ew warawar pwellin ünükkün ewe róngen asór, nge a äwättei pwe epwe tongeni alöölölong lón üküükün ruu shea pwikil ika ina epwe üküükün ülüngät kalon kólik. 33Iwe, Elijah a etettelöchchüw ekkewe mwüüch wón ewe róngen asór, a pökükkisietiw ewe ätemwänin kowu o isenätä ekkewe kinikin wón ekkewe mwüüch. Mwirin, i a apasa ngeni ekkewe aramas, “Öüpwe alöölöw rüwänü ruume mi wätte ren kólik o niinätiw ewe kólik wón ewe asóren keek me ekkewe mwüüch.”
Iwe, mwirin ar ra wes le föri ei, 34i a pwal apasa, “Öüpwe pwal försäfäli fän oruuwan.” Iwe, ra pwal försäfäli fän oruuwan.
Iwe, lupwen ra wes, i a pwal apasa, “Öüpwe föri fän öülüngätin.” Iei minne, ra pwal föri fän öülüngätin. 35Iwe, ewe kólik a pwuutiw pwellin ünükkün ewe róngen asór o a mwo nge säsewu seni ewe warawar.
36Iwe, lupwen a tori ewe fansoun asóren lekkuniól, ewe soufós Elijah a fätäl ngeni ewe róngen asór o iótek, “Äi SAMOL, ewe Kot än Abraham, Isaak me Israel, ikenäi en kopwe älletätä le pwääraló pwe en ewe Kot lón Israel, nge ngang noum chón angang. Kopwe pwal älletätä le pwääraló pwe ngang üwa föri ekkeei mettóch meinisin fän óm öllük. 37Äi SAMOL, kopwe pölüweniei. Kopwe pölüweniei, pwe ekkeei aramas repwe silei pwe en, äi SAMOL, en Kot, repwe pwal silei pwe en ewe emön ka pwisin okullusäfäli leluker ngenuk.”
38Lón ewe chök ótun, ewe ekkei seni ewe SAMOL a mwittir ngetetiw seni läng o kenaló ewe ätemwänin kowu, ekkewe mwüüch, ekkewe faaw me ewe pwül. A pwal mwo nge apwasapwasätä ewe kólik meinisin mi nóm lón ewe warawar.
39Iwe, lupwen ekkewe aramas meinisin ra küna minne a fis, ra chappetiw leppwül o kökkö, “Ewe SAMOL, i Kot! Ewe SAMOL, i Kot!”
40Mwirin, Elijah a öllük ngeni ekkewe aramas, “Öüpwe turufi nöün ewe önü Baal kewe soufós. Öüsap mwüüt ngeni emön leiir epwe süüló.” Iei minne, ekkewe aramas ra turufi ekkewe soufós meinisin, nge Elijah a lukeiiretiw ren ewe lemólun Kishon o niireló me ikenan.
Elijah a iótek pwe epwe püng üüt
41Mwirin, Elijah a apasa ngeni Ahab, “Kopwe feilló, kopwe emeseikók le mwöngö o wün! Pün ngang üwa rong waasekin püngün ew üüt mi chou.” 42Iei minne, Ahab a amollätä ew kametip. Nge Elijah a feittä wón ungen ewe chuuk Karmel. Iwe, a appwarotiw leppwül o anómwu möküran lefiilen pwäsukun o iótek.
43Mwirin, a apasa ngeni nöün we chón angang, “Kopwe feilló o nennewu leemataw.”
Iwe, ewe chón angang a feilló o nennewu, nge a liwinsäfälito ren Elijah o apasa, “Ngang üsap küna och mettóch me ikenan.”
Fän fisu Elijah a apasa ngeni ätewe pwe epwe feilló o nennewu leemataw, iwe, ätewe a feilló fän fisu.
44Iwe, ömwüchchülón, lón ewe efisuwen fansoun än ewe chón angang a feittä, a liwinsäfäl nge a üreni Elijah, “Ngang üwa küna ew kükkün kuchu ina epwe üküükün löllöön kumwuchun emön aramas a feittä seni wón mataw.”
Mwirin, Elijah a pwuchöör ngeni o apasa, “Kopwe mwittir feilló ren Ahab o üreni, ‘Kopwe töötä wón wóm we wóóken o liwinsäfäl ngeni leeniom. Are kosap mwittir, iwe, ewe üüt epwe öükükeló.’ ”
45Iwe, a pwüng ngeni, pün lón ewe chök fansoun, a mwittir chólóló fän läng ren kuchu. Iwe, ew äsäpwääl mi pöchökkül a pöönato ew üten mölümöl mi püngüchou. Nge Ahab a töötä wón wan we wóóken o a mwittir feilló ngeni Jezreel. 46Iwe iei, pöün ewe SAMOL a feittiw wón Elijah o ngeni i an pöchökkül. Iwe, Elijah a lumäätä lepwülün üfan o önnükätä fän önükün lukalapan we. Mwirin, a sä o akkomwoló mwen wän Ahab we wóóken äfätälaló tori Jezreel.
Elijah a süüló Horeb
19 Iwe, lupwen Ahab a tori imwan we, a aporausa ngeni Jezebel usun ekkewe mettóch meinisin Elijah a föri, pwal usun an a niieló ren ketilas nöün Baal kewe soufós meinisin. 2Iei minne, Jezebel a tiinaló emön chón künö ren Elijah pwe epwe apasa, “Amwo ekkewe kot repwe niieiló, are lón ei chök ótun lesor, ngang üsap angeeló manawom usun chök ekkewe soufós en ka niireló.”
3Iwe, Elijah a nuokkus. Mwirin, a üütä o süüló pwe epwe kütta manawan. I a feilló Beersheba, ew telinimw lón Judah, iwe, a likitätiw nöün we chón angang ikenan. 4Mwirin, i chök wón an a feilló lón ewe fönüpöön o sääi lón unusen ewe rän. Iwe, lupwen a tori efóch irä itan chuniper, a móttiw fan o iótek pwe i epwe mäló. A apasa, “Äi SAMOL, ngang üwa ku. Iei kopwe angei manawei, pün ngang üsap mwirinnö seni äi kewe leewo.” 5Mwirin, a kóónoló o möürüló fän ewe irä.
Nge lupwen i a möür, emön chón läng a attapa i o apasa, “Kopwe pwäätä o mwöngö.” 6Iwe, Elijah a nennefeil nge a mäirü pün o küna ekkóch pilawa mi umw wón faaw mi pwichikkar me ew ruumen kólik mi nóm ünükkün möküran. Iei minne, i a mwöngö o wün, mwirin, a pwal kóónsäfälitiw.
7Mwirin, nöün ewe SAMOL we chón läng a pwal feitto säfäl fän oruuwan, a attapa ätewe o apasa, “Kopwe pwäätä o eneen le mwöngö, pün mi wor ew óm sääi mi langattam a nóm mwom.” 8Iei minne ätewe a pwäätä, a mwöngö o wün. Iwe, ewe mwöngö a ngeni i an pöchökkül pwe epwe sääi lón üküükün fääik rän me fääik pwiin tori ewe chuuk Horeb, ewe chukun Kot. 9Me ikenan, ätewe a tolong lón ew fööimw o nóm ikenan lón ewe pwinin.
Ewe SAMOL a kapas ngeni Elijah
Nge lón ei ótun, ewe SAMOL a apasa ngeni Elijah, “Meet ka föri ikeei, Elijah?”
10Iwe, Elijah a pölüweni o apasa, “Ngang üwa fókkun achoocho le angang ngenuk en ewe SAMOL Kot mi Unusen Manaman. Nge ekkewe aramasen Israel ra atai ar pwon ngenuk, ra ataetiw óm kewe róngen asór o niieló ren ketilas iteiten emön me emön noum kewe soufós. Iwe, fókkun ngang emön chök äkkälämön lussun üwa chüen manaw, nge iei ra sótuni ar repwe pwal niieiló.”
11Iwe, ewe SAMOL a üreni, “Kopwe toowu o üütä fän mesei ngang ewe SAMOL wón ewe chuuk.”
Iwe, lupwen Elijah a üütä ikenan, ewe SAMOL a pwereló ünükkun. Iwe, ew äsäpwääl mi wätte o pöchökkül a küüw ewe chuuk. Ewe äsäpwääl a fókkun ngüsüngüs, iei minne, ekkewe achaw ra mökkütiw, nge ewe SAMOL esap nóm lón ewe äsäpwääl. Mwirin ewe äsäpwääl, a fis ew chechchechin fönü, nge ewe SAMOL esap nóm lón ewe chechchechin fönü. 12Iwe, mwirin ewe chechchechin fönü, a war och ekkei, nge ewe SAMOL esap nóm lón ewe ekkei. Iwe, mwirin ewe ekkei, a war och möngüüngü mi usun chök pweteeten och mwöngününgün. 13Lupwen Elijah a rong ei möngüüngü, a pwölüweló wón mesan ngeni üfan we üföüfen lükün. Iwe, a toowu lükün o üütäló mesen ewe fööimw.
Iwe, a mäirü pwe ewe möngüüngü a apasa ngeni, “Meet ka föri ikeei, Elijah?”
14Iwe, i a pölüweni o apasa, “Ngang üwa fókkun achoocho le angang ngenuk en ewe SAMOL Kot mi Unusen Manaman. Nge ekkewe aramasen Israel ra atai ar pwon ngenuk, ra ataetiw óm kewe róngen asór o niieló ren ketilas iteiten emön me emön noum kewe soufós. Iwe, fókkun ngang emön chök äkkälämön lussun mi chüen manaw, nge iei ra sótuni ar repwe pwal niieiló.”
15Mwirin, ewe SAMOL a üreni Elijah, “Kopwe liwinsäfäliló wón ewe aal en ka feitto wón o kopwe sääiló ngeni ewe fönüpöönün Damaskos. Lupwen kopwe tori ikenan, kopwe epiti Hazael pwe epwe kingen Syria (iei Aram). 16Mwirin, kopwe pwal epiti Jehu nöün Nimshi we mwän pwe epwe kingen Israel. Iwe, kopwe epiti Elisha nöün Shafat we mwän seni Abel Meholah pwe i epwe siwiluk pwe neii soufós. 17Iwe, emön mi pichiwu seni Hazael an epwe niieló ren ketilas, epwe ninniiló ren Jehu, nge emön mi pichiwu seni Jehu an epwe niieló ren ketilas, repwe ninniiló ren Elisha. 18Nge ngang üpwe amanawa fisu ngöröw aramas me lón Israel, ikkeiir chókewe meinisin resap fótópwäsuk ngeni Baal, resap pwal mitiri i.”
Elisha a kö
19Iei minne, Elijah a feilló seni ikenan o a küna Elisha nöün Shafat we mwän lupwen a ttu pwül lón ew tännipi ren rüwömön ätemwänin kowu. A wor engol me ew peean ätemwänin kowu ra akkomw mwan le ttu pwül, nge ätei a ttu pwül ren ewe engol me ruuwen peean ätemwänin kowu. Iwe, Elijah a feilló ren Elisha o noutätä üfan we üföüfen lükün wón afaren äteei, iwe a fätäl seni. 20Iwe, Elisha a likiti nöün kewe ätemwänin kowu o ra chök üütäló ikenan, nge i a sääló mwirin Elijah. Iwe, Elisha a apasa ngeni Elijah, “Kose mochen kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe akkomw feilló mitiri semei me inei pwe üpwe apwiniir, mwirin üpwe fituk le feilló.”
Iwe, Elijah a pölüweni o apasa, “Kopwe liwinsäfäl! Nge kopwe leechüni meet ngang üwa fen föri ngenuk?”
21Mwirin, Elisha a liwinsäfäl ngeni nöün kewe ätemwänin kowu, a niireló o ääni ekkewe mwüüch seni ewe pisekin ttu pwül le öküüw och ekkei pwe epwe apwichi fituken ekkewe ätemwänin kowu. Iwe, a eineti ewe fituk ngeni ekkewe pwal ekkóch chón ttu pwül. Iwe, iir meinisin ra ochooch. Mwirin, ätewe a feilló fiti Elijah pwe epwe nöün chón älillis kisiton faan.
Ben-Hadad a maun ngeni Samaria
20Iei, King Ben-Hadad seni Aram (pwal iei iten Syria) a emwiichafengeni nöün mwiichen sounfiu, nge a wor iliik me rüwömön king mi nóm wón an peekin ra älisätä ätei fän nöür óris me war wóóken. Iwe, ra feittä o pwellieló Samaria, ewe möküren telinimw än chón Israel, fän ar pisekin maun o maun ngeni. 2Iwe, Ben-Hadad a tiinalong ekkóch chón künö lón ewe telinimw pwe repwe uweei an ei poraus ngeni Ahab ewe kingen Israel o apasa ngeni: “Iei meet Ben-Hadad a apasa: 3‘Òm silifer me kolt, äi. Iwe, pwal ina chök usun ren ekkewe mi fókkun mwirinnö me leiin pwülüwom kewe me noum kewe semiriit.’ ”
4Iwe, Ahab ewe kingen Israel a pölüweni o apasa, “Mi pwüng, äi samol. Meinisin minne a wor reei, óm!”
5Mwittir chök, nöün Ben-Hadad kewe chón künö ra pwal liwinsäfälito ren Ahab o apasa, “Iei meet Ben-Hadad a apasa: ‘Ngang üwa fen echchimwók pwe en kopwe fangatäni ngeniei óm kewe silifer me kolt, pwal pwülüwom kewe me noum kewe semiriit. 6Nge lón ei chök ótun lesor, üpwe tiinawow neii kewe nöüwiis reemw, pwe repwe choosani lón imwom we imwen king me imwen noum kewe aramas. Iwe, repwe angealó ekkewe mettóch meinisin en ka ekieki pwe ra öüchchea mereemw.’ ”
7Mwirin, Ahab ewe kingen Israel a köörato ekkewe souakkomwen ewe fönü meinisin o apasa ngeniir, “Öüpwe nengeni usun än ei mwän a efisätä osukosuk o kütta an epwe efeiengawa kich. Pün ngang üwa fen tipeew ngeni lupwen i a tiinato poraus reei o echchimwaei pwe üpwe ngeni pwülüwei kewe me neii kewe semirit, pwal äi silifer me kolt. Iwe, ngang üsap pööpöni an kapas.”
8Iwe, ekkewe souakkomw me ekkewe aramas meinisin ra pölüweni o öüröüra ngeni, “Kosap chüen fangatä ngeni ätena ika tipeew ngeni an kapasen echchimw.”
9Iei minne, Ahab a üreni ekkewe chón künö mi feitto seni Ben-Hadad, “Iei meet öüpwe üreni äi samol ewe king: ‘Ngang üpwe ngenuk ekkewe mettóch meinisin en ka tiitito o echchimwa seniei lón ewe äewin fansoun. Nge óm ei ömwüchchülón kapasen echchimw, ngang üsap tongeni föri.’ ” Iei minne, ekkewe chón künö ra liwinsäfäliló ren Ben-Hadado o uwealó minne Ahab a ääni pölüwen.
10Mwirin, Ben-Hadad a tiinaló ei poraus ren Ahab o apasa, “Amwo ekkewe kot repwe awarato feiengaw wóói ika fen pwal ngaw seni ena, are epwe chüen naf ewe pwülün Samaria epwe nómwetiw ren än emön me emön neii kewe sounfiu repwe tukeei lap seni ekumwuch.”
11Iwe, ewe kingen Israel a tiinaló pölüwen an ei poraus o apasa, “Öüpwe üreni ätena: ‘Emön sounfiu mi chök kärään tolong lón üfan üföüfen maun esap eingeing an epwe usun emön sounfiu a fen pwilitätiw üfan üföüfen maun pün a fen wiil.’ ”
12Än Ahab ei pölüwen a tori Ben-Hadad me ekkewe king lupwen ra sakaw lón imweer kewe imw mangaku. Iwe, Ben-Hadad a öllük ngeni nöün kewe nöüwiis o apasa, “Öüpwe amollakemiitä pwe sipwe maun.” Iei minne, ra amolleretä pwe repwe maun ngeni ewe telinimw.
Ahab a okkufu Ben-Hadad
13Mwirin, emön soufós a feitto pwe epwe chuuri King Ahab ewe kingen Israel o apasa ngeni, “King Ahab, iei meet ewe SAMOL a apasa ngenuk: ‘Ifa usun, ka küna ekkeei mwiichen sounfiu chón opwuta kich mi chómmóng? Ngang ewe SAMOL, üpwe okkufu ewe mwiichen sounfiu mi chómmóng fänitom ikenäi. Mwirin, en kopwe silei pwe ngang ewe SAMOL.’ ”
14Iwe, Ahab a eiis, “Nge iö ewe SAMOL epwe nöünöü le okkufur?”
Nge ewe soufós a pölüweni o apasa, “Iei meet ewe SAMOL a apasa: ‘Ekkewe sounfiu mi nóm fän nemenien ekkewe meilapen sounfiun ekkewe eifen lón ewe mwüü repwe föri.’ ”
Iwe, Ahab a pwal eiis, “Nge iö epwe popuetä ewe maun?”
Iwe, ewe soufós a pölüweni, “En kopwe popuetä.”
15Iei minne, Ahab a köörato ekkewe rüwöpwükü iliik me rüwömön sounfiu mi nóm fän nemenien ekkewe meilapen sounfiun ekkewe eifen lón ewe mwüü. Mwirin, Ahab a köörato ekkewe lussun sounfiun Israel, iteiter meinisin, fisu ngöröw. 16Ina epwe órun leólowas, lupwen Ben-Hadad me ekkewe iliik me rüwömön king mi nóm wón an peekin ra chüen nóm lón imwer kewe imw mangaku o sakawaló, 17ekkewe sounfiu mi nóm fän nemenien ekkewe meilapen sounfiun ekkewe eifen lón ewe mwüü ra teliwu seni lón ewe telinimw.
Lupwen ra arapoto, nöün Ben-Hadad kewe chón mas ra repottei ngeni o apasa, “Mi wor ekkóch sounfiu ra feitto seni Samaria.”
18Iwe, Ben-Hadad a öllük, “Öüpwe turufmanawer, ese lifilifil ika ra feitto fäniten kinamwe ika fäniten maun.”
19Nge lón ei ótun, nöün Ahab kewe meilapen sounfiun ekkewe eifen lón ewe mwüü ra fen emmwenawu ewe mwiichen sounfiu pwe repwe maun. 20Iwe, iteiten emön me emön ekkewe sounfiun Israel a niieló en me pölüwan chón Aram. Mwittir chök, unusen ewe mwiichen sounfiun Aram ra rüükö o süüló. Iwe, ekkewe chón Israel ra tapweriir, nge King Ben-Hadad me ekkóch nöün kewe sounfiu ra süüló wón óris. 21Iwe, ewe kingen Israel a emmweni ewe mwiichen sounfiu o tapweriir. Iwe, ra niieló ekkewe pwal ekkóch óris o ataeló ekkewe pwal ekkóch wóóken. Iwe, ra niieló chómmóng chón Aram. Iei ew ninni mi fókkun wätte a fis ngeni ekkewe chón Syria.
22Me mwirin ei, ewe soufós a feitto ren Ahab ewe kingen Israel o apasa, “Kopwe amollätä le öpöchökküla noum kewe mwiichen sounfiu o ekieköchüw meet kopwe föri, pwokiten lón en ier epwe feitto, ewe kingen Syria epwe pwal maun säfäl ngenuk.”
Oruuwen fansoun än Ben-Hadad maun ngeni Israel
23Nge mwirin än ekkewe chón Aram ra kuf, nöün Ben-Hadad kewe nöüwiis ra öüröüra i o apasa ngeni, “Nöün chón Israel kewe kot, iir koten wón chukuchukutä, ina pwata ra wiil. Nge are sipwe maun ngeniir me lón ekkewe maasies, enlet epwe chök mecheres ach sipwe okkufuur. 24Nge lón ena fansoun, iei meet kopwe föri. Kopwe ekkesiwili ekkewe king meinisin o atolonga ekkewe meilapen sounfiu lón leenier. 25Kopwe ochufengeni pwal ew mwiichen sounfiu, usun ewe ew mwiichen sounfiu ra mäló. Kopwe awora ngeni keem ekkesiwilin ekkewe óris me ekkewe wóóken usun chök iteiten ekkewe me mwan. Mwirin, sipwe tongeni maun ngeni ekkewe chón Israel me lón ekkewe maasies. Ese fókkun wor ach tipemwaramwar pwe sipwe okkufuur.” Iwe, King Ben-Hadad a tipeew ngeniir o föri usun minne ra ääni memmeef.
26Iwe, lupwen a tori ewe mweires lón ewe ier mwirin, Ben-Hadad a ochufengeni ewe mwiichen sounfiun Aram o ra teliló pwe repwe maun ngeni chón Israel, nge lón ei fansoun me lón Afek. 27Pwal ekkewe chón Israel ra ochufengeni ar mwiichen sounfiu, ra angei ar pisekin maun o teliló pwe repwe souni ekkewe sounfiun Aram. Nge ewe mwiichen sounfiun Israel ra usun ruu kükkün pwiin kuuch alöllö ngeni ekkewe mwiichen sounfiun Aram mi fókkun chómmóng ra ouraaló leemalen ewe fönü. Ekkewe sounfiun Israel ra öüüwetä imweer imw mangaku äwenewenen ia ekkewe sounfiun Aram ra öüüwetä imweer imw mangaku ie.
28Mwirin, ewe mwän mi wor ökkünöön meren Kot a feilló ren ewe kingen Israel o apasa, “Iei meet ewe SAMOL a apasa: ‘Ekkewe chón Aram ra apasa pwe ngang ewe SAMOL emön koten wón ekkewe chukuchukutä nge sap emön koten ekkewe lemól. Iei minne, ngang üpwe älisuk le okkufu ei mwiichen sounfiu mi fókkun chómmóng. Mwirin, en kopwe silei pwe ngang ewe SAMOL.’ ”
29Ekkewe ruu mwiichen sounfiu, ewe mwiichen sounfiun Aram me ewe mwiichen sounfiun Israel ra nóm lón imweer kewe imw mangaku mi säsäpefengen lón üküükün fisu rän, nge lón ewe efisuen rän ewe maun a poputä. Iwe, ekkewe sounfiun Israel ra niieló üküükün ipwükü ngöröw sounfiun Aram lón ew chök rän. Iir ekkewe sounfiu mi chök fätäl. 30Ekkewe lussun mi chüen manaw ra süü ngeni lükün sökürün tittin ewe telinimw Afek. Nge tittin ewe telinim a turutiw wór o niieló pwal üküükün rüwe me fisu ngöröw. Iwe, Ben-Hadad a süülong lón ewe telinimw o opoló lón ew ruumw mi mwónómwónóló.
31Iwe, nöün Ben-Hadad kewe nöüwiis ra feitto ren o apasa ngeni, “Nengeni, äm aia rong pwe ekkewe kingen Israel ra fókkun ümöümöch. Iei minne, kopwe mwüüt ngeni keem pwe aipwe pwisin etekisóna keem ren äm aipwe üföüf üüf mi för seni tuuk o föötätä sääl wón möküreem. Mwirin aipwe feilló ren Ahab ewe kingen Israel, eli i epwe mwüüt ngenuk pwe kopwe manaw.”
32Iei minne, ra chök üföüf üüf mi för seni tuuk o äpwelli sääl wón mökürer, mwirin, ra feilló ren ewe kingen Israel o tungór maamaw ngeni le apasa, “Noum we chón angang Ben-Hadad a apasa, ‘Kose mochen mwüüt ngeniei pwe üpwe manaw.’ ”
Iwe, ewe kingen Israel a pölüweni o apasa, “Ifa usun, ätena mi chüen manaw? Ätena i pwii.”
33Iwe, ekkewe mwän ra mwittir turufi än ewe king kewe kapas pwe iei ar apilükülük, pün mereer pwe iei och esissil mi mwirinnö. Iei minne, ra apasa, “Ewer, pwiim Ben-Hadad!”
Iwe, ewe kingen Israel a üreniir, “Öüpwe feilló o emmwenato Ben-Hadad reei.” Iwe, lupwen Ben-Hadad a war, Ahab a apasa pwe ätewe epwe töötä ren wón wan we wóóken.
34Nge Ben-Hadad a üreni Ahab, “Ngang üpwe eliwinisäfäli ngenuk ekkewe telinimw semei we e liäpeni seni semom we. En ka pwal tongeni öüüwetä ekkóch óm leenien amöömö me kamö pisek lón Damaskos, usun semei we a föri lón Samaria.”
Mwirin, Ahab a apasa, “Ngang üpwe mwüüt ngenuk pwe kopwe feilló, are kopwe tipeew ngeniei.” Iei minne, iir ra föri ew pwonen etipeew fengen, iwe, Ben-Hadad a ngasaló.
Emön soufós a öpwüngü Ahab
35Nge lón ei fansoun, ewe SAMOL a öüröüra emön me leiin ewe mwiichen soufós pwe epwe apasa ngeni pwal emön chinan, “Kopwe wichiiei!” Nge ewe mwän esap mochen wichii chienan we soufós.
36Mwirin, ewe soufós a apasa ngeni chienan we, “Pwokiten en kosap älleasochis ngeni mwelien ewe SAMOL, nengeni, emön laion epwe niikeló lón chök ewe ótun en kopwe feilló seniei.” Iwe, a pwüng ngeni, pün lupwen ätewe a feilló, emön laion a awata ätewe o niieló.
37Mwirin, ewe soufós a küna pwal emön mwän o apasa, “Kopwe wichiiei!” Iei minne, ewe mwän a wichii ewe soufós o ekinasa. 38Iwe, ewe soufós a feilló o witiwiti ewe king ünükkün ewe aal, nge a finiti ngeni mesan och ootäi pwe epwe asokkaló lapalapan. 39Nge lupwen ewe king a pwereto wón ewe aal, ewe soufós a kööló ren o apasa, “Ngang noum ei chón angang üwa nóm lón ew maun, nge emön mwän a uweato reei emön chón ooló o apasa ngeniei, ‘Kopwe mammasa ei mwän. Nge are i epwe tiweló senuk fäniten ese lifilifil meet popun, ew leiin en kopwe mäló ika kopwe püngütiw óm pakking üküükün fiik me limu paun silifer.’ 40Nge lupwen ngang noum ei chón angang üwa chök atapwanapwan le föri pwal och mettóch, ewe chón ooló a mörukóló.”
Iwe, ewe kingen Israel a pölüweni o apasa, “Iwe, ena a pwisin óm mwääl. En ka pwisin atoowu pwüngün óm tipis.”
41Mwirin, ewe soufós a särifaló ewe ootäi seni wón mesan, iwe, ewe kingen Israel a silleni ätewe pwe i emön leiin ekkewe soufós. 42Iwe, ewe soufós a apasa ngeni ewe king, “Iei meet ewe SAMOL a apasa: ‘Pwokiten en ka amanawa ewe mwän ngang üwa apasa pwe epwe fókkun ninniiló, iei minne, iei en kopwe fókkun ekkesiwili i le mäló lón leenian, nge noum kewe aramas repwe ekkesiwili le mäló lón leenien nöün kewe aramas.’ ” 43Iei minne, ewe kingen Israel a feilló ngeni leenian lón Samaria fän an soong me afochofoch.
Än Naboth we tännipin irän wain
21Iwe, mi wor ew imwen King Ahab imwen king lón Jezreel. Nge arap ngeni ewe imwen king, a wor ew tännipin irän wain än emön mwän itan Naboth. 2Lón ew ränin, Ahab a apasa ngeni Naboth, “Pwokiten óm we tännipin irän wain a mecheres ngeni ewe imwen king, iei minne, ngang üwa saani pwe üpwe mööni pwe üpwe ääni fäniten ew ataken irän iäsäi. Ngang üpwe ekkesiwili ngenuk wón ew tännipin irän wain mi mwirinnö seni, ika, are en ka tipeew ngeni, ngang üpwe ngenuk üküükün möön wón mooni.”
3Nge Naboth a pölüweni o apasa ngeni Ahab, “Ewe SAMOL esap mwüütätä pwe ngang üpwe ngenuk minne üwa älemwirii seni äi kewe leewo!”
4Iei minne, Ahab a feilló lón imwan fän an soong me afochofoch pwokiten ekkewe kapas Naboth ewe re Jezreel a apasa ngeni, pün Naboth a apasa “Ngang üsap ngenuk minne üwa älemwirii seni äi kewe leewo!” Iwe, ewe king a amwunumwunuló wón an we peet fän an afochofoch o säp ngeni ewe etiip, esap pwal mochen mwöngö.
5Nge Jezebel pwülüwan we a feitto ren o eisini, “Meet a fis? Meet a föri pwe ka letipechou ina kosap mochen mwöngö?”
6Iwe, Ahab a üreni neminnewe, “Ngang üwa letipechou pwokiten ngang üwa apasa ngeni Naboth ewe re Jezreel pwe epwe amöömö ngeniei an we tännipin irän wain, ika ngang üpwe ngeni pwal ew tännipin irän wain pwe ekkesiwilin. Nge ätewe a apasa, ‘Ngang üsap ngenuk äi we tännipin irän wain.’ ”
7Mwirin, Jezebel pwülüwan we a eisini, “Ifa usun, en ewe kingen Israel ika sap en? Kopwe pwäätä o mwöngö, nge kosap ekieki usun. Ngang üpwe angei ngenuk ewe tännipin irän wain än Naboth ewe re Jezreel.”
8Iei minne, neminnewe a makkeei ekkóch taropwe o saini iten Ahab wóór. Iwe, a impwanger ngeni än Ahab we impwang o tiinireló ren ekkewe souakkomw me ekkewe pwal ekkóch souemmwenin ewe telinimw ia Naboth a nónnóm ie.
9Iwe, iei meet neminnewe a ääni osomän lón ekkewe taropwe:
“Öüpwe köörifengeni chón ei telinimw meinisin fäniten ew ränin öchüün me iótek. Iwe, öüpwe amóóta Naboth wón ewe leenien suuföl me leiin ekkewe aramas. 10Iwe, öüpwe küttä rüwömön aramas mi föfföringaw o amóóter äkkäwenewenen ätena pwe repwe ettipisi i o üra pwe i a ótteki Kot me ewe king. Mwirin, öüpwe emmwenawu ätena o mónei ngeni faaw pwe epwe mäló.”
11Iei minne, ekkewe souakkomw me ekkewe pwal ekkóch souemmwen ra föri ekkewe öüröür Jezebel a makkeei lón ekkewe taropwe. 12Iwe, ra esilefeili pwe epwe wor ew ränin öchüün o ra amóóta Naboth wón ewe leenien móót än chón iteföüló me fän mesen ekkewe aramas. 13Mwirin, ekkewe rüwömön aramas mi föfföringaw ra war, iwe, ra móót äwenewenen Naboth o ra ettipisi Naboth me fän mesen ekkewe aramas. Iwe, ra apasa pwe Naboth a ótteki Kot me ewe king. Iei minne, ra etekinawu ätewe lükün ewe telinimw o ra mónei i ngeni faaw tori a mäló. 14Mwirin, ekkewe nöüwiisen ewe telinimw ra tiinaló poraus ren Jezebel o apasa, “Äm aia fen mónei faaw ngeni Naboth; iwe, a mäló.”
15Lón chök ewe ótun lupwen Jezebel a rong pwe ekkewe aramas ra mónei faaw ngeni Naboth o a mäló, neminnei a apasa ngeni Ahab, “En ka silei ewe tännipin irän wain Naboth esap mochen amöömö ngenuk? Iei, ka tongeni ääni. I a mäló.” 16Iei minne, Ahab a mwittir feittiw ren än Naboth we tännipin irän wain o angei pwe an.
17Nge ewe SAMOL a apasa ngeni Elijah seni Tishbe, 18“Kopwe feittiw pwe kopwe chuuri Ahab ewe kingen Israel mi nemenem me lón Samaria. Ätena ina epwe nóm lón än Naboth we tännipin irän wain lón Jezreel pün i angei pwe an. 19Iwe, kopwe ngeni i ei poraus o apasa: ‘Iei meet ewe SAMOL a apasa: Ifa usun, esap naaf óm ka niimanawei Naboth? Ifa usun, kopwe pwal sooläni seni pisekin? Pwokiten en ka föri ei föfför, kolaak repwe chönnaweei chaóm, ewer, wesewesen chaóm, me lükün ewe telinimw usun chök ar ra chönnaweei chaan Naboth.’ ”
20Iwe, Ahab a apasa ngeni Elijah, “Ifa usun, pwata ka küna ia ngang üwa nóm ie, en ewe aramas ngang üwa opwutók!”
Nge Elijah a pölüweni o apasa, “Ewer, ngang üwa künók. Ngang üwa feitto pwokiten en ka pwisin fangaló inisum pwe kopwe föri föfför mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL. 21Nengeni, ewe SAMOL epwe awarato feiengaw ngenuk. I esap mwüüt ngeni emön mwän me leiin mwirimwirum kana en Ahab pwe epwe manaw me lón Israel, ekkewe amanaw me ekkewe mi ngas. 22I epwe arosaló chón óm famili usun minne i a föri ngeni chón familien Jeroboam nöün Nebat we mwän, pwal minne i a föri ngeni familien Baasha nöün Ahijah we mwän, pwokiten en ka fókkun asoonga i o emmweni ngeni chón Israel meinisin pwe repwe tipis.
23Iwe, pwal fänäsengesin Jezebel, ewe SAMOL a apasa: ‘Ekkewe kolaak repwe ocheei inisin Jezebel pwülüwom we me ünükkün tittin ewe telinimw Jezreel.’
24Ekkewe kolaak repwe ocheei chón óm we famili mi mäló me lón ewe telinimw, nge ekkewe machchang mi okkochooch fituk repwe ocheei chókana mi mäló me lón ewe mälämäl.”
25(Esap wor mwo emön aramas epwe unusen fangaló inisin ngeni meet mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL usun Ahab, pün Jezebel pwülüwan we a peseei. 26Ätei a manaweni ew manaw mi fókkun enniopwut pwokiten i a fel ngeni ekkewe uluulun önümwäl, usun chök minne ekkewe chón Amor ra föri, ikkeiir ekkewe aramas ewe SAMOL a ösüüreló seni ewe fönü me mwen ekkewe chón Israel.)
27Iwe, lupwen Ahab a rongorong ei poraus, a kamwei üfan, a üföüf üüf mi för seni tuuk o öchüün. Ätei a mwo nge möür lón tuuk o fätälfeil fän an letipeta.
28Mwirin, pwal ew poraus seni ewe SAMOL a tori Elijah seni Tishbe o apasa, 29“Ifa usun, ka küna usun än Ahab a pwisin etekisóna me fän mesei? Pwokiten i a pwisin etekisónätiw, ngang üsap awarato ewe feiengaw lón ränin manawan. Nge ngang üpwap awarato ewe feiengaw pwe epwe fis ngeni nöün kewe mwän. Ngang üpwe arosaló mwirimwirin kana meinisin.”
Jehoshafat me Ahab (2 Kronika 18:2-34)
22 Lón üküükün ülüngät ier esap wor maun lefiilen Aram me Israel. 2Nge lón ewe öülüngätin ier, Jehoshafat ewe kingen Judah a feittiw pwe epwe chuuri Ahab ewe kingen Israel. 3Iwe, lupwen ra chufengen, ewe kingen Israel a apasa ngeni nöün kewe nöüwiis, “Ifa usun, ämi öüsap silei pwe ekkewe chón Aram ra chüen nóm lón ach we telinimw Ramoth Kilead, nge sisap föri och ach sipwe angeisäfäli seni ewe kingen Aram?”
4Mwirin, i a säp ngeni Jehoshafat o eisini, “Ifa usun, kopwe fitiei le feilló maun ngeni Ramoth Kilead?
Iwe, Jehoshafat a pölüweni ngeni Ahab ewe kingen Israel, “Ewer, pün en me ngang kich pwiipwi. Ngang üpwe föri minne en kopwe föri, neii kewe sounfiu repwe föri usun minne noum sounfiu repwe föri, neii kewe óris repwe usun chök nge noum.” 5Mwirin, Jehoshafat a pwal apasa ngeni ewe kingen Israel, “Nge akkomwan, kose mochen sipwe kütta öüröürach meren ewe SAMOL.”
6Iei minne, Ahab ewe kingen Israel a köörato nöün ekkewe soufós, iteiter ina repwe üküükün föpwükü. Iwe, a eisiniir, “Ifa usun, ngang üpwe feilló pwe üpwe maun ngeni ewe telinimw Ramoth Kilead, ika üsap feilló?”
Iwe, iir meinisin ra pölüweni o apasa, “Kopwe feilló o maun ngeni ewe telinimw, pün ewe SAMOL epwe okkufu ei telinimw, pwe kopwe willeni.”
7Nge Jehoshafat a eiis, “Ifa usun, esap wor pwal emön nöün ewe SAMOL soufós mi nóm ikeei? Ngang üwa mochen üpwe eisini ewe chök pwal kapas eiis pwe sipwe angei öüröürach meren.”
8Iwe, Ahab ewe kingen Israel a pölüweni Jehoshafat o apasa, “Mi chüen wor emön nöün ewe SAMOL soufós, iö sia tongeni sipwe angei seni öüröürach, nge ngang üwa opwut ätei, pwokiten esap mwo fän ew an epwe oosuni och mettóch mi mwirinnö fänitei, pwe iteiten fansoun mi chök ngaw. Iten ätei, Mikaiah nöün Imlah we mwän.”
Iwe, Jehoshafat a apasa, “En king, esap ina usun óm kapas. Sipwe rongorong ngeni meet i epwe apasa.”
9Iei minne, ewe kingen Israel a kööri emön leiin nöün kewe nöüwiis o apasa ngeni, “Kopwe mwittir feilló o emmwenato Mikaiah nöün Imlah we mwän iei chök.”
10Iwe, Ahab ewe kingen Israel me Jehoshafat ewe kingen Judah ra üföüfeló üfeer kewe üfen king o ra móót wón ar kewe leenien móótun king lón ewe leenien wichiwich umwun wiit mi nóm lükün asamalapen tittin ewe telinimw Samaria. Nge nöün Ahab kewe soufós meinisin ra ääni kapasen oosuni ikenan me fän meseer. 11Iwe, emön me leiir itan Zedekiah nöün Kenaanah we mwän a fen föri ekkóch usun mächään maan seni mächä fänitan o a arongafeili, “Iei meet ewe SAMOL a apasa: ‘En kopwe aea ekkeei mächä le pureei ekkewe chón Aram tori ar repwe rosoló.’ ”
12Iwe, ekkewe pwal ekkóch soufós ra tipeew ngeni o ääni kapasen oosuni pwal usun chök ei. Ra apasa, “Ewer, kopwe feilló maun ngeni Ramoth Kilead pwe kopwe wiil, pün ewe SAMOL epwe okkufu ei telinimw o ewillók, en ewe king.”
13Nge lón ei fansoun, ewe chón künö mi feilló pwe epwe köörato Mikaiah a apasa ngeni Mikaiah, “Iei kopwe öüseling. A chök löllö fengen än ekkewe soufós meinisin kapas pün ra tipeew fengen le pwon ngeni ewe king pwe i epwe wiil. Kopwe föröchchüw pwe óm kapas epwe usun chök pwal ar, pwe kopwe pwon ngeni i pwe epwe wiil.”
14Nge Mikaiah a apasa, “Mwo manawen ewe SAMOL, ngang üwa tongeni äi üpwe üreni ewe king meet chök ewe SAMOL a üreniei pwe üpwe apasa.”
15Iwe, lupwen Mikaiah a wareto fän mesen ewe King Ahab, i a eisini, “Mikaiah, ifa usun, äm aipwe feilló pwe aipwe maun ngeni Ramoth Kilead, ika äm aisap feilló?”
Nge Mikaiah a pölüweni o apasa, “Kopwe feilló maun ngeni ewe telinimw pwe kopwe wiil, pün ewe SAMOL epwe okkufu ewe telinimw reemw, en ewe king.”
16Nge ewe king a pölüweni o apasa ngeni ätewe, “Fän fitu ngang üpwe echchimwók pwe kopwe pwon fän ökköpöl pwe kosap apasa ngeniei och me lükün chök meet mi let lupwen kopwe kapas fäniten ewe SAMOL?”
17Iei minne, Mikaiah a üreni ewe king, “Lón ew künäei, ngang üwa küna ekkewe chón Israel meinisin pwe ra toropasfeil wón ekkewe chuuk, usun ekkewe siip esap wor chón fóóleniir. Iwe, ewe SAMOL a apasa, ‘Esap wor än ekkeei aramas samol pün a ninniiló. Kopwe tiinaló emön me emön pwe repwe liwiniti leenieer fän kinamwe.’ ”
18Iwe, ewe kingen Israel a apasa ngeni Jehoshafat, “Nengeni, ngang üwa fen ürenuk! I a föri ei sókkun iteiten fansoun meinisin. Esap fän ew mwo än ätei epwe oosuni och mi mwirinnö fänitei, pwe mi ngaw chök!”
19Mwirin, Mikaiah a sópweló le apasa, “Iei minne, kopwe öüseling ngeni meet ewe SAMOL a apasa! Ngang üwa küna ewe SAMOL a móót wón an leenien móótun king, nge ekkewe mwiichen sounfiun läng meinisin ra üütä pwellin ünükkün, wón peliifichin me peliimöngün. 20Iwe, ewe SAMOL a apasa, ‘Iö epwe tongeni otupwäätä Ahab pwe epwe feilló maun ngeni Ramoth Kilead pwe epwe ninniiló me ikenan?’
Iwe, a wor chómmóng memmeef, pün emön a uwätä och meefian, nge pwal emön a uwätä och sókkun meefian. 21Ömwüchchülón, emön ngüün a kanoto o üütä mwen ewe SAMOL o apasa ngeni, ‘Ngang üwa tongeni äi üpwe otupwu Ahab.’
22Iwe, ewe SAMOL a eisini, ‘Epwe ifa usun óm kopwe föri ei? Ren meet sókkun lapalap?’
Nge ewe ngüün a pölüweni o apasa, ‘Ngang üpwe feilló o ewilieiló wón emön ngüün mi chofona pwe üpwe etipetipäätä nöün Ahab kewe soufós meinisin pwe repwe apasatä kapas mi chofona.’
Iwe, ewe SAMOL a apasa, ‘En kopwe feilló o otupwu Ahab pün minne kopwe föri epwe fisiöch.’
23Iei minne, ka küna pwe ewe SAMOL a fen anómwu emön ngüün mi chofona lón awen noum keei soufós meinisin. Pün ewe SAMOL a fen öpwüngaló pwe en kopwe feiengaw.”
24Mwirin, Zedekiah nöün Kenaanah we mwän a fätäleló ngeni Mikaiah o pöösapei, nge a apasa, “Ineet Ngünün ewe SAMOL a feilló seniei pwe epwe kapas ngenuk?”
25Iwe, Mikaiah a pölüweni o apasa, “Enlet, ina en kopwap mwittir küna lón ewe ränin lupwen kopwe süülong pwe kopwe op lón ew ruumw mi mwónómwónóló me lón ew imw.”
26Mwirin, Ahab ewe kingen Israel a ällük ngeni emön nöün kewe nöüwiis o apasa, “Kopwe aressini Mikaiah o eliwinisäfälieló ren Amon, ewe kepinan ewe telinimw, pwal ren Joash neii we mwän. 27Iwe, kopwe ngeniir ei öllük seniei ngang ewe king, ‘Öüpwe oturalong ei mwän lón imwen kalapwuus, nge esap wor och minne öüpwe amwöngö ngeni me lükün chök pilawa o öünü kólik tori ngang üpwe liwinsäfälito seni maun fän kinamwe.”
28Nge Mikaiah a apasa, “Are mi enlet pwe en kopwe chüen liwinsäfälito fän kinamawe, iwe, mi pwüng pwe ewe SAMOL esap kapas lóói.” Iwe, Mikaiah a pwal apasa, “Ämi ekkeei aramas meinisin, öüpwe nennengeni minne epwe fis me mwirin meet keei ngang üwa apasa!”
Ahab a mäló
29Iei minne, ewe kingen Israel me Jehoshafat ewe kingen Judah ra emmwenaló nöüür kewe mwiichen sounfiu pwe repwe maun ngeni Ramoth Kilead. 30Iwe, Ahab ewe kingen Israel a apasa ngeni Jehoshafat, “Lupwen sipwe tolong lón ewe maun, ngang üpwe asókkaló üfei pwe esap wor emön epwe silleniei, nge en kopwe üföüf üfom kewe üfen king.” Iei minne, Ahab ewe kingen Israel a asókkaló üfan o ra tolong fiti ewe maun.
31Nge ewe kingen Aram a fen atoowu ei öllük ngeni nöün kewe iliik me rüwömön meilapen chón waawa wóóken o apasa, “Öüsap fiiu ngeni emön aramas mi kis ika aramas mi lap, pwe öüpwe chök änenna ämi öüpwe fiiu ngeni ewe kingen Israel.” 32Iei minne, lupwen ekkewe chón Aram chón waawa wóóken ra küna Jehoshafat fän üfan kewe üfen king, ra tapwei pün ra ekieki pwe iwe i ewe kingen Israel. Iwe, ra leüommóng le kökkö o apasa, “Inan i ewe kingen Israel.” Nge lupwen Jehoshafat a pwuchöör, 33ekkewe chón waawa wóóken ra meefi pwe ätewe sap i ewe kingen Israel. Iwe, ra köüüló le tapweei Jehoshafat.
34Nge emön me leiin ekkewe sounfiun Aram a chök äsessereló le likäppichieló nöün we föün esefich leiin ekkewe sounfiun Israel; iwe, ewe föün esefich a kuuw ewe kingen Israel lefiilen lefichefichen üfan we üföüfen maun. Iwe, ewe king a üreni nöün we chón uweei waan we wóóken, “Kopwe kullukich o ösüüeiló seni ikeei. Ngang üwa fókkun kinasangaw.” 35Iwe, ewe maun a pöchökküleló lón unusen ewe rän, nge ewe king a ürenätä inisin leföön waan we wóóken o säpe ngeni ekkewe chón Aram. Iwe, ewe chcha seni kinasan we a pwuutiw leföön wan we wóóken, iwe, lón ewe kuniólun i a mäló. 36Lupwen chök ewe akkar a tupwutiw, ei kapas a esilesilefeil leiin ekkewe sounfiun Israel, “Sia wes. Sipwe liwiniti ach telinimw, sipwe liwiniti fönüwach.”
37Iei usun än ewe king a mäló o ra uwealó inisin Samaria. Iwe, ra peiaseni i ikenan. 38Mwirin, ra tölü wan we wóóken ünükkün ewe nóómwun kólik lón Samaria (ewe ia ekkewe fiin lisowu re kan tüütü ie). Iwe, ekkewe kolaak ra chönnaweei chaan ewe king Ahab, usun minne ewe SAMOL a fen pwon.
39Iwe, lussun porausen ekkewe ekkóch mettóch mi fis lupwen än Ahab nemenem me porausen ewe imwen king mi ofout ngeni niin äläfan me ekkewe telinimw i a öüüretä, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Israel. 40Lupwen Ahab a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo. Mwirin, nöün we mwän itan Ahaziah a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Jehoshafat a nemenem lón Judah
41Jehoshafat nöün Asa we mwän a poputä le nemenem lón Judah lón ewe örüwänüwen ierin än King Ahab a nemenem lón Israel. 42Jehoshafat a iliik me limu ierin lupwen i a tolong lón wiisan wiisen king. Iwe, a nemenem lón Jerusalem lón üküükün rüwe me limu ier. Iten inan we, Azubah nöün Shilhi we fefin. 43Jehoshafat a emön king mi mwirinnö, pün a appirüw föfförün Asa saman we lón mettóch meinisin, nge esap tókkóló seniir. Ätei a föri meet mi pwüng me fän mesen ewe SAMOL. Nge lón fansoun än ätei nemenem, i a lipwäkingaw ngeni an epwe ömwökütaló meinisin ekkewe leenien fel ngeni ekkewe uluulun önümwäl wón ekkewe leeni mi tekia. Iwe, ekkewe aramas ra chüen chök sópweló le ääni ar kewe asór me keni appach mi pwokkus ikenan. 44Jehoshafat a pwal ääni kinamwe ngeni ewe kingen Israel.
45Iwe lussun porausen ekkewe ekkóch mettóch mi fis lupwen än Jehoshafat nemenem, an kewe föfförün pwora me an kewe maun, ra makketiw lón Ewe Pwuken Uruwon Ekkewe Kingen Judah. 46Ätei a pwal ösüüweló seni ewe fönü ekkewe lussun mwän mi fangaló inisiir fäniten angangen lisowu lón ekkewe leenien fel ngeni önümwäl mi chüen chök nómwetiw ikenan o sópweló ar kewe föfför mi ngaw seni lón fansoun än Asa saman we nemenem. 47Iwe, esap wor emön king lón Edom lón ena fansoun. Emön chök kisin fän ewe king a nemenem.
48Jehoshafat a pwal falei ekkóch siip sein kamö me amöömö pisek pwe repwe sääi ngeni ewe fönü Ofir fäniten kolt. Nge ekkewe siip resap sääi mwo fän ew, pün ekkewe siip ra ta me órun Ezion Keber. 49Lón ena fansoun, Ahaziah nöün Ahab we mwän a apasa ngeni Jehoshafat, “Kopwe mwüüt ngeni neii kewe aramas pwe repwe fiti noum kewe chón angang le sääi wón ekkewe siip.” Nge Jehoshafata esap mochen mwüütätä ewe tungór.
50Iwe, lupwen Jehoshafat a mäló, a peias o asöösö ren an kewe leewo lón ewe telinimwen David. Mwirin, nöün we mwän itan Jehoram a tapw mwirin le wiiseni ewe wiisen king.
Ahaziah a nemenem lón Israel
51Iwe, Ahaziah nöün Ahab we mwän a poputä le nemenem wón Israel lón ewe engol me fisuwen ierin än King Jehoshafat nemenem lón Judah. Ahaziah a nóm lón Samaria o nemenem lón Israel lón üküükün ruu ier. 52Nge ätei a föri minne mi ngaw me fän mesen ewe SAMOL, pwokiten i a appirüw föfförün saman we me inan we, a pwal appirüw föfförün Jeroboam nöün Nebat we mwän, ätewe mi emmwenalong chón Israel lón ewe tipisin fel ngeni uluulun önümwäl. 53Ahaziah a angang ngeni Baal o fel ngeni i. Iwe, a asoonga ewe SAMOL, ewe Koten Israel, usun chök minne saman we a föri.